Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi folklor institutu azərbaycan folkloru antologiyasi (Cəbrayıl, Ağdam, Laçın, Qubadlı, Zəngilan, Ağcabədi və Kəlbəcər rayonlarından toplanmış folklor nümunələri) baki – “Nurlan“ – 2012
Gedirdim qırağınan, Ot bişdim orağınan. Çəkilif qoşunun başı sərkərdələrin, Gəzirəm sorağınan. 139
Yüklə 2,74 Mb.
|
138. Gedirdim qırağınan, Ot bişdim orağınan. Çəkilif qoşunun başı sərkərdələrin, Gəzirəm sorağınan. 139. Mən səni Leyli gördüm, Leyli, gileyli gördüm. Aylar, illər gəlir, bayramlar gəlir, ay bala, Gedirəm səni görməyə, Torpaxdan öylü görürəm.
Deer, aşıx, çal balabanı. Asda çal balabanı. Hammının balası gəldi, Bəs mənim balam hanı?
Yuaram ağ saxlaram. Qardaş, əlimnən getməsən, Yeddi il qonax saxlaram. =Köynəyin ağ saxlaram ey, Yuduxcan ağ saxlaram. Bir də qayıdıf gəlsən, Yüz il qonax saxlaram. =Köynəyin ağ saxlaram, Tikərəm, ağ saxlaram. Bir də Qarabağ əlimizə düşsə, Ömrü boyu saxlar bizi. =Köynəyimi ağ saxlaram, Yuaram, ağ saxlaram. Bir cüt toysuz76 itirmişəm, Əyər qonağım olsa, Yüz il qonax saxlaram.
Aləmə dasdançıdı. Ağzı yanmış Azreel Dəymişi qoyuf, kal kəsir, Nə yaman bosdançıdı.
Çəh dedim, çəhmədilər. Uzax yerdə qalannan düşmüşəm dərin quyuya Qolumnan çəhmədilər.
Zülfü dolaşıxlara. Rööşən, gəzirəm səni, tapbaram, Tapbasam, qoşullam aşıxlara. 145. Maral meşəli yerdə, Gülü döşəli yerdə. Ana, sən öləsən, məni vuran elə vurdu, Qaldım döşəli yerdə (ağlayır – top.).
Yağmışdı ay ala qar. Hər tərəfə yağmışdı qar, Yağmamışdı belə qar. = Dağlar başı ala qar, Ala çiçəh, ala qar. Hər yerə qar yağmışdı, Ermənilər gəldi, bizi zuluma saldı, Yağmamışdı belə qar. =Dağlar başı ala qar, Yığıfdı bir tala qar. Həməşə qar yağardı, Heş yağmazdı belə qar. 147. Bağımda badamım var, Yeməyə adamım var. Gəl yanımda dur, qardaş, Desinnər, adamım var. 148. Tayada bəlim yanır. Uzatdım, əlim yanır. Dədə, nənə deməhdən,
Ağzımda dilim yanır. 149. Ceyran, düzə bir də gəl, Ördəh, gölə bir də gəl. Sən olasan, ay filənkəs, Bizim elə bir də gəl. = Deerəm, gölə bir də gəl, Ördəh, gölə bir də gəl. Bala, səni ant verirəm Allaha,
Bizim elə bir də gəl. 150. Yaralı bir qoçam mən, Qovan yoxdu, qaçam mən. Heş kəs yoxdu Bu dərdimi açam mən. 151. Dağları gəzəmmərəm, Daşdarın əzəmmərəm. Ürəyim yaralıdı, Bu dərdə dözəmmərəm. 152. O tayda ağlaşıllar, Saç-saça bağlaşıllar. Qoyman, zalım uşağı, “Nənə” deyiv ağlaşıllar. 153. Qızılgül həşəm oldu, Dərmədim, həşəm oldu. Sən getdin bu yolu,
Ağzımın dadı qardaş. Gəzərəm, tapbaram, Yaddara demərəm qardaş. 155. Qardaş, a qardaş, Sallan, gir bağa, qardaş. Qoyunum yox, qurvan kəsəm, Canım sadağa, qardaş. Bayatıları ölü yerində də demişəm, oxumuşam də çöldə, öz-özümə gümüllənmişəm. 156. Mən aşıx, Həsən gəl, Gülü bağdan kəsən, gəl. Mən gözdədim, gəlmədin,
Ya mən gəlim, ya sən gəl. 157. Mən aşıx, elgəli dağlar, Divi kölgəli dağlar. Qərivəm, yol gözdərəm, Bəlkə savax el gəli, dağlar? 158. Mən aşıx budağınan, El gedər bu dağınan. Sana yaxşı deməzdər,
Tütün büküm-bükümdü. Gəlersən, tez gəlginən
= Dağlar başı tütündü, Tütün büküm-bükümdü. Gəl görüşüf (=halallaşağ) ayrılax, Dünya ölüm-itimdi.
Bilbili güldən ayrı Çəhdilər bağda dara.
Oyan, bilbil, oyan, gül. Tez açıldın, tez soldun, Məni mağmın qoyan gül. 162. Deer, mən aşıx, hələ vardı, Qardaş, bağman bağda hələ vardı.
Əlimi üzməmişəm sənnən, Umudum sənə hələ vardı. 163. Aşıx, mən görəndimi? Halın mən görəndimi? Qurban olum sana, ay qardaş, bütün qohum-öyladın gəlif Aç üzünün örpəyin, görüm mən görəndimi? 164. Qardaş demə, qan olar, Yel əsər, fiğan olar. Qardaş gəzən yerrərə, Bajılar qurvan olar. 165. Bacılar bayısıyam, Şirinnər acısıyam. Kimin alim, qəşəh, mərifətdi qardaşı qaçıfsa, kimi gəlin baysı qaçıfsa, kimin ağsakqal atası gedifsə bu dünyadan, kimin ağbirçək, ağsaçlı anası gedifsə bu dünyadan, kimin qəşəh, şəxsiyətdi əmisioğlu gedifsə, qəşəh bir cüt qaynı gedifsə, bir cüt eltisi gedifsə bu dünyadan, iki bajının yoldaşı cavan gedifsə bu dünyadan, Mən onun bayısıyam. 166. Gülü əhdim divara, Divar onu suvara. Qardaş, yazı sənnən yazdadım, Qışı qaldım avara. 167. Mən bir ana gəzirəm, Yana-yana gəzirəm. Sirr sözümü deməyə Xəlvətxana gəzirəm. 168. Qızdırmışam çiçəhdən, Özünü qoru milçəhdən. Deer, yad ağlar, yalan ağlar, Öz anam, bajım ağlar gerçəhdən77.
Əsgəran vay, qalam vay, Qırılıfdı qalan vay. Yerdə qalannardan uzax olsun, qırılıfdı qoşunum, Qalmıyıfdı qalam, vay. Bu ağudu elə. Anamın xalası qızdarı məjlisdə qəşəh ağılar deyirdi. Olardan örgənmişəm bunun çoxun. 170. Deerdim, coravın ağına bax, Dəsdələ, bağına bax. Ay Qarabağ, vətənim, məni görməh isdəsən, Çıx Üştəpənin dağına bax.
Zülflərin yolar, ağlar. Kimin cavan qardaşı ölsə, Dönər göy göyərçinə, Yollara qonar, ağlar!
Ayıldım dan səsinə. Ay layla, qardaş, laylay. Çoxlu xəsdə yateydın, Can deyeydim səsinə.
Suda oynar balıxlar. Nə belə qardaşım oleydı, Nə belə ayrılıxlar! 174. İsdəkanın qanlıdır, Toxumma, dərmanlıdır. Burda bir oğlan ölüb, Dedilər, qarabağlıdır. 175. Ay layla demədimmi, İlləllah demədimmi? Sənə gələn qadanı Mən alım, demədimmi? 176. Dəvə otdar gəllahı78, Otdadıxca gəllahı. Üsduu Əzreyil alanda Çağıreydın Allahı. 177. Aşıx, mən görəndimi? Halın mən görəndimi? Gəldim qəbrin üsdünə, Aç üzunun pərdəsin, Görüm, mən görəndimi?
Çəh başın, oynağandır. Ay qardaşı ölən bacılar, Ay atası ölən qızdar, Gəlin girəh meydana, Görəh, kim oynağandır?
Yoxdu məni örgədən. Sənə kimlər qarğadı, Vaxsız çıxdın cərgədən? Ay laylay, qardaş, laylay! 180. Bilmədih yaz olduğun, Güllər pərvaz olduğun. Nə sən bildin, ay qardaş, Nə biz bildih, ay qardaş, Ömrünun az olduğun.
Ağlı zayıl deyiləm. Qoy ölsün ölməlilər, Sənə qıyan deyiləm. 182. Güneydən günə düşdüm, Bağlı düyünə düşdüm. Öyün yıxılar, ay fələh,
Sən deyən günə düşdüm. 183. Sizə yaralı qurban, Göylü, qaralı qurban. Sizin təzə yaraza Köhnə yaralı qurban. 184. Gəlifdi yaralılar, Göylülər, qaralılar. Ağlasın dərdi olannar, Dinşəsin yaralılar. * * *
185. Yeriyəndə yerə naz eləyən, Duranda boyuna naz eləyən. Gedəndə yerişi göyçəh, Gələndə gülüşü göyçəh. Gözəlliyi güldən götürən, Ağlığı qardan götürən Əfqan79. Enni kürəh, qulaş qollu, Əfqan, lay-lay. 186. Yeriyəndə yerə naz eliyən, Gedəndə boya naz eliyən, Gedəndə boyu göyçəh, Qayıdanda sifəti göyçəh, Oturanda bir ev, duranda bir məclis, Kürsu oturuşdu filankəs. 187. Yediyi qarnına yaraşan, Geydiyi əyninə yaraşan, Teli üzünə, üzü telinə yaraşan, Lala dodaxlı, qaymax dodaxlı, Lala sifatdı filankəs .
Gülmüyəni güldürən. Məzəli sözdü,
Ala gözdü, ay filankəs. 189. A kişi (yoldaşını nəzərdə tutur – top.), sənə nə qədər əziyət çəhmişəmsə, sənə nə qədər hürmət eləmişəmsə, nə qədər yuxusuz gejə keçirmişəmsə, anayın südü kimi, atayın çörəyi kimi halalın olsun. Get, Quranın qəbul, yerin cənnət olsun. * * * 190. Axır çərçəmbədə həməşə orda olanda səhərətən oynuyurdular. Böyüh bir qavın içinə suyu töküllər. İki dənə iynənin g..ünə pambıx saflıyıllar. Hansı oğlan hansı qızı sevirsə, birinə qızı qoyullar, birinə də oğlanın adın qoyullar. O pambıxlar yavaş-yavaş biri-birinə sarı hərrənir. Hərrənir, hərrənir, gəlif tutur. Deyillər, fılankəs odee evləndi, tutdu onu. O qızı tutdu. Elə qızdı-oğlannı hamı topalaşır, oynuyur. Sora qava suyu töküllər. Nə qədər oğlan, qız varsa, hərə öz üzüyün çıxardır, salır onun içinə. Kimin üzüyü yoxdusa, bir düymə salır. İndi onun üsdünə bir örtüh salıllar. Biri sözdərin oxuyur, sözün oxuyanda əlını salırsan. Məsələn, deyir ki: Əlində bayda gəlin, Durufdu çayda gəlin. Allah muradını versin, Bu gələn ayda, gəlin. Əlin salır, biri çıxır, bir qızınkı çıxır. Deyillər ki, həə, bı qızın muradı hasil oldu. Bu, üzüyün götürür, əəndə durur. Əlin salanda hənsi əlinə gəldi, gərəy onu çıxarda e. Ta gəzmiyə ki, bu hənsidi, o hənsidi. Onnan sora o birin tutur. Deyir: Boz at gəlir yenişdən, Sinəbəndi gümüşdən. Sizə də qismət olsun Tərkindəki yemişdən. Əlin salır, biri də çıxır. Deyir: Göydə ildız təh gedər, Təh sallanar, təh gedər. Qorhma, Məhəmməd oğlan, Üsdüncə Allah gedər. Deməli, buunku da düzəldi. Əlin salır bu birin çıxardır. İndi kiminki çıxırsa, o sözü o götürür: Yenişdən yenənə bax, Dolayı dönənə bax. Muradı hasil oluf, Çırağı yanana bax. Yaxud: Öyümüzün dalında bel duruf, Bel söykənif, bel duruf. Qırmızı buxağ içində, Bir qırmızı tel durub. O sahat çıxardır üzüyü sudan. Ya səninkidi, ya bununkudu, ya mənimkidi. Boz at gəlir yenişdən, Sinəvəndi gümüşdən. Allah murazını versin Tərkindəki yemişdən. Bunu sudan çıxardıllar o sahat. Əlin salıf həylə birin çıxardır. Bular bayatı döyül. Bunu ancax bayramda deyillər. LAYLALAR VД NAZLAMALAR 1. Yatarsan, ay bala, Qızılgülə batarsan, ay bala. Qızılgülün içinnən Bir dəsdə gül taparsan, ay bala. 2. Qızılgülün sərin olsun, Özünə belə layığ olsun. Layla, balam, ay laylay, Şirin balam, ay laylay. 3. Qızılgül olsun yorğanın, Güllər bassın döşəyin. Laylay, balam, a laylay, Qızılgüllü balam, ay laylay (mahnı kimi oxuyur, ağlayır – top.).
Laylay, laylay, gülüm, laylay. Laylay, laylay, canım, laylay. Qurbanam sana, laylay. Layla, balam, öz balam. Qurbanın ollam, balam.
Karvan yenər yenişə. Yasdığında gül bitsin, Döşəhcəndə bənööşə. Laylay, bala, laylay (Mahnı kimi oxuyur – top.).
Birisi əmin olsun, Birisi dayın olsun, Birisi baban olsun. Onun mahnısı yadımnan çıxıf, bala. 7. Laylay, beşiyim, laylay, Evim-eşiyim, laylay. Layla çalım mən sana, Sən get şirin yuxuya. Laylay, gülüm, a laylay, Laylay, balam, a laylay. Canım-ciyərim, a laylay.
Şirin arzu dilincən, Saa bir layla çalaram, Öz nənaan dilincən. 9. Layla çallam, yuxusu gələr. Su gələr, yatar, yuxusu gələr. Balamın olduğu yerrərdən Rafiq80 əmisi gələr, Rafiq dayısı gələr. Çox bəzəhli laylalar çalırdım. Yadımda qalmıyıf. 10. Laylay dedim yatasan, Qızılgülə batasan. Qızılgüllər içində Şirin yuxu tapasan. Laylay, balam, a laylay, Körpə balam, a laylay, Laylay, balam, a laylay, Körpə balam, a laylay. Yat, şirin yuxuya bat, Laylay, balam, laylay. Körpə balam, laylay, Laylay, balam, a laylay, Körpə balam, a laylay (söyləyici mahnıyla oxuyur – top.).
11. Əlidi, bajısı, Əlidi, Əli qızdara ləlidi. 12. Papıllı oğlan, çıxma çəpərə, Səni görəllər, Selveynən81 vırallar, Sana məjbur qız verəllər. 13. Balama qurvan qoyunnar, Balam havax oynaxlar? 14. Qurvan olom boyuna, Ellər gəlsin toyuna. Qonşuların əl çalsın, Sən də gəl gir oyuna. NEHRД, SAĞIN NДĞMДLДRİ 1. Nehrəni çalxıyanda deyirdim: Çalxa, çalxa, yağ olsun, Oğlannarım yesin, sağ olsun.
Niyazi yesin kök olsun, Nizami 82 yesin, kök olsun.
İçi dolu yağ olsun! Oğul-uşax yesin, sağ olsun!
Düşsün yağım olsun. Uşaxlarım yesin, sağ olsun.
Süddü, urzalı, anam, bajım. Urzanı mana kəm eləmə. Mən də sana şirin baxım, Anam, bajım, anam, bajım (oxuyur – top.).
Səni sağan mənəm, mənəm. Səni sağan mənəm, mənəm. Təpihləmə, tərpəmmə, dimməz dur. 7. İnəyim, nənəli inəyim, Əmcəyi yumşağ inəyim. 8. İnəhləri sağanda mahnı qururdum, oxuyurdum. Deyirdim: Nənəm, nənəm, Səni sağan Mənəm, mənəm. Otun bol olsun, Suyun bol olsun, Südünü çəhməginən... Sarıqızım, Qarayözüm. Nə bilim, belə-belə.
Ay balana qurvan olom, Ay məmənə qurvan olom. Mən aşıx, nazdı inəh, Ay qara gözdü inəh. Məməsi doludu, Balası nazdı inəh. Mahnı kimi oxuyurdum. Ona elə qoşmalar qoşurdum, inəh qayıdırdı məni yalıyırdı duz kimi (Bax Allaha and olsun). İnəyə o qədər şirin-şirin oxşama deerdim. İnəh örüşdən gəlirdi. Balası ayanda qalırdı, inəh maa tərəf məliyif gəlirdi. Adını Təpəl qoymuşdum. İnəh özü yavaş inəyidi e. Elə özümün xoşum gəlirdi bunu belə ediliyə-ediliyə sağmağa. SAYAÇI SЦZLДRİ 1. Mən aşıx, uşaq qoyun, Ay tükü yumşax qoyun. Bulamanı tez elə, Qırıldı uşax, qoyun. 2. Nənəsi ağbaş qoyun, Qarrı dağlar aş, qoyun. Ətinnən kavav olar, Quyruğunnan aş, qoyun. 3. Əzizinəm, ay narış qoyun, Tükü bir qarış qoyun. Çoban sənnən küsüfdü, Çoxlu süd ver, barış, qoyun. SANAMALAR 1. A teşdi, teşdi, teşdi, Vırdı Gilanı keşdi. İki xoruz dalaşdı, Biri qana bulaşdı. Qan getdi = uşdu çaya düşdü, Çaydan bir göyərçin = bildirçin uşdu. Göyərçinin anası Məni gördü ağladı. Belimə buxav bağladı. 2. A teşdi, teşdi, teşdi, Vurdu Gilanı keşdi. İki xoruz dalaşdı, Biri qana bulaşdı. Qan getdi çaya düşdü. Çaydan bildirçin uşdu. Bildirçini bəzərəm, İsdi sular gəzərəm. İsdi suyun atdarı Məni görüf kişnəşir. Hardan alım arpanı? Bəydən alım arpanı. Bəyin qızı nə isdər? Quş istər, quyrux istər. Quşu vurdum uçurtdum, Əlli dağdan keçirtdim. Əlli dağın çakqalı Məni görüf ulaşır. 3. A keşdi, keşdi, keşdi, Vurdum Gilanı keşdi. İki xoruz zar aşdı, Biri qana bulaşdı. Qan getdi çaya düşdü, Çaydan güvərçin uşdu. Güvərçin ala dağda, Yuvası qəlbi dağda. 4. Əlimi pıçax kəsifdi83, Dəsdə pıçax kəsifdi. Yağ gətirin, yağlıyax, Dəsmal gətirin, bağlıyax. Dəsmal dəvə boynunda, Dəvə Şirvan yolunda. Şirvan yolu buz bağlar, Dəsdə-dəsdə gül bağlar. O gülün birin üzeydim, Saşbağıma düzeydim. Qardaşımın toyunda Sındıra-sındıra süzeydim. 5. Cıbılı, cıbılı, cıbılı qoz, Biri kəhər, biri boz. Mindim bozun boynuna, Sürdüm Şirvan yoluna. Şirvan yolu dərbədər, İçində meyminnər gəzər. Meyminnəri ürkütdüm, Qulaxların qırpıtdım. Ay meymin, siz hardan gəlirsiniz? Alı bəyin toyunnan. Alı bəyin nəyi var? Göyə çıxan atı var, Göy muncuxlu iti var, Öyündə bir lotu var.
Erməni saldat qızı. Tamara ora kül atdı, Külün yanında yatdı. Tamara, Tamara tat qızı, Erməni saldat qızı. Tamara getdi beş günə, Gəlmədi om beş günə. ŞEİRLДR
Dad siçanın əlinnən Yetişmişih cana, pişih. Dağıdıb ev-eşiyi, Qoyufdu virana pişih. Birisi boz, dik qulax, Birisi qonur, balaca. Dəyirmi qayıx fərmaşdarın Hər yanınnan açıb baca. Doğruyuf zər-zibanı, Eyləyif əfsanə pişih. Pişih bu sözdəri eşitcəh Pişih bir füqan eylədi. Şeşəltdi bığlarını, Gözdərini ürşan eylədi85. Onda gördüm on səkgizin Döşədi yan-yana pişih. (İndi pişiyi belə görənnən deef ki:) Bağışdadım aranı, dağı sana, Eyvanı, otağı sana. Gəlinnər əsirgəməz Yağı, qaymağı sana. Yeyərsən nəmilərdə86, Dönərsən aslana, pişih. Xanım xələt bağışdasın, Ələsgər yazsın dəfdərə. Məhlim olsun hər şəhərə, İnşallah ki, çin87 də gələr, Sana divanxanalardan, pişih.
Koroğlunun sərt qalası, Ələmə çıxıf nalası. Ördəynən qaz balası, Göllərdə yalğız olmasın. Koroğluyam, malım çoxdu, Çox malın bafası yoxdu, Kişinin ki oğlu yoxdu, Ojax boşdu, yurd inlər. Bir meşiyə od düşsə, Quru yanar, yaş inlər.
Gedən, getmə, mən də gəlim yetirim, Sən Avdal ol, mən köşgülü götürüm. Qardaş dedi, gedim çörəh gətirim, Gözüm yolda qaldı, gedən gəlmədi.
Ərşə də dayanıf amanım, ahım, Kümbəzdə qalıfdı yazığ İbrahim, Gözüm yolda qaldı, gedən gəlmədi.
Nərgizlihdən bənöşəni dəreydim, Yenə yarın görüşünə gəleydim. Əhmət bəyin, Qasım bəyin bağınnan Meyvə dərif yarla birgə yeyeydim, Kaş Vətəni bir də, Allah, göreydim. Həmzə bulağına bir baş çəkeydim, Əyileydim buz suyunnan içeydim. Beyləqannan öz yurduma köçeydim. Öz yurdumnan dosda qonax gəleydim, Kaş Vətəni bir də, Allah, göreydim.
Ordan durup doğma kəndə baxeydım. Məşədinin bulağına çateydım, Su içeydim, nəfəsimi dəreydim, Kaş vətəni bir də, Allah, göreydim.
Qəbirlərin üsdünə gül düzeydim, Ordan keçip Sarı bulağa eneydim. Su içeydim, nəfəsimi dəreydim, Kaş vətəni bir də, Allah, göreydim.
Qaşqın, köşgün öz elinə qayıtsın. Mən də baxıf sevineydim, güleydim. Kaş Vətəni bir də, Allah, göreydim, Öz kəndimdə qocaleydim, öleydim.
Bir oğlan bir qıza aşığ olur. Qaynənəsi vermir. Bu oğlan gəlir durur qapının ağzında, boynun bükür, qaynənəsinə naxadan yalvarır, qızı vermir buna. Bu oğlan deyir: Aman, nənə, zalım nənə, qaynənə, Səni görüm eşq oduna yan, nənə, Səni görüm eşq oduna yan, nənə. Aman, nənə, zalım nənə, qaynənə, Səni görüm eşq oduna yan, nənə. Qapıda durmaxdan öldüm, Boynumu burmaxdan öldüm. Qapıda durmaxdan öldüm, Boynumu burmaxdan öldüm. Aman, nənə, zalım nənə, qaynənə, Qapıda durmaxdan öldüm, Boynumu burmaxdan öldüm. Əyaxyalın, qanqal qalın, Götürüf qoymaxdan öldüm. Aman, nənə, zalım nənə, qaynənə. Səni görüm eşq oduna yan, nənə. Aman nənə, zalım nənə, qaynənə. Qaynənəni bağda ilan vurufdu, Baldızıma imam qənim olufdu. Aman nənə, zalım nənə, qaynənə hey, Qaynənə hey, qaynənə hey, qaynənə hey (Mahnı oxuyur – top.).
Furqonçuyam, atım qara, Özüm cavan, baxdım qara. Furqonçuyam, atım qara, Özüm cavan, baxdım qara. Gedim anama dəyim, gəlim, Bir şiş kabab yeyim, gəlim. Qəsdumumu geyim, gəlim. Ay aman, aman, ay aman, aman. Ay aman, aman, ay aman, aman (səslə oxuyur – top.). Yüklə 2,74 Mb. Dostları ilə paylaş:
|