Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasinin akademiK Ə. HÜseynov adma Kİbernetika institutu
Yüklə 2,12 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Km — Burada, In(Pd), In(Pc)
- Km = Burada, Q(Pd), Q(Pc)
7.2. LAYİHƏLƏRİN İDARƏ EDİLMƏSİ METODOLOGİYASININ KONSEPTUAL MODELİ Layihələrin idarə edilməsi prosesi bir vəziyyətdən digər vəziyyətə keçən, addım-addım inkişaf edən, eyni zamanda yaranan və məhv olan bir prosesdir. İdarəetmənin əsas konsepsiyası «veziyytdən-vəziyyətədək» hərəkət etməkdir. Belə bir hərəkətin zəruriyyəti aşağıdakı faktorlar ilə səciyyələnir: • layihələrin idarə edilməsində strategi qərarlann qeyri-müəyyənliyi və alternativ variantın seçilməsində mürəkkəb vəziyyət; • layihənin inisializasiya dövründə hər bir işin nadir vəziyyətdə olması; • layihənin realizə edilməsi dövründə plandakı nəticələrin əldə edilməsində qeyri-müəyyənlik səviyyəsi. Konseptual model layihələrin idarə edilməsi metodologiyasına əsaslanmışdır [6]. Layihələrin idarə edilməsi metodologiyası M dedikdə, konkret problem sahəsində A layihənin ümumiləşdirilmiş modeli nəzərdə tuturuq. Qeyd etmək lazımdır ki, layihələrin idarə edilməsi metodologiyası ümumi baza (base) metodologiyası əsasında təsvir edilir və verilmiş predmet sahəsində qaydaları, terminlər sistemini, ramka (piug- in) metodologiyasını M^, nümunəvi (sample) metodologiyanı K və verilmiş predmet sahəsinə aid olan işlərin arxivini M, formalaşdırır. Layihələrin idarə edilməsi metodologiyasının Af formalaşdırılması prosesində bu metodologiyalardan maksimum istifadə etməklə terminlər sistemi V(A), qaydalar R(A) və əldə olunmuş təcrübələr əsasında işçi modelini formalaşdırmağa nail oluruq. Beləliklə, metodologiya modeli aşağıdakı formada təsvir edilir: 238 = F(V(A), R(A), M; > burada, F - layihənin menecerlər komandasınm kompe- Icnsiyasma uyğun olan metodologiya modelinin formalaşdınl- ması texnologiyasını əks etdirən ftınksiyadır. Metodologiyanm Af formalaşdınlması prosesində struktur aşağıdakı hissələrə parçalanır: • Sw~ layihənin işlər strukturu (WBS); • Sp- layihənin məhsullar strukturu; • Sr- layihədə istifadə olunan ehtiyatlar strukturu; • Sc- layihənin xərclər strukturu; • So- layihənin təşkilati strukturu. Beləliklə metodologiyanın struktur tərkibi beş altstruktur əsasında təsvir edilmiş olur: = Metodologiyanın konfiqurasiya modeli isə aşağıdakı kimi təsvir edilir: K M = < L, 0, Fc, Wa, Ec, D, Pd, Pc, Rl, Pr > Metodologiya konfiqurasiyası aşağıdakı tərkibdən iba rətdir: Ly0 - layihənin həyat dövrü və fazalan; 239 • Fc - nəzarət və realizəetmə faktorlan; • Wa - layihənin redmet sahəsinə və mühitinə aid olan işlərin atributlan; • Ec- layihənin elementlərinin kodlar sistemi; • D - layihələrin idarə edilməsin prosesində istifadə olunan sənədəlr sistemi; • Pd- layihənin məhsullan; • Pc- layihə təşkilatındakı proseslər; • Rl- layihə iştirakçılannm rolu; ® Pr- ehtiyatlar. Nəticədə, formalaşmış layihələrin idarə edilməsi metodologiyası belədir: A/ = < A : W , y > Təklif olunan metodologiya modeli aşağıdakı xassələri ilə səciyyələnir: " layihələrin idarə edilməsində işçi modellərin tam təsvir edilməsi; ■ layihənin mühitinə və predmet sahəsinə əsasən modellərin formalaşması üzrə çevik sistem; ■ layihələrin idarə edilməsində informasiya texnologi- yalannin tətbiq edilməsi. Layihələrin işlənməsi və idarə edilməsi metodologiyasını tətbiq etməklə layihə təşkilatının tam dekompozisiya sxemini müəyyənləşdirmiş oluruq. Teşkilatlann inkişafında əsasən iki strateji alətdən istifadə olunur: proseslərin, xidmətlərin və məhsullann reinjinirinqi; keyfiyyətin idarə edilməsi sistemi. 240 Təcrübə göstərir ki, layihələrin idarə edilməsində reinji- nirinqin daha səmərəli aləti «bençnıarkinq^dxx. Bu alətin köməyilə layihənin realizə edilməsi dövründə məhsullara və proseslərə aid olan dünyanın ən yaxşı qərarlarını bu layihədə totbiq etməkdir. Bu səbəbdən bençmarkinq layihələrin idarə edilməsində strateji komponent kimi götürülür. Nəticədə me- todologiyanm konfiqurasiya modeli aşağıdakı kimi təsvir edilir: Km — < L , F , Fc, Wa, Ec, D, In(Pd), In(Pc), Rl, Pr > Burada, In(Pd), In(Pc) - məhsullann və proseslərin reinjinirinqi layihəsidir. Layihənin idarə edilməsində keyfiyyət sistemi ikinci strateji komponent sayılır. Bu sistem məhsulun rəqabətədö- zümlüyünü və bazarda stabilliyini təmin edir. Belə halda metodologiyanın konfiqurasiya modeli aşağıdakı kimi təsvir ediləcəkdir: Km = Burada, Q(Pd), Q(Pc) - layihənin məhsulunun və istehsalat proseslərinin keyfi)^ətini səmərələşdirən və formalaşdıran layihələr. Metodologiya layihənin inkişaf modelini fonnalaşdı- nr və bu modelin özəyini A cəbri təşkil edir: A=< lif, ü> burada, Q - layihənin modellərinin cəbri siqnaturasıdır. Cəbrin siqnaturası özündə ənənəvi üsullan birləşdirir, məsələn, toplama +, çıxma -, birləşmə u, kəsişmə n və s. 241 Yüklə 2,12 Mb. Dostları ilə paylaş:
|