Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi
Yüklə 2,98 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Açar sözlər: ədəbiyyatşünas, poeziya, nəsr, tərcümə, bədii yaradıcılıq Key words: specialist in literature, poetry, prose, translation, artistic work Ключевые слова: литературовед, поэзия, проза, перевод, художествен- ное произведение Ədəbi proses bütövlükdə real, canlı ədəbi həyatı təcəssüm etdirir, ədəbi inkişafın, ədəbiyyatın müxtəlif meyil və təmayüllərini, nəsillərin qarşılıqlı əlaqələrini özündə əks etdirərək toplayır. Yazılan bütün əsərləri ədəbi prosesə daxil etmək olmaz. Mütəmadi olaraq yazılan bədii nümunələrin estetik tutumu, keyfiyyəti, poetik səviyyəsi, ədəbi çəkisi olmalıdır ki, ədəbi tənqidin diqqətini cəlb etsin. Yüksək sənətkarlıq tələblərilə yazılan, çap və nəşr edilən əsərləri izləmək, onları ictimaiyyətə təqdim etmək tənqid və ədəbiyyatşünaslığın və- zifələrindən biridir. İstedad və sənətkarlıqla yazılan əsərlər ədəbi qiy- mətini almalıdır. AMEA-nın Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu, burada çalışan ədəbiyyatşünas alimlər, tənqidçilər daim ədəbi prosesin inkişaf dinamikasının izlənməsi, tənzimlənməsi, təhlili, tənqidi və təbliğində böyük rol oynayırlar. Bu gün də həmin tarixi ənənə davam etmək- dədir. Eyni zamanda Ədəbiyyat İnstitutunda çalışan tənqidçi və ədə- biyyatşünaslar elmi-tədqiqat işləri ilə bərabər, bu və ya digər səviy- yədə bədii ədəbiyyat nümunələri yaratmışlar və bu gün də müxtəlif janrlarda əsərlər yazırlar. Son üç ildə Ədəbiyyat İnstitutunda canlanma göz önündədir. 267 İnstitutun rəhbərliyinin burada elmi fəaliyyəti yeni bir yüksək mər- hələyə qaldırmasını vurğulamaqla yanaşı, qeyd edək ki, bədii yaradı- cılığa məhəbbəti analoqu olmayan hadisədir. Rəhbərlik mütəmadi ola- raq orijinal təşəbbüs və təşkilati yenilikləri ilə hamını sevindirib, təəccübləndirir. Bu yaxınlarda Ədəbiyyat İnstitutunun direktoru, hörmətli ədə- biyyatşünas alim, akademik İsa Həbibbəylinin təşəbbüsü ilə institutun nəzdində “Elmi şuranın 29 oktyabr 2016-cı il tarixli qərarı ilə “Ədə- biyyatşünaslıq+Yaradıcılıq Birliyi” yaradıldı. Birliyin ətrafında iyirmi nəfərə yaxın ədəbiyyatşünas alim cəmləşdi. Bu birlik üzvləri həm tədqiqatçı kimi istedadlı alimlər, həm də bədii ədəbiyyatın müxtəlif janrlarında qələmlərini sınayaraq uğur qazanmış şairlər, nasirlər, pub- lisistlər və tərcüməçilərdir. Tez bir zamanda Birlik üzvlərinin ədəbi-bədii materiallarının toplanmasına və onların əsərlərinin tərəfimizdən növ və janrlar üzrə təsnif olunmasına başlandı (nəsr, poeziya və tərcümə). Bu tədqiqatda məqsədimiz institutumuzdakı ədəbi prosesi üzə çıxarmaq, burada fəaliyyət göstərən alimlərin yaradıcılıq nümunələrini izləmək, araşdırmaq və təhlil etməkdən ibarətdir. Ədəbiyyat İnstitutundakı ədəbi prosesi yaradan alimlərdən söz açmaq istəyirəm. Bu sırada İsa Həbibbəyli, Orxan Paşa (Məhərrəm Qasımlı), Bahar Bərdəli, Məhəmmədhəsən Qənbərli, Rəhim Əliyev, İslam Qəribli, Nizami Tağısoy, Elçin Mehrəliyev, Cavanşir Yusifli, Baba Babayev, Mərziyyə Səlahəddin, Rasim Nəbioğlu, Salidə Şəm- mədqızı, Leyli Əliyeva, Şahbaz Şəmioğlu, Fəridə Hicran, Təranə Mə- həmmədqızı, Təhminə Bədəlova, Nərgiz Cabbarlı, Fidan Abdurəh- manova, Xədicə Murad və başqalarını göstərmək olar. *** Ədəbiyyatşünas və tənqidçi şairlərimizin yaradıcılığına ümumi bir nəzər saldıqda görürük ki, onlar ədəbiyyatın daha çox əbədi-əzəli mövzularına müraciət edirlər. Ümumi xətt-leytmotiv Vətəndir, onun ağrı-acılarıdır, itirilmiş torpaqlarımızın həsrətidir. Ana mövzusunda da şeirlər ənənəvi olaraq çoxluq təşkil edir. Şübhəsiz, bütün əsərlər, şeir- lər məhəbbətdən doğur: Allaha, Vətənə, Anaya, Sevgiliyə olan eşq. Nəzər saldığımız poetik nümunələr arasında Azərbaycanda baş verən ictimai-siyasi olaylarla bağlı şeirlərə rast gəlirik. Vaxtilə ermə- nilərlə “dostluq”dan yazardı şairlərimiz. Bu gün isə müəlliflər real- lıqdan çıxış edərək Qarabağın qədim Azərbaycan torpağı və musiqi 268 beşiyi, habelə sənətkarlar yurdu olmasını şeirlərində vurğulayırlar. Görkəmli alim, akademik İsa Həbibbəyli AMEA-nın vitse-pre- zidenti olmaqla və Ədəbiyyat İnstitutuna rəhbərlik etməklə yanaşı, bədii ədəbiyyat sahəsində də qələmini sınayır. Ötən il İsa müəllimin “Əsərləri”nin X cildində [1] müxtəlif il- lərdə yazdığı şeirləri və digər bədii ədəbiyyat nümunələri toplanmış- dır. Ədəbiyyat İnstitutunun direktor müavini, Azərbaycan Aşıqlar Birliyinin sədri, professor Məhərrəm Qasımlı uzun illərdir ki, “Orxan Paşa” təxəllüsü ilə şeirlər yazır. Onun iki şeir kitabı çıxıb. Sonuncu şeirlər kitabı “Yağmur qoxusu” adlanır. Orxan Paşa yazır: Yüklə 2,98 Mb. Dostları ilə paylaş:
|