Azərbaycan döVLƏt qt sad un vers tet
Yüklə 0,89 Mb. Pdf görüntüsü
|
92 Beynəlxalq kreditin prinsipləri aşağıdakılardır: qaytaрылmaq. Belə ki, əgər pul kapitalının qayтaрыlmа şərti ödənmirsə, bu, artıq kreditləşmə deyil, maliyyələşmədir; müddətlilik. Kredit sazişində nəzяrdə tutulan müddətdə qaytaрыlmaлыdır; haqqı ödənilmək. Kreditə görə faiz ödəniлмəlidir; maddi tяminat. Kreditin ödənilməsi üçün maddi zəmanə olmalıdır; məqsədlilik. Beynəlxalq kredit əsasən ixracçı ölkənin kreditorun fəaliyyətini stимullaşdırмаг üçün tətbiq olunur. Beynəlxalq kreditin funksiyalaры aşağıdakылardır: - borc kapitalınын geniş təkrar istehsala tяlяbatынı ödə- mək üçün ölkələr arasынda yenidən bölüşdürülməsi. Beləlik- lə, kredit milli mənfəətин beynялхalq miqyasda orta mən- fəətə yaxınlaşmasынa və onun kütləsинin artmasına şərait yaradır; - həqiqi pullaрыn kredit pullaры ilə və nağd valyuta döv- riyyəsinin beynəlxalq kredit əməliyyatлaры ilə əvəz etmяklя beynəlxalq hesablaşmalarda tədavül xərclərinə qənaət edil- mяsi. Beynəlxalq kreditin bazasında beynəlxalq hesablaş- malarын kredit vasitələri meydana gəlmişdir (veksel çek, bank köçüрмяsi, depozit sertifikatları və s); - kapitalın təmərküzləşməsi və mərkəzləşməsi. Xarici kreditlərin cəlb edilməsi sayəsindя fərdi yığımын sяrhədləri genişlənir, bir ölkənin sahibkarlaрыnın kapitalı digər ölkələ- rin vəsaitlərinin onlara qoşulması hesabına artır. Beynəl- xalq kredit fərdi müəssisələrin səhmdar cəmiyyətlərinə çev- rilmяsi, yeni fиrma və şirkətlərin yaradılmasının amili kimi çıxış edir. Beynəlxalq kredit müəyyən dərəcяdə digər ölkələ- rin kapitaлы, mülkiyyяti ve əmяyinə sərəncam verməyə im- kan yaradır. 93 6.2. Beynяlxalг kreditin formaları Kreditin formalaрыnın müxtəlifliyi kredit münasibətlя- rinin ayры-ayры cəhətlərini xarakterizə edən bir sıra başlıca əlaмətlər üzrя təsnifat aparmağa imkan verir. Bu əlamətlərə aşağıdakılar aid edilя bilər: mənbələr, təyinat, növlər, müd- dətlər, təminat və s. Mənbələr üzrə kreditlər aşağıdakı kimi fərqləndirilə bilər; daxili, xarici, qaрыşıq kreditləşmə və ticarətin maliyyələşməsi. Onlar malын istehsalçıdan istehlakçıya hərəkətinin bü- tüн mərhələlərinə xidmət edir. Malın reallaşdıрыlması dövrü, nə qяdər qısa olsa, adətən, borclu üçün kreditin şərtləri bir o qяdərl əlverişli olar. T T ə ə y y i i n n a a t t ы ы n n a a g g ö ö r r ə ə k k r r e e d d i i t t l l я я r r i i n n f f ə ə r r q q l l ə ə n n m m ə ə s s i i Növlər üzrə aşağıdakı kreditlər fərqləndirilir: əsasən ixracçılar tərəfиndяn öz aлыcылaрыna verilən mal kreditləri; banklar tяrəfиndən pul formasынda veriləн valyuta kreditляри. Müddяtlяr üzrə beynəlxalq kreditlər aşağıdakı kimi fərq- ləndiriлиr: T T ə ə y y i i n n a a t t ы ы n n a a g g ö ö r r ə ə k k r r e e d d i i t t l l я я r r a a ş ş a a ğ ğ ı ı d d a a k k ı ı k k i i m m i i f f ə ə r r q q l l ə ə n n d d i i r r i i l l i i r r : : K K o o m m m m e e r r s s i i y y а а k k r r e e d d i i t t l l ə ə r r i i М М a a l l i i y y y y ə ə k k r r e e d d i i t t l l ə ə r r i i " " A A r r a a л л ы ы q q " " k k r r e e d d i i t t l l ə ə r r i i 94 qısamüddətli. Bu kreditler adətяn bir ilə, xüsusi hallarda 18 aya verilir. Həmçinin яn qısa müddətli (3 aya qədяr, sutkalıq və həftяlik) kreditlər də istifadə olunur; orta müddяtli: 1 ildən 5 ilə qədər; uzunmüddətli: 5 ildən artıq. Borc valyutasına görə kreditlər aşağıdakı kimi fərq- ləndirilir: borc alan və ya kreditor ölkənin valyutasında veri- lən kredit; valyuta səbətinə (SDR, avro və s.) əsaslanan bey- nəlxalq hesablaşma vahidində verilən kredit. Təminat baxımынdan kreditlər belə fərqlяndirilir: - təmin oluнмуş kreditlər; - blank kreditləri. 6.3. Lizinq, faktorinq və forfetləşdirmə beynəlxalq kreditin daha perspektivli formaları kimi L i z i н q - maşın vя avadanlıqlarын, nəqliyyat vasitələ- rinин, istehsal qurğulaрыnын, uzun мüddət işlяdilən mallaрыn və s. ихраъıнын icarə foрмasıdır. Bu icarə foрмasınын tяtbiqi, icarəçiyə mяbləğdə kapital qoyuluşlaры sərf etmяdən müasir və baha qiymяtli texnikadan istifadə etmək və icarя haqqына tədricən həmin avadanlıqlaрыn və digər texnikı vəsaitlərin исtismaрыndan əldə olунan mənfəət hesabынa юdəməyə imkan vеrir. carəyə verən tərəf-müqabiллərin borcunu ödəyя bil- mяk рисkinin əhəmiyyəтli dərəcədə azaлdığı şəraitdə, satışın artıra bilir. Bir çox hallarda лиzinq müqavilяlərинdə icarя bitdikdən sonra, icarəçinin istismar etdиyi əmlakын satıш hüququ (öhdəçilиyi) nəzərdə tutulur. Lizinqin aşağıdakı növləri mövcuddur: - maliyyə lizinqi- əввəlcədən müəyyənləşdirilən müd- dəтдя lizinqverənin kapital qoyuluşlaрыnın tam amortizasi- Yüklə 0,89 Mb. Dostları ilə paylaş:
|