Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasinin akademiK Ə. HÜseynov adma Kİbernetika institutu

Bundan başqa, layihə ofisi bütün təşkilata xidmət etmək məqsədilə 
yaranmışdırsa,  o,  təşkilati  və  funksional  fəaliyyətlərin  inteqrasiya 
edilməsində mühüm rol oynaya bilər. Eyni zamanda o, layihələrin 
idarə edilməsi üzrə peşəkarlığm artınlması üçün zəmin yarada bilər. 
Layihə  üzərində  çalışan  işçilər  məsələnin  mahiyyətinə  yüksək 
səviyyədə təsir edə və ümumiyyətlə layihələrin idarə edilməsi üzrə 
mühüm vərdişləri mənimsəyə bilirlər. 
^—Bu-gün  yerinə  yetiriləD  müdafwLjfəJikiııti-sənayesinin 
layihə__o£islərində  layihələrin  idarə  edilməsi  üzrə  fəaliy- 
yətlənn--yälmz bif məkanda mərkəzləşdirilməsinə üstSılük vemİər. 
Bununla  belə,  həmin  ənənəvi  layihə  ofisləri  bu  gün-  "meydana 
çıxan layihə ofislərindən fərqlənirlər. Onlar kompleks layihələrinin 
ehtiyaclarmı  ödəmək  üçün  nəzərdə  tutulmuşdur.  Məsələn, 
avtomobil  zavodunun  layihəsini  idarə  etmək  üçün  layihə  ofisi 
yaradılmalıdır. Özəl sektorda metal tullantıların yığılması və emalı 
üzrə layihə üçün yeni layihə ofisinin yaradılmasına ehtiyac qalmır, 
sadəcə olaraq bu layihə  baş layihə ofisi vasitəsilə işə salına bilər. 
Komanda  üzvləri  inzibati  məsələlər  üzrə  məsləhətləri  layihə 
ofisindən ala bilərlər. 
Bu fəsil əsasən altı paraqrafdan ibarətdir. Bu fəsildə layihə 
ofisinin  yaradılması,  onun  idarə  edilməsi,  treninqlərin  keçirilməsi 
standartlan, təşkilatın layihə menecerləri ilə təmin edilməsi və digər 
standartların izahatı verilmişdir. 
246 

---

8.1.
 
LAYİHƏ OFİSİ 
Layihə ofisi əsasən aşağıdakı bölmələr ilə xarakterizə 
olunurlar [54]: 
Qraflklərin qurulması 
Qrafik dedikdə komandada kimin hansı işi yerinə yetir- 
məsi və işin nə vaxt başa çatdınİması haqqında məlumatların 
qeyd edilməsi deməkdir. Bu məlumatlar əsasında qrafiklər 
qurmaq üçün kompüter sistemlərindən və Sure Trak, Prima- 
vera Project Planner P3, ABT Project Workbench, Microsoft 
iSer kimi xüsusi proqram təminatların- 
Cf3ıT2ft
 
Project. Project 
dan istifadə edilir. Bu sistemlərdən ilk dəfə olaraq 1980-ci 
lerdən istifadə edilməyə başlanmışdı. 
Layihə  ofisinin  əsas  fiınksiyalanndan  biri  də  layihə 
komandası  üzvlərinin  ehtiyacını  təmin  etməkdir.  Həmin  şəxslər 
xüsusi proqram təminatlarından istifadə etməklə təcrübə qazanırlar 
və  qrafikleri  müvafiq  şəkildə  quraraq  komanda  üzvləri  ilə  ardıcıl 
şəkildə iş aparırlar. 
Vaxt qrafiklərinin qurulması layihə komandası üzvləri üçün 
həyati  əhəmiyyət  daşıyan  istiqamətlərdən  biridir.  Mütə-  madi 
olaraq  onlarm  layihə  işi  ilə  bağlı  vaxtlannı  necə  bölüşdürməli 
olduğunu  göstərən  formanı  doldurmalıdırlar.  Layihə  üzərində 
çalışanlar arasında artıq tapşınq yerinə yetirən işçilərə tez-tez rast 
gəlmək  olur.  Onlar  vaxtlarını  necə  sərf  etdikləri  və  fəaliyyətləri 
haqquıda hesabat təqdim etməlidirlər. 
Layihə  ofisinin  işçi  heyəti  vaxt  qrafiklərinin  qurulmasına 
yardım göstərə bilər. Onlar ayda ən azı bir dəfə öz işləri ile bağlı 
hesabat vermək məqsədilə tez-tez layihə komandasının üzvləri ilə 
görüşməlidirlər. İşçilər hesabat dövründə öhdələri- 
247 

---

nə götürdükləri tapşınqların detallan haqqında vaxt qrafikləri tərtib 
edə bilərlər. Layihə komandasının üzvləri fərdi tapşın- qlar üzərində 
sərf etdikləri saatlann miqdannı göstərməlidirlər. 
Layihə  yerinə  yetirilən  zaman  bütün  əməliyyatlar  qeyd 
edilməli və bu konkret sahədə biliklər bazası  yaradılaraq müvafiq 
şəxslərə paylanılmalıdır. Digər şəxslər isə mütəmadi olaraq həyata 
keçirilməli  olan  layihə  statusu  haqqında  daha  geniş  biliyə 
malikdirlər.  Layihə  ofisinin  işçi  heyəti  həmin  he-  sabatlan 
hazırlayıb müvafiq şəxslərə və strukturlara paylaya bilər. 
0'
 
TahliğajLguşəsi 
Adətən  böyük  və  mürəkkəb  layihələr  üçün  ofisdə  təbliğat 
otağı və ya guşəsi yaradılır. Təbliğat işləri bülleten lövhəsi, virtual 
ofis,  menecerlər  klubu  və  sairə  bu  kimi  müxtəlif  formalarda 
fəaliyyət göstərə bilərlər. Bu mərkəz idarəetmə və təşkiletmə üzrə 
ədəbiyatlarla təchiz edilmiş kitabxanaya, xüsusi proqram təminatlan 
ilə  təchiz  edilmiş  kompüterlərə,  bu  sahədə  olan  bülletenlərə 
malikdir.  Hər  bir  işçi  bütün  bu  materiallardan  istifadə  etmək 
hüququna malikdir. 
I
 
Layihələr  başa  çatdınidığı  zaman  böyük  miqdarda  məlumatlar  və 
biliklər  bazasını  yaradırlar.  Həmin  baza  sistematik  olaraq 
arxivləşdirilməlidir.  Biliklər  bazasından  istifadə  etmək  müəyyən 
problemlərin və məsələlərin həllində düzgün qərar qəbul etməyə şərait 
yaradır. Buna müvafiq olaraq, müvafiq şəxslər layihələrin necə yerinə 
yetirilməsi  haqqında  məlumatı  toplayıb  arxivləşdirə  bilər. 
Məlumatlardan istifadə edərkən onun genişlənməsinə və çatışmayan 
elementlərin bu bazaya 
m 

---

daxil  edilməsinə  xüsusi  fikir  vermək  lazımdır.  Çünki,  bu  bazada 
əksini  tapan  məlumatlar  gələcəkdə  qərarların  qəbul  edilməsinə 
stimul yaradır. 
  _____  
Layihə ofisində mütəmadi olaraq inkişaf, monitorinq və əldə 
olunan  nəticələr,  habelə  apanlan  müxtəlif  tədqiqatların  nəticələri 
haqqında  bir  çox  hesabatlar  tərtib  edilir.  Komanda  üzvləri  həmin 
hesabatları  daxili  resurlar  hesabına  tərtib  etməlidirlər,  layihə  ofisi 
isə hesabatın möhkəmləndirilməsi, saxlanması və paylanması üzrə 
kitabxana funksiyalarını yerinə yetirməklə yardım göstərə bilər. 
Layüıə kLtabçasmm yaradılınası 
 ---  
Layihə kitabçasında görülən işlər haqqında məlumatlar 
qeyd edilir. Bu kitabçada nəinki görülmüş, hətta bü ğün dəyi- 
şikliklər öz əksini tapmalıdır. Layihə prosedurlarının dəyişdiyi 
hallarda həmin faktı əks etdirmək məqsədilə kitabçanın 
müddəti uzadılmalıdır. Layihə kitabçasını tərtib etməklə layi- 
hə ofisi komandanı bir çox inzibati məsələlərdən azad etmiş 
olur. 
ProqrajatəjııiiiatLıişIar 
Layihə ofisini kompütersiz təsəvvür etmək mümkün 
deyildir. Kompüterlər vasitəsilə layihə komandası qrafiklər 
qurur və müxtəlif proram təminatlarından istifadə edərək layi- 
həni idarə edir. Bəzi hallarda komanda üzrvdəri öz funksiyaları 
daxilində məsləhət almaq məqsədilə kompüterə müraciət 
edirlər. Yüksək səviyyəli proqram paketləri layihə komanda- 
larma kompleks layihələrdə kömək edir. Nəhəng elektrik stan- 
siyalann tikintisi, geniş informasiya və kommunikasiya siste- 
249 

---