Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi a. A. Bakixanov adına tariX İnstitutu

nəqliyyat  vasitələrində  istifadə  olunan  yanacaqların  tərkibinin 
yaxşılaşdınlması,  Qəbələ  radiolokasiyasının  ətraf  mühitə  və 
canlılara  olan mənfi  təsirinin  qarşısının alınması üçün müəyyən 
tədbirlər  həyata  keçirilmişdir.  Bu  tədbirlərin  əhalinin  sağlam- 
lığınm,  həyat  şəraitinin  yüksəldilməsində,  ölkə  ərazisində  baş 
verə  biləcək  ekoloji  böhranın  aradan  qaldınlmasında,  hava,  su, 
toфaq və atmosferin çirklənməsinin qarşısının alınmasmda böyük 
əhəmiyyətə malik olmuşdur.
“İpək yolu”nun bərpasınm elm və mədəniyyətlərin sintezində, 
turizmin inkişafında və humanitar missiyalann həyata keçirilmə- 
sində  də böyük rolu olmuşdur.  İpək yolu bütün tarixi  dövrlərdə 
olduğu kimi, müasir dövrdə də elmi, mədəni əlaqələrin genişlən- 
məsinə,  müasir  dünyanm  qlobal  problemlərinin  həllinə,  Qərb 
mədəni  dəyərlərinin  postsovet  məkanında  müstəqil  dövlətlərə 
sürətlə  nüfuz  etməsinə  şərait  yaratmışdır.  Həm  də  bu  prosesdə 
Qərb  mədəniyyətinin  milli  mədəniyyətlərə  olan  mənfi  təsirlə- 
rinin  qarşısmın  alınması,  səmərəli  cəhətlərinin  qəbul  edilməsi, 
eyni zamanda milli mənəvi dəyərlərin passiv şəkildə qalmayaraq 
dünya ölkələrinə yayılması, ümumbəşəri dəyərlərin zənginləşdi- 
rilməsində rolu artmışdır.
‘İpək  yolu”nun  Ьэфав
1
  ilə  əlaqədar  bu  yolun  keçdiyi  эга- 
zilərdə mənəvi, mədəni dəyərlərin mübadiləsində mühüm vasitə 
olan turizmin inkişaf imkanlan, xalqlann bir-birinin elmi, mədəni 
tarixi ənənələri ilə tanış olması, region ölkələrində sülhün, sabit- 
liyin təmin  olunmasında bu əlaqələrin əhəmiyyəti  əsaslı  şəkildə 
yüksəlmişdir.
Müasir dünyada baş verən hadisələrdə 
уэ
 ölkəmizdə сэгэуап 
edən siyasi proseslərdə “Yeni İpək yolu”nun Ь оф автт və onunla 
bilavasitə əlaqədar olan Azərbaycan neftinin rolu təkzibedilməz- 
dir. Bu, aşağıdakı amillərlə bağlıdır.
-  Regional və beynəlxalq əməkdaşlıq canlanmış, Azərbaycan 
Cənubi Qafqazda lider dövlətə çevrilmişdir;
-   Avropa  və  Asiyanı  birləşdirən  ən  qısa  yol  seçilmiş  və 
Azərbaycanın Avropa və  dünya bazarlanna  sərbəst  çıxışı  təmin 
edilmişdir;

---

-  “Yeni İpək yolu” üzərindəki  ölkələr arasmda elmi, mədəni 
humanitar əlaqələr genişlənmiş, xalqlann bir-birini daha yaxından 
tanımasma  imkan  verəcək  sivilizasiyalararası  dialoqun  inkişaf 
etdirilməsi baş tutmuşdur;
-  Yeni  nəqliyyat  dəhlizi Yaponiyadan tutmuş  İngiltərəyədək 
böyük bir məsafəni əhatə etməklə təkcə ticarətin inkişafına deyil, 
həmçinin bu məkanda siyasi  sabitliyin təmin  edilməsinə xidmət 
etmişdir;
-  Təcavüzkar Ermənistanın Azərbaycan iqtisadiyyatına, mədə- 
niyyətinə,  ekologiyasına  vurduğu  zərbələrin  dünya  ictimaiyyə- 
tinə çatdınlması mümkün olmuşdur;
-  Ölkəmizin və regionun  ölkələrinin mövcud kommunikasi- 
yalan müasir tələblərə uyğun yenidən qurulmuş, yükdaşımalann 
həcmi  çoxalmağa  başlamış,  Xəzər  neftinin  nəqlində  yeni  pers- 
pektivlər açılmışdır;
-  Neft strategiyası ilə yanaşı, “İpək yolu” strategiyası da Azər- 
baycanm beynəlxalq nüfuzunun artmasma,  demokratik imicinin 
yüksəlməsinə, ölkəmizin beynəlxalq birliyin dəstəyinə nail olma- 
sına şərait yaratmışdır;
-  Azərbaycan sosial-iqtisadi problemlərin həllində,  о  cümlə- 
dən  işsizliyin  aradan  qaldınlması,  xalqın  həyat  səviyyəsinin 
yüksəldilməsi, ətraf mühitin mühafizəsi və sair ciddi sosial prob- 
lemlərin həll edilməsində mühüm addımlar atmışdır;
“Yeni  İpək  yolu”nun  yaradılması  milli  dövlətçiliyimizin 
böyük  meman  Heydər  Əliyevin  uğurlu  strategiyasının  mühüm 
tərkib  hissəsi  olaraq  ölkəmizin  siyasi  və  sosial-iqtisadi  inkişa- 
fında  yeni  bir  tarixi  mərhələ  açmışdır.  Bunu  ulu  öndərimizin 
aşağıdakı  sözləri  bir  daha  təsdiq  edir:  “Böyük  İpək yolu”  keç- 
mişdən başlasa da,  gələcəyə  doğru gedən yoldur.  Мэп inanıram 
ki,  əgər  əməkdaşlıq  edə-edə,  bir-birimizə  hörmət bəsləyərək və 
bir-birimizi dəstəkləyərək bu yolda birgə  getsək,  o,  xalqlanmızı 
firavanlığa və tərəqqiyə gətirib çıxaracaqdır” (23,7-8. 09.1998).

---

MƏNBƏLƏR VƏ ƏDƏBİYYAT
1. Abdullayev E. İpək yolunun bərpası tarixi zərurətdir. Azərbay- 
can qəzeti,  1998, 4 sentyabr.
2.  Abdullayev  V.  Heydər  Əliyev  diplomatiyasında  İpək  yolu 
strategiyası. Respublika qəzeti, 2000, 7 may.
3. Abdullayev V. Yeni Qərb geosiyasəti və Azərbaycan // “Dir- 
çəliş XXI əsr”, 2003, №65, s.77.
4. Azərbaycan Traseka Hökumətlərarası Daimi Komissiyasının
2003-cü  il  üzrə  materiallan.  Traseka  Hökumətlərarası  Komissiya- 
sının  III  konfransında  Milli  katib  A.Mustafayevin  çıxışı.  İrəvan, 
9-10 oktyabr, 2003-cü il.
5.  Azəravtoyol  Dövlət  Konseminin  (İndiki  Azəryol  Serviz) 
Departamenti) 2002-ci il cari arxivi. Xarici iqtisadi əlaqələr şöbəsi- 
nin materiallan.
5 (a). Azəryol Serviz Açıq Səhmdar Cəmiyyətinin 2008-ci il üzrə 
cari arxivi. Layihə idarəetmə qrupunun materiallan.
5 (b). Azəryol Serviz Açıq Səhmdar Cəmiyyətinin 2011-ci il üzrə 
can arxivi. Layihə idarəetmə qrupunun materiallan.
5 
(с). Azəryol Serviz Açıq Səhmdar Cəmiyyətinin 2006-cı il üzrə 
can arxivi. Layihə idarəetmə qrupunun materiallan.
6. Azərbaycan Respublikası Dövlət Statistika Komitəsinin nəq- 
liyyat və rabitənin statistikası şöbəsinin 2002-ci il üzrə materiallan.
7. Azərbaycan Respublikası Dövlət Statistika Komitəsinin nəqliy- 
yat və rabitənin statistikası şöbəsinin 2004-cü il üzrə materiallan.
8. Azərbaycan Respublikası Dövlət Statistika Komitəsinin nəq- 
liyyat və rabitənin statistikası şöbəsinin 2005-ci il üzrə materiallan.
9.  Azərbaycan  Dövlət  Gömrük  Komitəsi  haqqmda  Əsasnamə. 
Gömrük xəbərləri,  1998, 4 noyabr.
10. Azərbaycan Dövlət Texniki Universitetinin Tempus bürosu- 
nun 2004-cü il üzrə materiallan.
11. Azəravtonəqliyyat Dövlət Komeminin (İndiki Nəqliyyat Nazir­
liyi) 2002-ci il can arxivi. Baş Lisenziya İdarəsinin materiallan.
12. Azərbaycan Respublikası Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazir- 
liyinin  2002-ci  il  cari  arxivi.  Layihə  və  Investisiya  şöbəsinin 
materiallan.
13. Azərbaycan dəmiryolçusu qəzeti 2001-2002-ci ilbr.

---