249
– Əə, usda sazını qoydu getdi, bu nətəəri şəyirtdi ki, şə-
yirdini gətirif.
Məjlis quruloy yenə, aşıxlar gəley. Baxey ki, əə, bir ço-
vannamasına
174
adamdı.
– Ayə, Nağı, bu gətdiyin
ı
kimdi?
Deey:
– Şəyirdim.
Deey:
– Ayə, neçə yaşı var?
Deey:
– Altmış.
Deey:
– Bu yekəlikdə kişidən də şəyird olarmı? Adı nədi?
Deey:
– Solaxqey.
Deey:
– Əə, bu nətəri addı? Belə də ad olar?
Ona kimi bu rəhmətdih dilləney ki, aşıxlar, mənim usda-
mı hası söznən bağlıyıf sazını alıfsın
ı
ızsa, çıxın
ı
meydana,
bəlkə, mən də sazı verəjəm.
Ələsgər sazı köynəhdən çıxardanda bu “usdaddar usda-
dı” Əsədulla Cəfərquluyu çağırey yanına, deey:
– A Cəfərqulu, gə burəə.
Xəlvəçcə buna deey ki, nə qədər pul yığılsa, sənin
ı
di.
Sazda təmənnan
ı
olmasın, saz mənimdi. Ələsgərin də sazı saz
oluf. O vaxdı da saz tapılmeydı. Razılaşellar. Gənə şəyirdini
qaldırey, həmən bu söhbəti eləməyə. Deey ki, mənim usdamı
hası söznən bağladın
ı
ız, onun sazını aldın
ı
ız?
Deey:
174
Çovannamasına – çoban kimi
250
− Sənin usdana dedik, hərəmiz bir söz oxuyajeyıx, onun
axırıncı kəlməsi “ay nədən oldu” olajax.
Deey:
− A bala, de göröm o hası “ay nədən oldu”du?
Şəyird ağzını açey ki:
Əzəldən can deef, can eşidən yar,
İndi beyvəfalıx ay nədən oldu?!
Deyirdin
ı
, ölüncə dönmərəm sənnən,
Yadnan aşınalıx ay nədən oldu?!
Dəəndə heş bu sözünün dalını davam eləməmiş Ələsgər
deey:
– A bala, olmazmı hər kəs öz bağının meyvəsini dərə,
özgə bağa oğurruğa getməə. Yanı bu sənin
ı
döyül, Tufarqan
Abbasındı.
Deey:
– A kişi, bağ-buğ bilmerim, bilesin
ı
, cavaf ver, bilme-
sin
ı
, sazı təfil ver.
Bu elə bir “Ay nədən oldu” başdeey ki:
Yerin, göyün, ərşin, kürşün, insanın
Künhü, bünövrəsi, ay nədən oldu?!
Yeri göydən, göyü yerdən kim seşdi?
Hikmətin dəryası, ay nədən oldu?!
Neçə sütun, neçə qəndil vuruldu?
Sən kimsən
ı
, mən kiməm, kimnən soruldu?
Eşqin müəmması harda duruldu?
Usdaddar usdadı, ay nədən oldu?!
Bir qoja aşığam, intizarım var,
Alimsənsə, eylə məni xəbərdar,
Elmi hardan tapdı cümlə aşıqlar,
Şeyiri, müəmması ay nədən oldu?!
251
Şəyird deey ki, əə, mən buna nə cavaf verem? Usdadı
Əsədullah cağırey, deey:
– Əə, göyçəli Aşıx Ələsgərin bir bağlı qıfılbəndi qalıf,
deef, ölüf gedəjəm, bunu açmayjam. Bu da gəlif çatıf bizə,
onu de, sazı alajaxsın
ı
.
Ələsgər bu sözü deef də açmeyıfbış, məjburiyət qarşısın-
da qalıf Şərurda, deyişmədə açıf. Ələsgər bu sözü deefbiş ki:
Altı gündə dünya neçə don geydi?!
Nə üsdə yerrəşdi, bərqərar oldu?!
Əzəldən kim oluf Turun bənnası?!
Ulduzdar nə təhər yerbəyer oldu?!
Bu Ələsgərin bağlı bəndidi. Bunu buna dəəndə deey:
– A bala, bu söz kimindi?
Deey:
– Aşıx Ələsgərin.
– Aşıx Ələsgər hansınızsan
ı
ız?
Usdadı Əsədullahı görkəzey ki, bax odu.
Deey:
– Əə, qorxuram söz yəəsi böyrün
ı
üzdən çıxa, anan
ı
ızı
ağlar qoya.
Deey:
– Əə, söz-möz, yəəsi-məəsi bilmerim, bajareysın
ı
, cavaf
ver, bajarmeysın
ı
, sazı təfil ver.
Həmən bağlı bəndi məjburiyət qarşısında qalıf açey:
Altı gündə dünya iki don geydi,
Gavı-mah üsdündə bərqərar oldu.
Hax sözü olufdu Turun bənnası,
Ulduzdar göy üsdə yerbəyer oldu.
Bu qıfılbəndi Ələsgər axıra qədər deey və hər bəndin
açmasını da deey. Cəfərqulu sazı təfil verey də, deey:
– Ay usda, mənnih döyül.
252
Əsədulla qızmış nər kimi deey, qalxdı, Ələsgərə həcvə
keşdi:
Solaxqey aşıxsan
ı
, az çüşünərsən
ı
,
Qeyli-qallı bir bazara çüşərsən
ı
.
Altmış yaşında şəyird olufsan
ı
,
Vəzifədən tez kənara çüşərsən
ı
.
Ələsgər baxey, əə, bunun çəntəsində heş nə yoxdu
175
.
Deey, əə:
Məğrurrux eləyif usdadam demə,
Sən də olar bir gün dara çüşərsən
ı
.
Baş tülək deyilsən
ı
, çolpa balasan
ı
,
Sürvən
ı
nən
176
ayrılıf, tora çüşərsən
ı
.
Sən çəkmə Nağının işvə-nazını,
Zimistana döndərəjəm yazını,
Soyaram libasın
ı
, allam sazını,
Yal-quyruğu qırxıx yola çüşərsən
ı
.
Saxla dilin
ı
, özün üçün yağıdı,
Aşıx Ələsgərin odlu çağıdı,
Alar caynağına, səni dağıdı,
Göydən yerə parça-parça çüşərsən
ı
.
Tok vurmuş adam ayılan kimi, Əsədulla deey ki, əə, Na-
ğı, bə deeysin
ı
ki, mənim şəyirdimdi. Hancarı bu Aşıx Ələsgə-
riymiş. Bu da sazı təfil verəndə rəhmətdih Aşıx Ələsgər deey:
– Nə qədər pul yığılıf, hamısını bu torvəə
177
doldurajaxsı-
n
ı
ız. Sazın
ı
ızı götürəjəksin
ı
iz. Mən əlimə saz alannan bir aşıx-
nan nə qavaxlaşmamışam, nə də qavaxlaşmaram. Aşığın biri
çox bilər. Hamı çalışır uşağına para çörəh tafsın, dolandırsın.
175
Çəntəsində heş nə yoxdu – burada: bildiyi yoxdur.
176
Sürvənnən – qatarından
177
Torvəə – torbaya
Dostları ilə paylaş: |