265
lər ki, biri saj asıf, belə bizim kimi xamralı, yuxa pişirer. Bu-
lar da hamısı qalyan çəkən köhnə kişilər oluf. Bunnar göröy
kü, ayə, yolda uşaxlar oynuur da. Uşağın birni çağırır ki, qa-
dan
ı
alım, başın
ı
a dönüm, get ordan man
ı
a bir dənə közmü,
qormu gəti, bəs qalyanıma qoyum. Uşax deey ki, a dayı, yum-
rusunu gətirim, yoxsa yastısını? Deey:
– Bala, köz közdü, gəti.
Deey:
– Yox, dayı, köz köz döyül axı. Qalyanın
ı
doludusa,
yastısını gətirim, üsdə qoy, amma yarımçıxsa, yumrusunu gə-
tirim, içinə sal.
Bunnar deey ki, ayə, ağlı kəsmiyən bir uşax bizə bu
sözü dəənnən son
ı
ra Ələsgər gör kimdi, onun üsdünə gedirih
biz. Deey ki, qardaş, burdan, obşim, qayıtmax lazımdı. Dü-
barə
208
də ordan qayıdıllar.
10. AŞIQ ƏLƏSGƏRLƏ BAĞLI
DAHA BİR ƏHVALAT
Bir gün Aşıx Ələsgər bir aşıxnan – Aşıx Ələsgər kimi
aşıxnan qavaxlaşer, deyişellər. Deyişəndə Aşıx Ələsgər bunun
dediyi sözə söz tapa bilmer. Deer kin, icazə verin
ı
bir az eşiyə
çıxem. Fikirrəşer dana. Eşiyə çıxanda görör ki, şeytan
209
var
ha, onun biri otun başındadı. Gəler deer ki,
Səhər vaxdı bir hikmətə uğradım,
Desəm, inanmazdar sirri-sübhandı.
Yeddi qat qalada daşı daş üsdə,
Bir əjdaha o qalada pünhandı.
Nə qəddərə baxeram, yoxdu zəbanı
İki buynuzu var, bəhri-şeşpərin.
208
Dübarə – təzədən, yenidən
209
Şeytan – ilbiz
266
11-12. NÖVRƏS İMAN
11.
Göyçə, Gədəbəy həmişə yaxın oluf. Həm münasibətdər,
səmimiyət oluf, həm də məsafə yaxın oluf. İman evdən-eşihdən,
hər şeydən bezif, sinir sisdemi pozuluf. Ordan üz tutuf Gədə-
bəyə. Gəlif Əyrəvəngə, Arıqırana
210
, şər vaxdı Böyüh Qara-
murada
211
çatıf. Orəə-burəə, qismət dəə, gəlif Məhəmmət kişi-
nin öyünə. Məhəmmət kişi Kərim kişinin qohumu oluf. Çox
namusdu, qeyrətdi bir kişi oluf. O insana baxanda dəərmişdər:
“Əə, bu adamnan qırax gəzməh lazımdı”. Elə bir ciddi adam
oluf Məhəmmət kişi. Ama açıx deyim, çox qəddar adam oluf.
İman gələndə görüf ki, ojax yaney. Gözəl saj çörəyi pişi-
riley, ətri bunu vuroy. O tərəfdə alban kilsəsi var, son
ı
ra onu
dağıtdılar, gözəl bir xatireydi. Nəsə, bu, möhkəm ajıfbış. Deey,
ayə, elim-ovamdı, xalqımdı. Gəley, gələndə göröy Salatın qarı
− Məhəmmət kişinin yoldaşı çörəh pişirey. Gəley, deey:
– Ana, axşamın
ı
xeyir.
Deey:
– Axşamın
ı
xeyir, a bala. Kimsin
ı
, nəçisin
ı
?
Deey:
– Ana, qəriv adamım, qonağım, ajmışım.
Deey:
– Oğul, qonax Allah qonağıdı, xoş gəlifsin
ı
.
Çörəyin birini isdi-isdi buna verey, şirəli cəmin
212
birinə
də nəhrə yağını qoyoy ki, oğul, ala, bunnan düymənc
213
elə
də, ye. Bu yağ gəlif buna çatana kimi bu çörəyin birini yiiy.
210
Arıqıran – Gədəbəy rayonunda kənd
211
Böyük Qaramurad – Gədəbəy rayonunda kənd
212
Şirəli cəm – emallı, şirəli qab
213
Düymənc – yemək növü. Qaynar çörəyi yağla bir yerdə əzib qarışdırırlar,
yağ çörəyin canına hopur.
267
Nəsə, arvat fikirrəşey ki, İlahi, bu nə gözəl oğlandı. Belə gö-
zəl oğlan, amma məlul-müşkül, məyus.
Deey:
– A bala, san
ı
a nooluf?
Deey:
– Ana, niynesin
ı
, dərdim-azarım özümə bəsdi. Bolhabol
eey, belə o qədər doymuşum ki, daa bunun ayrı sözə-söhbətə
ehtiyacı yoxdu. Mənnən söz soruşma. Ana, bu gejə vaxdı mən
nağayrem, harəə gedem, bir cır-cındır nəyin
ı
varsa, ver, burda
yatem, savah çıxıf gedəjəm.
Bu arvat da çörəhcil arvat oluf. Deey, əə, indi bu cavan
uşaxdı, bunu nə töyrü qapıdan qoyluyum, nətəəri deyim buna
çıx get.
Ancax Məhəmmət elə gözünün qavağındeymış Salatının
ki, indijə gəlif çıxajax, məni də, bunu da öldürəjəh. Nəsə,
mümkün olmoy, oturoy, getmey. Ojağın işığında buna baxey.
Baxey ki, əə, üzü tüklü, sayıl
214
sufatında. Di gəl, gözdərinnən
nur yağey, elə bir nurani oğul.
– Oğul, kimsin
ı
, nəçisin
ı
, hardansın
ı
?
Orda deey ki, mən Ələsgərin qardaşı oğluyum. Mənim
başıma belə bir əhvalat gəldi, belə oldu, belə oldu. Evdən-
eºihdən didərgin çüşməyin hamısını buna nağıl eliyif. Arvat
baxey ki, əə, nə namusdu, qeyrətdi oğuldu, nə gözəl insandı,
nə gözəl kişinin oğludu bu. Deey, cəhənnəmə olsun, Məhəm-
mət məni öldürsə də. Çörəyin birini də verey buna. Çörəyin
birini də yiiy. Ona kimi Məhəmmət gəley çatey. Baxey ki, əə,
bir cavan adam, Salatın çörəh pişirey, bu da oturuf burda. Deey
ki, yaxşı, ay oğul, kimsin
ı
, nəçisin
ı
? Deey ki, belə-belə. Təfsi-
latınnan olmasa da, az-maz, dərd-azarınnan danışey bu kişiyə.
Yenə bunu qane eləmey. Deey:
214
Sayıl – evsiz-eşiksiz, kimsəsiz
268
– Xoş gəlifsin
ı
, səfalar gətirifsin
ı
. Göyçə elinə, Göyçə
camahatına bizim böyüh hörmətimiz var. A Salatın, isdi su
qoy, o üzqırxanı da gətir, görösün
ı
mü nə gözəl oğlandı, bunun
üzünü qırxajam.
İmana da Allah-taaladan hax vergisi verilifbiş. Buna
agah olur. Məhəmmət munun bir üzünü savınneey. Başdeey,
qırxıf bura çatanda (söyləyici əli ilə boğazına işarə edir –
top.), göröy ki, bir əlini saxladı. (Bunu o vaxdı nənəmgildə
man
ı
a rəhmətdih Kərim kişi söyləmişdi). Nəsə, deey, yönünü
belə çöyürdü, − bizdə Haça qəya deellər, Qiblə istiqamətində-
di, − neynədi, nağayrdı, Salatın da quruyuf qalıf, tərpənə bil-
mey. Qayıtdı gəldi, isdədi üzünün o biri tərəfini də savınna-
sın, İman tez əəğa qalxdı, dedi:
– Əmi, özün
ı
ə də qurvan olom, balaların
ı
a da, çörəyin
ı
ə,
süfrən
ı
ə də. Çörəyin
ı
i yidim, man
ı
a halal elə, bir balaca darıx-
dım, qoy bir külək vursun məni, qayıdaram.
O vaxdı indiki kimi döyüldü ha, işıx yoxdu. Rəhmətdih
İman çölə çıxey. Məhəmmət gözdööy ki, indi qonax gələjəh.
Sən demə, ülgüşnən bunun boğazının altına çatan kimi vura-
jeymış. Bunu son
ı
radan Ələkbər dayım man
ı
a söylədi. Ələkbər
dayıma özü söylööf ki, fikrim buydu ki, bu cavan uşax mənim
arvadımın yanında nə gəzey, tanımerım, eləmerim, özü də gejə
vaxdı. Deməli, Allah-taaladan İmana çatıf ki, bu adamın fikri
belədi. İman çıxey. Çıxannan son
ı
ra İsmayıl deeydi ki, onun
yerinin əəğınnan
215
sallaney o çaya, çaydan keçey gedey. İman
da guya son
ı
ra İranda vəfat eleey, amma dəqiq döyül. Dərin
inamım olmasa da, eşitdihlərimi danışdım sizə.
215
Yerin əəğı – əkin yerinin aşağı tərəfi
Dostları ilə paylaş: |