Azərbaycan Respublikası Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi Aqrar Elm Mərkəzi

 
 
 
151 
3. Ceccarelli S. Grando S. Selection environment and environmental sensitivity in barley. 
Euphytica, 1991, 57, 157- 167. 
4.  Riccardi  F.,  Gazeau  P.,  M-P  Jacquemot,  D.Vincent,  M.Zivy.  Decipheric  genetic 
variation of proteome responses to water deficit in maize leaves. Plant Physiol. Biochem., 2004, 
42, 1003-1011. 
5. Bogale A, Tesfaye K, Geleto T. Morphological and physiological attributes associated 
to drought tolerance of Ethiopian durum wheat genotypes under water deficit condition. Journal 
of Biodiversity and Environmental Sciences. 2011, 1(2), 22- 36. 
6.    Томинг  Х.Г.  Связь  фотосинтеза,  роста  растений  и  геометрической  структуры 
листьев растительного покрова с режимом солнечной радиации на разных широтах. Бот. 
Журнал, 1967, 52(5), 606- 616. 
7.  Reynolds  M.P,  van  Ginkel  M,  Ribaut  J-M.  Avenues  for  genetic  modification  of 
radiation us efficiency in wheat. Journal of Experimental Botany. 2000, 51, 459- 473. 
8. Watson D.J. The physiological basis of variation. Adv. Agron. 1952, 101- 145. 
9. Gutierrez- Rodriguez M, Reynolds M.P., Escalante- Estrada J.A., Rodriguez- Gonzales 
M.T. Association between canopy reflectance indices and yield and physiological traits in bread 
wheat under drought and well- irrigated conditions. Australian Journal of Agricultural Research. 
2004, 55, 1139- 1147. 
10. Balota M. Payne W.A., Evett S.R., Peters T.R. Morphological and physiological traits 
associated  with  canopy  temperature  depression  in  three  closely  related  wheat  lines.  Crop 
Science, 2008, 48, 1897- 1910. 
11. Hatfield J.L., Quinsenberry J.E., Dilbeck R.E. Use of canopy temperature to identify 
water conservation in cotton germplasm. Crop Sci., 1987, 27, 269- 273. 
12.  Wanjura  D.F.,  Upchurch  D.R.,  Mahan  J.R.  Control  of  irrigation  scheduling  using 
temperature- time thresholds. Trans. ASAE, 1995, 38, 403- 409. 
13. Smith W.K. Temperature of desert plants: Another perspective on the adaptability of 
leaf size. Science, 1978, 201, 614- 616. 
14.  Stevensen  K.R.,  Shaw  R.H.,  Effect  of  leaf  orientation  on  leaf  resistance  to  water 
vapor diffusion in soybean (Glycine max L. Merr.) leaves. Agron. J. 1971, 63, 327- 329. 
15.  Campbell  G.S.,  Norman  J.M.  An  introduction  to  environmental  biophysics.  2
nd
  ed. 
Springer-Verlag, Inc., New York, 1998. 
16. Blum A. Breeding plants for dryland farming. In Challenges in dryland agriculture. A 
global  Prospective.  P.W.Unger  et  al.,  ed.  Proc.Internat.  Conf.,  15-19  Aigust,  1988, 
Bushland/Amarillo, TX. 
17.  Tardieu  F.  Plant  tolerance  to  water  deficit:  physical  limits  and  possibilities  for 
progress. Comptes Rendus Geoscience. 2005, 337, 57-67. 
18.  Loss  S.P.,  Siddique  K.H.M.  Morphological  and  physiological  traits  associated  with 
wheat  yield  increases  in  Mediterranean  environments.  Advances  in  Agronomy.  1994,  52,  229-
276. 
19.  Blum  A.  Drought  resistance,  water-  use  efficiency,  and  yield  potential-  are  they 
compatible, dissonant, or mutually exclusive? Australian Journal of Agricultural Research, 2005, 
56, 1159- 1168. 
20. Van Oosterom E.J., Jayachandran R., Bidinger F.R. Diallel analysis of the stay-green 
and its component in sorghum. Crop Breed., Gen. & Cytol., 1996, 36, 549- 555.          
 
Т.И.Аллахвердиев, А.А.Заманов 
 
ВЛИЯНИЕ ЗАСУХИ НА НЕКОТОРЫЕ ФИЗИОЛОГИЧЕСКИЕ 
ПАРАМЕТРЫ ГЕНОТИПОВ МЯГКОЙ ПШЕНИЦЫ 
 
Научно- исследовательский Институт Земледелия 

---

 
 
 
152 
 
Под  влиянием  засухи  уменьшается  ассимиляционная  площадь,  сухая  биомасса, 
содержание  хлорофилла,  устьичная  проводимость,  скорость  транспирации  флагового 
листа  генотипов  мягкой  пшеницы.  Самое  высокое снижение  площади  и сухой  биомассы 
флагового листа наблюдается у генотипов Гырмызы гюль-1 и Гобустан.   Самое высокое 
содержание  хлорофилла  выявлено  у  генотипа  Гийматли-2/17.  Высокое  содержание 
хлорофилла  наблюдается  у  генотипов  с  большей  площадью  флагового  листа.  Высокие 
разницы  в  температуре  воздуха  и  растительного  покрова  наблюдается  у  генотипов  4
th
 
FEFWSN№50,  12
nd
FAWWON№97,  Тале-38,  Азаматли-95.  Это  обьясняется  замедлением 
старения флагового листа.  
  
Ключевые слова: мягкая пшеница, водный стресс, хлорофилл, транспирация 
 
T.I. Allahverdiyev, A.A.Zamanov  
 
IMPACT OF DROUGHT ON SOME PHYSIOLOGICAL PARAMETERS OF 
BREAD WHEAT GENOTYPES 
 
Research Institute of Crop Husbandry 
 
Drought  decreases  assimilation  area,  dry  biomass,  chlorophyll  content,  stomatal 
conductance, transpiration rate of leaves of bread wheat genotypes. The highest reduction in leaf 
area and dry biomass of flag leaf of genotypes Gyrmyzy gul-1 and Gobustan were observed. The 
highest  chlorophyll  content  was  found  in  the  genotype  Giymatli-  2/17.  The  high  content  of 
chlorophyll  observed  in  genotypes  with  a  larger  area  of  the  flag  leaf.  High  differences  in  air 
temperature and canopy temperature observed in genotypes 4
th
FEFWSN № 50, 12
nd
FAWWON 
№ 97, Tale-38, Azamatli-95. It is explained by delay senescence of the flag leaf. 
 
Key words: bread wheat, water stress, chlorophyll, transpiration 
 
UOT 581.32 
 
İZOLƏ EDİLMİŞ BUĞDA SÜNBÜLLƏRİNİN İN VİTRO BECƏRİLMƏSİ  METODU 
 
T.H.QARAGÖZOV, M.H.MƏMMƏDOVA, S.Ş.ƏSƏDOVA 
b.ü.f.d. 
AMEA Botanika İnstitutu, AZ1073 Bakı, Badamdar ş.40 
 
          İlk  dəfə  sünbülün  izolə  edilmiş  kulturası  Avstraliya  alimləri  Donovan  və  Lee      [5;  6] 
tərəfindən  alınmışdır.  Onların  taxıl  bitkisi  ilə  apardıqları  təcrübələr  göstərmişdi  ki,  süni  qida 
mühiti  şəraitində  sünbüllərin  becərilməsi    nəticəsində  normal  biokimyəvi  və  fizioloji 
funksiyalara  malik  olan  dənlər  əmələ  gəlir.  Bir  sıra  müəlliflər  tərəfindən  [3;5;7;11]  sünbül 
kulturasında  dənin  inkişafını  tənzimləyən  amillər  öyrənilmişdir;  pedunkular  düyünün 
mövcudluğu; qida mühitinin  tərkibi; qida mühitində C və N- ın müxtəlif qatılıqlarının nisbətləri; 
saxarozanın miqdarı; azot qidasının müxtəlif formaları; işıqlanma və temperatur şəraitləri. Qeyd 
olunmuşdur  ki,  quru  maddə,  nişasta  və  zülalın  toplanması  qida  mühitinin  tərkibində  olan  üzvi 
komponentlərdən  (saxaroza və amin turşuları) asılı olaraq dəyişir. Bu komponentlərdən birinin 
olmaması dənlərdə maddələrin toplanması prosesinə mənfi təsir göstərir [5;7]. Müəlliflər taxılın 
izolə  edilmiş  sünbül  kulturasını  mühitdəki  karbon  və  azotun  miqdarının  ölçülməsi  vasitəsilə 
dənlərdə  üzvi  maddələrin  toplanması  prosesinin  gedişinə  nəzarət  etməyə  imkan  yaradan  usul 
kimi  qiymətləndirmişlər. 

---