Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasinin akademiK Ə. HÜseynov adma Kİbernetika institutu

Beləliklə,  layihə  ofisi  standartlar  paketinin  yaradılmasına 
öyük  səy  göstərəcəkdir.  Təcrübə  göstərir  ki,  hər  hansı  bir  tandart 
barədə  qərar  qəbul  etmək  bir  o  qədər  də  asan  iş  deyilir.  Aparılan 
tədqiqatlar  göstərmişdir  ki,  artıq  yüzlərlə  tandarlaşdırma  paketləri 
mövcuddur, buna görə də seçim »rosesi çox çətindir. Bu səbəbdən 
hər  hansı  bir  variantın  eçilməsi  prosesi  aşağıdakı  suallar  əsasmda 
apanimalıdır: 
•
 
Proqram təminatından kim istifadə etməlidir? 
•
 
İstifadəçilər arasmda münasibətlər necə qurulmuşdur? 
•
 
Proqram təminatı əvvəlcə layihə komandalan tərəfindən 
istifadə  olunur,  yaxud  bütün  təşkilatın  istifadə  etməsi 
məqsədəuyğundur? 
•
 
Bizim sifarişçilərimiz üçün hər hansı bir standart qəbul 
etmək vacibdirmi? 
•
 
Proqram təminatmın qiyməti? 
•
 
Proqram təminatınm quraşdınlması, dəstəklənməsi və 
öyrədilməsi üzrə xərclər? 
Nfimunəvi təcrübədən istifadə 
Layihələrin  idarə  edilməsi  və  bu  proseslərdə  qəbul  edilmiş 
standartlar  üzrə  əldə  olunan  təcrübələrdən  layihə  ofisi 
faydalanmalıdır.  Layihə  ofisinin  işçi  heyəti  layihə  idarəçiliyinin 
təcrübəsinin ən son nailiyyətlərindən istifadə etməlidir. Bunu həyata 
keçirmək  üçün  onlar  layihə  idarəçiliyi  üzrə  monitorinqi  həyata 
keçirməli,  layihə  ilə  əlaqədar  sahələrdə  treninqlər  keçirməli 
(məsələn,  riskin  idarə  edilməsi,  istehsalın  idarə  edilməsi  və  gəlir 
üzrə təhlillər), habelə lazım bildikləri halda layihə idarəçiliyi üzrə 
seminarlar  və  konfranslar  keçirməlidirlər.  Layihə  idarəçiliyi  üzrə 
nümunəvi və kamil təcrübəni 
262 

---

araşdırmaqla onlar mənsub olduqlan təşkilatın standart prosedur və 
metodlannm  yararlı  olmasma  zəmanət  vermək  üçün  müvafiq  ölçü 
götürməlidirlər. 
8.4,
 
TRENİNQLƏRİN KEÇİRİLMƏSİ 
STANDARTLARI 
Treıünqlərm iəgltdii 
Layihə  ofisi  təşkilatm  işçiləri  üçün  müvafiq  treninqlərin 
keçirilməsini  mühüm  məsələ  kimi  nəzarətdə  saxlamalıdır.  Layihə 
ofisi  bu  öhdəliyi  bir  neçə  yolla  həyata  keçirə  bilər.  Məsələn,  o, 
treninq  şöbəsi  vasitəsilə  təklif  edilən  kurslan  həyata  keçirə  bilər. 
Layihə ofisinin işçi heyəti həmin kurslan ya özləri təklif edir, ya da 
kurs materiallanm hazırlayan və təqdim edən kənar təşkilatlar bu işin 
həyata  keçirilməsi  ilə  maraqlandıra  bilərlər.  Adətən,  treninqlər 
peşəkar təşkilatlar ilə birgə əməkdaşlıq və onlar arasmda bağlanılan 
müqavilələr əsasında həyata keçirilir. 
Treninqin növləri 
Layihə  işlərinin  həyata  keçirilməsi  üçün  bir  çox  ehtiyat  və 
enerji  sərf  edilir  və  bu  da  layihə  idarəçiliyi  üzrə  treninqlərin 
keçirilməsi  zərurətini  artınr.  Layihə  üzrə  işçi  heyəti  qarşılanna 
qoyulan işi təşkil etmək və həyata keçirmək üzrə vərdiş və peşəkarlıq 
səviyyələrini  artırmaq  məqsədilə  həmin  treninqlərə  ehtiyac  duyur. 
Funksional sahələri təmsil edən işçilər (məsələn, mühasibat, dizayn, 
marketinq,  alış  və  mühəndislik  sahələri)  də  layihə  məqsədlərinə 
uyğun gəldiyinə əmin olmaq üçün layihə idarəçiliyi üzrə treninqlərə 
ehtiyac  duyur.  Sifarişçilərlə  birlikdə  həyata  keçirdikləri  tədbirlər 
artdığı üçün onlar da eyni zamanda müvafiq kurslardan keçməlidir. 
263 

---

Təklif edilən treninqin tipləri ən müxtəlif ola bilər. Bir neçə 
yaxşı  tanınmış  layihə  təmayüllü  şirkətlərin  keçirdikləri  kursların 
təhlili  göstərir  ki,  layihə  idarəçiliyi  ilə  bağlı  treninqlər  adətən  beş 
kateqoriya üzrə qruplaşdınla bilər. 
Elejweıato-kujcs 
Layihə  idarəçiliyinin  əsaslan  üzrə  kurs  bu  işə  təzə 
başlayanlar  üçün  nəzərdə  tutulmuşdur.  Buraya  vaxt,  dəyər  və 
heyətin  idarə  edilməsi,  layihənin  həyat  dövrü,  layihə  siyasəti, 
nəzarət  və  təkamül  kimi  əsas  mövzular  daxil  edilmişdir.  Bu  kurs, 
adətən həftədə iki dəfə keçirilir. Onun əsas məqsədi layihələrin idarə 
edilməsi  prinsiplərinin  öyrənilməsi  və  bu  prinsiplərin  təşkilatlara 
müsbət təsirlərinin açıqlanmasıdır. 
Əhatəli layihə idarəçiliyi treninqi cədvəllərin tərtib edilməsi, 
dəyərin idarə edilməsi və ehtiyatlann bölüşdürülməsi kimi nəzərdə 
tutulan bir neçə kursdan ibarətdir. Seriya kurslar, adətən «qrafıklərin 
qurulması  və  xərclərə  nəzarət»  və  «layihə  idarəçiliyinin  tətbiqi» 
kimi  mövzular  üzrə  keçirilə  bilər.  Bu  kurslar  adətən  5-10  gün 
müddətində keçirilir. 
Dövlət,  qeyri-dövlət  və  özəl  təşkilatlarda  yerinə  yetirilən 
layihələrin  idarə  edilməsi  beynəlxalq  standartlar  əsasmda  həyata 
keçirilməlidir. Bu standartlar Layihələrin İdarə Edilməsi Beynəlxalq 
Assosiasiyası  (İPMA)  tərəfindən  təsdiqlənmişdir.  Bu  təşkilatlar 
layihə üzrə mütəxəssislərin hazırlanmasında aşağıdakı məsələlərin 
öyrənilməsini tələb edirlər: Layihə və layihələrin idarə edilməsi 
-
 
Layihələrin icrasının idarə edilməsi 
-
 
Layihələr əsasmda idarəetmə 
264
 

---

Sistemli yanaşma və inteqrasiya 
Layihənin mühiti 
Layihənin həyati dövrü və mərhələləri Layihələrin 
işlənməsi və qiymətləndirilməsi Layihənin məqsədi və 
strategiyası Layihənin müvəffəqiyyət meyan və layihənin 
uğursuzluğu 
Layihənin başlanması Layihənin başa çatması Layihənin 
strukturu Layihənin məzmunu və mahiyyəti Müddətin 
planlaşdıniması Ehtiyatlann planlaşdıniması 
Layihənin dəyərinin və maliyyələşdirilməsinin plan- 
laşdınlması 
Konfiqurasiya və dəyişikliklər Risklərə nəzarət 
Layihənin icrasının qiymətləndirilməsi 
Layihə monitorinqi 
Məlumatlar, sənədləşdirmə, hesabat 
Layihənin təşkil edilməsi 
Komandada apanlan iş 
Liderlik 
Kommunikasiya Münaqişələr və böhranlar Təchizatlar və 
müqavilələr Keyfiyyətə nəzarət Görüşlər və razılaşmalar 
Layihə heyəti ilə iş Layihələrin idarə edilməsi prosesi 
Layihələrin idarə edilməsində informasiya 
texnologiyaları 
Problemlərin həlli 
265 

---