Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi a. A. Bakixanov adına tariX İnstitutu
|
edilmişdir. Azərbaycan nəqliyyatçılan NNAK-nın üzvü olan 38 ölkənin ərazisində heç bir rüsum ödəmədən sərbəst və rahat halda istənilən sayda ikitərəfli və tranzit daşımalarmda iştirak etmək imkanı əldə etmişlər (126,1999, №1, s.44). Həmçinin Azər- baycan avtomobil nəqliyyatı Beynəlxalq Nəqliyyat İttifaqına və Beynəlxalq Ekspeditorlar Assosiasiyasının həqiqi üzvlüyünə qəbul edilmişdir (126, 1999, №1, s.44). Bütün bunlar Azərbaycan avtomobil nəqliyyatının Avropa nəqliyyat sisteminə inteqrasiya- sına kömək etmiş, beynəlxalq standartlara uyğunlaşmasına şərait yaratmışdır. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin “Tarixi İpək yolunun bərpası üzrə Beynəlxalq Bakı konfratısının qərarlarının yerinə yetirilməsi ilə əlaqədar tədbirlər haqqmda” 26 oktyabr 1998-ci il tarixli fərmanına (23, 27.X.1998) uyğun olaraq respublikamızın avtomobil nəqliyyatı bir çox beynəlxalq konvensiya və sazişlərə qoşulmuşdur. Bunlardan aşağıdakılan qeyd etmək olar: - Beynəlxalq avtomobil daşımalannı həyata keçirən nəqliyyat vasitələrinin işinə dair 1 iyul 1970-ci il Avropa sazişi; - Beynəlxalq yükdaşmıa kitabçası təqdim etməklə beynəlxalq yükdaşımalar haqqında 14 noyabr 1975-ci il tarixli Gömrük konvensiyası; - Beynəlxalq avtomagistrallar haqqmda 11 iyul 1970-ci il Avropa sazişi; - Yol hərəkəti haqqında 1968-ci il Vyana konvensiyası; - Konteynerlərə aid 1972-ci il Cenevrə konvensiyası; - Beynəlxalq yük daşmması müqaviləsi haqqında 19 may 1956-cı il sazişi; - Yol nəqliyyat vasitələrinin ticarət və kommersiya məqsədi ilə müvəqqəti idxalı ilə bağlı 18 may 1956-cı il Gömrük kon- vensiyası; - Şəhərlərdə yüklərin nəzarətdən keçirilməsi şərtlərinin razı- laşdınlması haqqında 12 oktyabr 1982-ci il beynəlxalq konven- siyası; - Tez korlanatı qida məhsullannın beynəlxalq daşınması və bu daşımalar üçün təyin olunmuş xüsusi nəqliyyat vasitələri haqqında 1 sentyabr 1970-ci il sazişi; - Təhlükəli yüklərin quru yollar ilə beynəlxalq daşımalan haqqında 30 sentyabr 1957-ci il Avropa sazişi; - Təkərli nəqliyyat vasitələri, təkərli nəqliyyat vasitələrində quraşdınlan və ya istifadə olunan avadanlıq və hissələr üçün vahid texniki qaydalann və bu qaydalar əsasında verilən razılıqlann qarşılıqlı şəkildə tanınma şərtlərinin qəbul edilməsi haqqında 20 mart 1958-ci il Cenevrə sazişi; - Təkərli nəqliyyat vasitələri, təkərli nəqliyyat vasitələrində quraşdırılan və ya istifadə olunan avadanlıq və hissələrə dair qlobal texniki qaydalann müəyyənləşdirilməsi haqqında 25 iyun 1999-cu il Cenevrə sazişi (11). Belə bir cəhəti qeyd etmək lazımdır ki, dövlətimizin milli strateji maraqlannın reallaşdınlmasmda avtonəqliyyatm rolu, xüsu- silə qlobal iqtisadi layihələrdə iştirakı mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Təsadüfi deyil ki, təkcə 1998-2001-ci illərdə orta hesabla müxtəlif ölkələrdən respublikamıza 35 min yük maşını və 5 min avtobus daxil olmuşdur ki, bunlardan 10,5 min yük maşını və 1,5 min avtobus TRASEKA dəhlizi ilə gəlmişdir (11). “Tarixi İpək yolu”nun bərpası, respublikamızın milli ekoloji təhlükəsizliyinin təmin edilməsini də əsas məsələ kimi qarşıya qoymuşdur. Bu problemin hüquqi əsaslannı təmin etmək üçün Azərbaycan respublikası 15-ə qədər beynəlxalq konvensiyaya qoşulmuşdur. Bu konvensiyalardan xüsusi diqqəti cəlb edənlər aşağıdakılardır: - Ozon qatının qorunması üzrə 31 may 1985-ci il Vyana kon- vensiyası; - Gəmilərdən suyun çirklənməsinin qarşısının alınması üzrə 22 aprel 1973-cü il və 1978-ci il London konvensiyası; - Sərhəddən keçən su axınlannm və beynəlxalq göllərin mühafizəsi və istifadəsi üzrə 1992-ci il Helsinki konvensiyası; - Ətraf mühitə dair məsələlər üzrə qərarlann qəbul edilməsində ictimaiyyətin iştirakı və informasiyalann alınması barədə 1998-ci il Danimarka konvensiyası; - Təhlükəli tullantılann sərhədlərarası daşınmasma və zərər- sizləşdirilməsinə nəzarət haqqmda 1998-ci il Bazel konven- siyası; - Bitkilərin qorunması üzrə 1951-ci il Roma konvensiyası (12). Qeyd etmək lazımdır ki, Avropa Birliyi “Tasis” proqramı çərçivəsində MDB-nin 6 ölkəsində, о cümlədən Azərbaycanda “Ekoloji informasiya, ictimaiyyətm təhsili və məlumatlılığı” regio nal layihəsini həyata keçirir. Layihə 2000-ci ildə Azərbaycan Milli Məclisi tərəfindən ratifikasiya edilmiş, 2002-ci ilin iyunun- dan həyata keçirilməyə başlanmışdır. Layihə üçün 2,5 mln avro ayrılmış və 2004-cü ildə başa çatdınlması nəzərdə tutulmuşdur. Layihəni Hollandiyanın “Royal naskonik” şirkəti yerinə yetir- mişdir (180, 12.07.2003). Nəqliyyatın mühüm sahələrindən olan dəmir yolu nəqliyyatı da dünya iqtisadi sisteminə inteqrasiya etmək, fəaliyyətini bey- nəlxalq standartlara uyğun qurmaq, Şərq-Qərb nəqliyyat dəhlizi- nin normal fəaliyyətini təmin etmək üçün bir çox beynəlxalq nəqliyyat qurumlanna üzv olmuşdur. Məsələn, Azərbaycan dəmir yolu nəqliyyatı “Nəqliyyat Nazirləri Konfransı Təşkilatma”, “Höku- mətlərarası Dəmir Yolu Əməkdaşlıq Təşkilatına”, “Beynəlxalq Dəmir Yolu İttifaqına” tam hüquqlu üzv qəbul edilmişdir (13, 7.06.2001). “Tarixi İpək yolu”nun bərpası ilə bağlı Respublika Preziden- tinin 26 oktyabr 1998-ci il tarixli qərannın həyata keçirilməsi ilə əlaqədar olaraq Azərbaycan Respublikası Dövlət Gömrük Komi- təsi 1999-cu ilin iyununda Ümumdünya Gömrük Təşkilatının Maliyyə Komitəsinə üzv seçilmiş və Azərbaycan Respublikası Prezidentinin “Gömrük Komitəsinin beynəlxalq konvensiyalara qoşulması haqqında” 11 fevral 2000-ci il tarixli fərmanını yerinə yetirərək bir sıra beynəlxalq konvensiyalara qoşulmuşdur. Bun- lardan эп mühümləri aşağıdakılardn-: - Beynəlxalq yükdaşınması müqaviləsi haqqında 19 may 1956-cı il konvensiyası; - Sərhədlərdə yüklərin nəzarətdən keçirilməsi şərtlərinin razı- laşdmlması haqqında 21 oktyabr 1982-ci il tarixli konvensiya; - Tez korlanan qida məhsullannın beynəlxalq daşınması və bu daşımalar üçün istifadə olunan xüsusi nəqliyyat vasitələri haq- qında sazişin təsdiq edilməsi haqqmda 1 sentyabr 1970-ci il sazişi; Yüklə Dostları ilə paylaş:
|