Dədə Qorqud ● 2015/I 22
7.
Древнетюркский словарь, Ленинград, Наука, 1969.
8.
Ebu Hayyan. Kitab al - İdrak li - Lisan al Atrak, Hazırlayan: A. Caferoğlu,
Evkaf Matbaası, İstanbul, 1931.
9.
Ergin Muharrem. Dede Korkut Kitabı, I, Giriş-Metin-Faksimile, Ankara, 1958;
II, İndeks - Gramer, Ankara, 1963.
10.
Əlizadə S., Zeynalov F. Kitabi - Dədə Qorqud, “Gənclik”, Bakı , 1988.
11.
Этимологический словарь тюркских языков , I, Москва,1974; II, Москва,
1978; III, Москва,1980; IV, Москва, 1989.
12.
Gökyay Orhan Şaik. Dedem Korkudun Kitabı, İstanbul , 2000.
13.
Gökyay Orhan Şaik. Destursuz Bağa Girenler, Dergah Yayınları, İstanbul,
1982.
14.
İnan Abdülkadir. Altay Türklerində Kadınlar Diline Mahsus Kelimeler //
Makaleler ve İncelemeler,1.c., Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 1987.
15.
Kaçalin Mustafa S. Oğuzların Diliyle Dedem Korkudun Kitabı, Kitabevi
Yayınları, İstanbul, 2006.
16.
Kaşgarlı Mahmud. Divanü Lugat - it- Türk, Çeviren: B. Atalay , 4. Baskı,
Ankara, 1998.
17.
Киргизско-русский словарь , I - II, Москва,1985.
18.
Oğuz Kağan Destanı. Yayına hazırlayan: M. Ergin, Hülbe Yayınevi, Ankara,
1988.
19.
Oğuznamə. Çapa hazırlayan: S. Əlizadə, “Yazıçı”, Bakı, 1987.
20.
XIII. Yüzyıldan Beri Türkiye Türkçesiyle Yazılmış Kitaplardan Toplanan
TanıklarıylaTarama Sözlüğü, 3.Baskı, Ankara, 1995.
21.
Ойротско-русский словарь , Изд-во иностранных и национальных
словарей, Москва, 1947.
22.
Özçelik S. Dede Korkut, Araştırmalar, Notlar /Dizin / Metin, Gazi Kitabevi,
Ankara 2005,
23.
Özçelik S. Dede Korkut Üzerine Yeni Notlar, Gazi Kitabevi, Ankara, 2006.
24.
Özçelik S. Dede Korkut Metinleri Üzerinde Tesbitler (1)- Dede Korkut’ta
Çözülememiş Bir İbare // Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, cilt:9, Sayı1,
İzmir 2009.
25.
Радлов В. В. Опыт словаря тюркских наречий, Санкт-Петербург, 1893-
1905.
26.
Русско-алтайский словарь , Изд-во иностранных и национальных
словарей, Москва, 1964..
27.
Русско-тувинский словарь , Изд-во иностранных и национальных
словарей, Москва, 1953.
28.
Samoyloviç A. N. Altay Türklerinde Kadınlara Özgü Kelimeler, Rus dilinden
çeviren: V. Zahidoğlu //Türk Kültürü Dergisi, sayı 13, Ankara, 2002.
Dədə Qorqud ● 2015/I 23
29.
Sertkaya O. F. Dede Korkut Kitabı’ndaki Bazı Manzum Parçaların Hece Vezni
ve Manzume Türü Açısından Değerlendirilerek Yeniden Okunması // Türk Dili
AraştırmalarıYıllığı. Belleten 1988, Türk Tarih Kurumu Basım Evi, Ankara,
1994,s. 141-156.
30.
Tekin T. Dede Korkut Hikayelerinde Bazı Düzeltmeler // TDAY 1982-1983,
Ankara, 1986, s. 141 - 156.
31.
Tekin Talat. Tonyukuk Yazıtı. Simurg Yayınları, Ankara, 1994.
32.
Tezcan Semih. Dede Korkut Oğuznameleri Üzerine Notlar, 1. Baskı, İstanbul ,
2001.
33.
Toparlı Recep, Çögenli M. S., Yanık N. H. Kitâb- ı Mecmû- ı Tercümân- ı
Türkî ve Acemî ve Mugalî. Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara, 2000.
34.
Туркменско-русский словарь , Москва,1968.
35.
Yıldırım Dursun. Qam Böri Oğlu Bamıs Börik [Qam Böre Oğlu Bamıs Börek]
Boyunda Sorunlar ve Çözümlemeler // IV Uluslararası Türk Dili Kurultayı
Bildirileri, II, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara, 24-29 Eylül, 2007, s. 1955-
1987.
36.
Zamahşari. Mukaddimetü’l - Edeb (Xvarizm Türkçesi ile Tercümeli Şüşter
Nüshası). Yayına hazırlayan: Prof. Dr. Nuri Yüce, Türk Dil Kurumu Yayınları,
Ankara,1993.
Çapa tövsiyə edən: AMEA-nın müxbir üzvü Muxtar İmanov
Dədə Qorqud ● 2015/I 24
Folklorşünaslıq: problemlər, tədqiqlər
Fikrət TÜRKMƏN
Professor, doktor
İzmir Ekonomi Üniversiteti, Türk Dili Koordinatoru
e-mail: fikret.turkmen@ieu.edu.tr
İPƏK YOLUNUN ANADOLU VƏ TÜRKMƏNİSTAN
MƏDƏNİ ƏLAQƏLƏRİNDƏKİ ROLU
Xülasə
Orta Asiya-Anadolu münasibətləri hərtərəfli inkişaf etmişdir. İpək Yolu iqtisadi yöndən
bu əlaqənin qurulmasında mühüm rola malikdir. Çindən Avropaya qədər müxtəlif dövlətlərin
ərazisindən keçən bu yol əslində mədəniyyətləri birləşdirən, dəyişdirən və qovuşduran bir funk-
siyaya malikdir. Bu əlaqələr eyni zamanda şifahi və yazılı mədəniyyət yollarını da ortaya çı-
xarmışdır. Yazılı mədəniyyət yolunun marşrutu, yəni şimal mədəniyyət yolu Orta Asiyanı İstan-
bula bağlayır. İstanbuldan Krım və Kazana, oradan da Orta Asiyanın şəhərlərinə doğru uzanır.
Daha çox Qərbdən Şərqə mədəniyyət axını özünü göstərir. Cənubdan keçən yolu isə şifahi
mədəniyyət yolu adlandıra bilərik. Bu yol uzun səfərlər tələb edən və daha çox karvan yollarının
olduğu bir yoldur. İqtisadi-ticari əlaqədə xüsusi rolu olan karvanlarla bərabər aşıqların və şifahi
mədəniyyət daşıyıcılarının istifadə etdikləri yoldur. Bu yolla gələn mədəniyyət axını nəticəsində
son dərəcə əhəmiyyətli və başqa bir ədəbi hadisə üzə çıxır. Bu hadisə isə növ və janrlarda baş
verən dəyişiklikdir. Məsələn, Türkmənistanda bir epik dastan olan "Yusup Əhməd dastanı" Ana-
doluda "Yusif şah" adı altında nağıl formasını almışdır. Qaracaoğlanın şəxsi həyatı da Türk-
mənistanda "Qaracaoğlan dastanı" adı ilə epik bir dastana çevrilmişdir. Orta Asiya ilə Anadolu-
nun mədəni əlaqələrinin davamlı olmasında və mədəni fərqlər və qopmaların qarşısının alınma-
sında İpək Yolu çox mühüm rol oynamışdır.
Açar sözlər: İpək yolu, şifahi mədəniyyət yolu, yazılı mədəniyyət yolu, Anadolu-Türk-
mənistan mədəni əlaqələri
THE ROLE SILK ROAD IN ANATOLIA AND TURKMENISTAN CULTURAL
RELATIONS
Summary
Relations between Central Asia and Anatolia have been connected to each other by
various dimensions. Silk Road has been an important role in economic dimension of this rela-
tion. In fact this road that has passed along various states and cultures from China to Europe had
a function of unifying, changing and merging of civilizations. Oral and written culture routes
have also emerged due to these relations. Direction of written culture route, that is northern cul-
ture road, refers to the relation connected Central Asia to İstanbul. It goes along İstanbul-Cri-
mea-Kazan and cities of Central Asia. It rather shows cultural flow from West to East. Southern
road can be named as oral culture route. This route requires long trips and it mainly follows ca-
ravan road. Beyond economic dimension caravans provide a space where minstrels and oral cul-
ture narratives could exist. This kind of cultural flow also led to a very significant literary event.
This is changing in type and form. For example, "Yusup Ahmet Dessani", a heroical epic in
Turkmenistan, becomes a famous tale named as "Yusuf Şah" in Anatolia, while private life of
Karacaoğlan becomes a epic story named as "Karacaoğlan Dessani" in Turkmenistan. As a result
Silk Road has played an important role in the stability of cultural relations between Central Asia
and Anatolia and in preventing the cultural breaking points.
Dostları ilə paylaş: |