Azərbaycan mġLLĠ elmlər akademġyasi memarliq və ĠNCƏSƏNƏT ĠNĠSTĠtutu
Yüklə 2,55 Mb. Pdf görüntüsü
|
63 soyuq qarşıladığını bildikdə isə professor Vəlizadənin əli ilə intiqam almaq fikrinə düşür. Əslində, professor Vəlizadə mənəvi eybəcərlikdə, xəbislikdə Şahbazdan geri qalmır. Müxtəlif vasitələrlə Laçının kəşfinə ortaq olmağa, onu öz adı ilə bağlamağa çalışır. Nəhayət, həyatın keşməkeşli, mürəkkəb hadisələri, ətraf mühitin eybəcərliyi hər şeyə təmiz ürəklə yanaşan böyük istedad sahibi Laçını məhv edir. Aktyor Əsgər Məmmədoğlu professor Vəlizadənin riyakar, ikiüzlü sifətlərini obrazın xarakterinə uyğun boyalarla əks etdirirdi. Laçın ölən kimi onun bacısı Nərgizlə evlənən Vəlizadə (Ə.Məmmədoğlu) onun ixtirasına sahib çıxır. Vəlizadə riyakarlıqda, mənəvi naqislikdə Şahbazı üstələyirdi. Tamaşadan alınan təəssürat belədir ki, hadisələrin bu cür dəyişdiyini görən Şahbaz bir anlığa tutulurdu, Vəlizadənin üzünə baxıb “əclaf” deməklə kifayətlənirdi. Vəlizadə bu təhqiri çox soyuqqanlıqla qarşılayaraq, Şahbaza baxıb gülümsünürdü. Aktyor öz daxili duyumu, mimikası ilə sanki ona deyirdi: - Mənəvi naqislikdə, riyakarlıqda mən sənə yoldaşam, sən də mənə. Xalq artisti Zenfira Əliyeva Nərgiz obrazının daxili aləmini bacarıqla açırdı. Keçmiş gəlinləri Ayla ilə telefonla danışanda da, yoxlama zamanı dövlət malını mənimsədiyi aşkara çıxarılıb həbs olunmaq qorxusu qarşısında qalanda da, qardaşının ölümündən sonra Vəlizadə ilə kəbin kəsdirib təşəxxüslə yol keçəndə də o, mənən korşalmış insanların nümayəndəsi kimi çıxış edirdi. Tamaşada adlı-sanlı aktyorlarla yanaşı, Mirzağa Əliyev adına Azərbaycan Dövlət İncəsənət Universitetinin (indi Mədəniyyət və İncəsənət Universiteti) məzunu Laləzar Mustafayeva da çıxış edirdi. Ayla rolunda çıxış edən L.Mustafayeva öz təbii və maraqlı ifası ilə seçilirdi. Laçınla sevişib ailə quran Ayla müəyyən səbəblər üzündən və atasının təhriki ilə ərindən ayrılır. Bir müddət keçdikdən sonra yenidən Laçınla barışmağa çalışır. Xoş arzular, şirin xəyallar hələ də onun qəlbini tərk etməmişdi. Aktrisanın hərəkət və davranışlarına, danışıq və baxışlarına səmimiyyət və sadəlövhlük hakim kəsilmişdi. 64 B.Vahabzadə yaradıcılığı üçün xarakterik olan ikinci səs məqamı bu pyesdə özünəməxsus şəkildə üzə çıxırdı. Burda vicdanın səsi rolunda Ulu əcdad (Kamal Xudaverdiyev) çıxış edirdi. Laçın (Ramiz Novruzov) kəşf etdiyi “Qorxu formulu”ndan imtina etmək istədiyi an onu heç kim başa düşmür. Bu an Ulu əcdad köməyə gələrək, bəşəriyyət üçün qorxulu olan bu kəşfin saxlandığı qovluğu yandırmağı ona məsləhət görür: “Sənin susmağın hardasa razılıq əlamətidir. Nə qədər susub cavab verməyəcəksən? Olmazmı ki, birdəfəlik məsələni kəsəsən? Açıq- aydın, mərdi-mərdanə kəşfindən imtina etdiyini bildirəsən? Əgər mənə verdiyin sözdən qaçsan, atomu kəşf edənlər kimi sonradan peşiman olacaqsan” (129, 135). Respublikanın əməkdar artisti Kamal Xudaverdiyev müəllifin və rejissorun fikrini tamaşaçıya çatdırmaq üçün gərgin yaradıcılıq işi aparmışdı. Tamaşa haqqında dərc olunan məqalələrdə tamaşanın bədii tərtibatını hazırlayan Arif Əbdürrəhmanovun və musiqisini yazan Adil Bəbirovun işi müsbət qiymətləndirilirdi. Ümumiyyətlə, “Hara gedir bu dünya?” düşündürən, tərbiyə edən tamaşadır. Tamaşada müəllif fikrinin aydınlığı onun parlaq səhnə təcəssümü mizanlardan tutmuş aktyor oyunundakı bütün incə ştrixlərə, intonasiyalara qədər hər şeydə hiss olunur. Mais Salmanov “Bəxtiyar dünyası” adlı məqaləsində yazır: “Ümumiyyətlə, “Hara gedir bu dünya?” pyesinin Azərbaycan Dövlət Akademik Dram Tetarının kollektivi tərəfindən hazırlanmış tamaşası bəzi kiçik qüsurlarına baxmayaraq maraqlıdır, aktualdır, faydalıdır” (108). Akademik Milli Dram Teatrında təmir işləri başa çatdıqdan sonra “Hara gedir bu dünya?” tamaşası yenidən teatrsevərlərin ixtiyarına verilmiş, 1997-ci il noyabrın 7-də göstərilən tamaşaya mərhum prezidentimiz Heydər Əlirza oğlu Əliyev də baxmış və tamaşa haqqında öz təəssüratlarını söyləmişdir: “Mən bu tamaşanı çox böyük maraqla, həvəslə izlədim. Əsərin daxili mənası, məzmunu, şübhəsiz ki, çox əhəmiyyətlidir. Məndə belə bir təsəvvür yarandı ki, bu fəlsəfi, psixoloji bir əsərdir, eyni zamanda elmi əsərdir. Bu əsərdən doğan məna ondan ibarətdir ki, gərək hər bir insan nə olur olsun, paklıq, mənəvi saflıq, mənəvi təmizlik uğrunda mübarizə aparsın. İnsana xas olan mənfi keyfiyyətlərdən 65 insanları xilas etməyə çalışsın. Şübhəsiz ki, bizim həyatımızda indi çox müsbət cəhətlər var. Bizim müstəqil dövlətimiz var. Biz həyatımızı yenidən qururuq, dövlət quruculuğunun yeni prosesi gedir. İqtisadiyyatımız yenidən qurulur. Bunlar hamısı həyatın müsbət cəhətləridir. Amma bununla yanaşı, bu əsərin ana xətti olan Xeyirlə Şər yan-yanadır, bu həyatı zibilləyən mənfi cəhətlər var və təəssüf ki, onlar azalmayıb, əksinə artıb və artmaqdadır. Çox gözəl bir əsər yaratmısınız. Bu vacibdir. Bu mövzu bu gün də on il bundan sonra da aktual olacaqdır” (84). Ölkə başçısı əsərdə və tamaşada nəzərə çarpan bəzi nöqsanları da tamaşa yaradıcılarının nəzərinə çatdıraraq demişdi ki, “Mən bədbin deyiləm, nikbinəm və bu əsərin ümidsizlik nüansları, notları ilə də razı deyiləm. Çünki insan ümidlə yaşamalıdır. İnsan inanmalıdır ki, hər şeyə nail olmaq, cəmiyyəti də düzəltmək, insanların əxlaqındakı mənfi cəhətlərdən də insanı xilas etmək, onu tam mükəmməl etmək olar. Bizim borcumuz mükəmməl insan cəmiyyəti yaratmaqdır və bunun uğrunda mübarizə aparmaq lazımdır. Bax bu əsər də bütün bunlara kömək edir”. Sonra Heydər Əliyev cənabları yaradıcı kollektivə bildirmişdi ki, “Səhnədə sizin ifanız Bəxtiyar müəllimin bu əsərinin məzmununu, mənasını, əhəmiyyətini çox gözəl açıbdır. Quruluşçu rejissorun da işi təqdirə layiqdir və hər birinizin ifa etdiyi rollar da çox gözəldir” (84). Bəhram Osmanovun hazırladığı B.Vahabzadənin “Hara gedir bu dünya?” pyesinin ilk tamaşasından sonra dəfələrlə səhnədə göstərilməsi onun uğurlu alındığını göstərirdi. Yetkin dramaturqun zəmanəmiz haqqında, həyat və insanlıq barədə düşüncələrinin, bəşəri narahatlığının səhnə təcəssümü aktual olub, teatrın repertuarında öz layiqli yerini tutdu. “Hara gedir bu dünya?” tamaşasından doqquz il sonra Bəhram Osmanov B.Vahabzadənin “Cəzasız günah” pyesini tamaşaya hazırladı. Tamaşa ilk dəfə 2000-ci ilin iyunun 11-də teatrsevərlərə təqdim edildi. Mövzusu müasir həyatda rast gəldiyimiz mənfiliklərdən, naqis hallardan, bir-birinə qarşı biganəlikdən bəhs açan bu pyesdə bəzi səhiyyə işçilərinin xəstələrə qarşı laqeyidliyi, soyuq munasibəti ön plana çəkilmişdi. Yüklə 2,55 Mb. Dostları ilə paylaş:
|