Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi naxçivan böLMƏSİ
Yüklə 4,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
59 Şəkil 39. Qazıntı bir qədər dərinləşdikdən sonra insan skeletinə aid qalıqlar (E- 182) aşkar olundu. Onların biri qazıntı sahəsinin şərq divarının içərisinə keçərək qazıntı sahəsindən kənara çıxırdı. Odur ki, onun yalnız sahədə qalan hissəsini tədqiq etmək mümkün oldu. Tədqiqat zamanı kəllənin yuxarı hissəsində oxra, üzərində kərpic qalıqları olduğu müəyyən olundu. Tədqiqat zamanı qazıntı sahəsinin cənub-qərbində içərisi boz rəngli küllə dolmuş dairəvi formalı ocaq yeri aşkar olundu. Ocağı çevrələyən ensiz bad (qalınlığı 10 sm) odun təsirindən qızarmışdı. Ocaq təmizlənərkən keramika, heyvan sümüyünün qalıqları, ağac kömürü aşkar olundu. Bu ocağın yaxınlığında mis filizinin mineralı olan azurit parçaları da aşkar olundu. Qazıntı sahəsinin şərq tərəfində isə dağ keçisinin kəlləsinə aid qalıqların olduğu müəyyən olundu (947.42). Onun yaxınlığında mərkəzi hissəsində oyuq olan qapı daşı (Şəkil 42) aşkar olundu (947.44). Oval formalı bu daşın uzunluğu 25 sm, eni 17 sm, ortasındakı oyuğun dərinliyi 2 sm idi. 60 Şəkil 40. Şəkil 41. Bu laydan aşağıda aparılan tədqiqat zamanı ağ rəngli çürüntü qarışmış döşəmə qalıqları, qazıntı sahəsinin şimal tərəfində oval formalı ocağın bir 61 qismi (E194) aşkar olundu. Ocaq 10 sm qalınlığı olan torpaqdan hazırlanmış badla əhatələnmiş, içərisi boz-qara rəngli küllə dolmuşdu. Diametri 60-84 sm idi (947.31). Qazıntı sahəsinin şərq hissəsində içərisinə iri çay daşları döşənmiş ocaq (E196) aşkar olundu (947.34; 947.26). Ocağın ətrafında xeyli kül yığınları aşkar olunmuşdu. Bu sahənin ən maraqlı tapıntısı obsidian emalı emalatxanasının aşkar olunması idi (Şəkil 41; Şəkil 43). Sahənin bir neçə yerində obsidian emalı ilə bağlı qalıntılar, obsidian özəklər, qəlpələr, alətlər, istehsal çıxarları aşkar olundu (E195, E197, E198). Bu tapıntılar obsidian emalının Kültəpədə olduğunu təsdiq edən tutarlı faktlardan biridir. Məlum olduğu kimi, obsidian özəklər, əmək alətləri və yarımfabrikat obsidian lövhələr Osman Həbibullayevin qazıntıları zamanı da aşkar olunmuşdu (dərinlik 947.25). Tədqiqat zamanı qazıntı sahəsinin qərb tərəfində də obsidian emalı ilə bağlı iş yeri aşkar olundu (alt səviyyə 947.27). Sahənin mərkəzi hissəsində oval formalı qapı daşı aşkar olundu (947.29). Araşdırmaya əsasən demək olar ki, bu sahə müxtəlif dövrlərdə obsidian emalı üçün istifadə olunmuşdur. Şəkil 42. 62 Şəkil 43. Bu səviyyədən aşağıda qazıntı sahəsinin şərq tərəfində böyük oval ocağın qalıqları, cənub tərəfdə isə kiçik həcmli dairəvi ocağın bir hissəsi aşkar olundu. Ocağın diametri 40 sm-idi. Hər iki ocağın müəyyən hissəsi qazıntı sahəsindən kənara çıxdığı üçün onların tam planını müəyyən etmək mümkün olmamışdır. İkinci ocağın (E206) kənarları ensiz badla əhatə olunmuş və odun təsirindən qızarmışdı. Sahənin qərb tərəfində oval formalı iri ocağın qalıqları da aşkar olundu. Onun diametri 1, 2 m idi. İçərisi boz rəngli küllə dolmuşdu. Sahədə aşkar olunan döşəmə qalıqları və qapı daşı götürüldükdən sonra, sahənin mərkəzi hissəsində diametri 45 sm olan ocaq aşkar olundu (E210). İçərisi boz rəngli kül və kömür qalıqları ilə dolmuşdu. Ocağın ətrafında döşəmə üzərində müxtəlif keramika nümunələri var idi. Keramika çəhrayı rəngdə bişirilmiş qabın parçalarından ibarət idi. Qazıntı sahəsinin şərq və qərb divarı yaxınlığında kiçik həcmli ocaqların qalıqları qeydə alındı. Tədqiqat zamanı 947.06 m dərinlikdə insan skeletinin skelet qalıqları (E214), onun ətrafında həsir qalıqları aşkar olundu (Şəkil 44). Skeletin kəlləsi qərb, ayaqları şərq istiqamətində idi. Bükülü halda əlləri üzünə qaldırılmış halda dəfn edilmişdi. Skeletin boğaz hissəsində muncuqlardan ibarət boyunbağı, kəlləsinin altında oxra olduğu müəyyən olundu. Skeletin sümükləri qırmızı rəngdə idi. Ehtimal ki, dəfn zamanı mərhumun üzərinə də oxra səpilmişdir. Onun yaxınlığında sahənin şimal tərəfində buynuzdan 63 hazırlanmış iki əmək aləti aşkar olunmuşdur (E211). Onun yaxınlığında qara rəngli böyük obsidian parçası var idi. Sahənin cənub tərəfində isə in situ vəziyyətdə bir yerə toplanmış keramika parçaları üzə çıxarıldı (dərinlik 947.04). Həsirə bükülmüş skeletlər və skeletlərin oxra ilə boyanmasına O.H.Həbibullayevin qazıntıları zamanı da rast gəlinmişdir. Bu laylardan aşağıda (dərinlik 946.91) sahənin şimal yarımhissəsində döşəməsinə daş döşənmiş dairəvi formalı ocaq aşkar olundu. Ocağın diametri 50-60 sm idi. Onun üzəri və ətrafı boz rəngli kül qatı ilə örtülmüşdü. Ocağın ətrafından keramika parçaları, heyvan sümükləri, sümük alətlər və obsidian parçaları aşkar olundu. Şəkil 44. Qazıntı zamanı sahənin cənub-qərbində, dairəvi formalı ocağın ətrafında dairəvi formalı evə aid divar qalıqları aşkar olundu (dərinlik Yüklə 4,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|