Azərbaycan Respublikası Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi Aqrar Elm Mərkəzi

 
 
 
 
yüksək, Qaraqılçıq 2 (Azərbaycan)-109,3; Bərəkət (Dağıstan)- 104,9 və s. sortnümunələrində bu 
göstərici  aşağı olmuşdur. 
Çörəyin keyfiyyətini şərtləndirən əsas göstəricilərdən biri də sedimentasiya göstəricisidir. 
Tədqiq edilən yumşaq buğdaların əksəriyyəti (93%-i) bu göstəriciyə görə standart Əzəmətli 95 
sortundan (27 ml) üstün (28,5-54,0), 7%-i isə   aşağı  (15,0-25,5 ml) göstəriciyə malik olmuşlar. 
Nisbətən  yüksək  göstəricilərlə  Qızıl  buğda  (Azərbaycan)-54  ml,  Sanzor  4-48,7;  Xlebodarka 
(Rusiya)-42 ml; Renan (Fransa)-36 ml və s. sortnümunələri fərqlənmişlər. 
 
Kompleks  yüksək  texnoloji-keyfiyyət  göstəricilərə  malik  olan  sortnümunələr  hibridləşmə 
prosesində geniş istifadə edilmişdir (Cədvəl). 
Seçilmiş  yumşaq  və  bərk  buğda    sortnümunələrinin  müxtəlif  əlamətlərə  görə  donorluq 
qabiliyyətinin müəyyənləşdirilməsi istiqamətində tədqiqat işləri davam etdirilir.  
 
Kompleks müsbət texnoloji-keyfiyyət göstəricilərinə görə fərqlənən yumşaq buğda 
sortnümunələri (2013-2014-cü illər, orta) 
Cədvəl 
 
S/s 
Nümunələrin adı 
Mənşəyi 
 
Şüşəvarilik, 
% 
Kleykovina, 
% 
KDƏ  Sedimen- 
tasiya, ml 
 
 
 
1. 
Əzəmətli-95, Standart  Azərb. 
50.0 
30.3 
102.1 
27.0  
2. 
Uğur 
Azərb. 
82.0 
32.0 
95.0 
45.0 
3. 
Yeganə 
Azərb. 
82.0 
34.0 
94.7 
46.5 
4. 
Günəşli 
Azərb. 
97.0 
28.0 
88.0 
39.0 
5. 
Zirvə 85 
Azərb. 
84.0 
25.6 
86.1 
30.0 
6. 
Pərzivan 2 
Azərb. 
84.0 
34.4 
90.5 
45.0 
7. 
Qobustan 
Azərb. 
75.0 
31.2 
97.5 
40.5 
8. 
Qırmızı gül 1 
Azərb. 
92.0 
32.0 
94.5 
40.5 
9. 
Faktor 
Rusiya 
84.0 
36.8 
88.6 
45.0 
10. 
Zimorodok 
Rusiya 
83.0 
30.4 
82.7 
48.0 
11. 
Renan 
Fransa 
81.2 
34.2 
98.4 
36.0 
12. 
Pamyat 
Rusiya 
84.2 
31.2 
97.9 
41.2 
13. 
Nota 
Rusiya 
100 
31.6 
99.8 
39.7 
Bərk buğda nümunələri 
1. 
Bərəkətli 95, Standart 
Azərb. 
93.5 
30.0 
100.7 
- 
2. 
Qarabağ 
Azərb. 
100 
37.6 
93.5 
- 
3. 
Tərtər 2 
Azərb. 
100 
36.0 
94.4 
- 
4. 
Zatino 
Fransa 
89.0 
33.2 
88.7 
- 
5. 
Bərəkət 
Dağıstan 
93.5 
34.2 
100.4 
- 
 
ƏDƏBİYYAT 
 
1.  Həsənova  Q.M.,  Mahmudov  R.U.,  Poladova  G.H.,  Yüksək  keyfiyyətli  buğda  sortlarının 
yaradılmasının elmi əsasları,// “Azərbaycan aqrar elmi” Elmi nəzəri jurnal, 2007, №1-3, s. 42-
44 
2. Абдуллаев А., Шихоев М. Селекционная оценка перспективных линий и сортов озимой 
мягкой пшеницы. //Актуальные вопросы сельскохозяйственной науки. Научные труды, 
Тбилиси, 2000, с. 175-177  
3.  Вавилов Н.И. Научные основы селекции пшеницы, М-Л., Сельхоз изд, 1985, с. 3-28 
4.  Методы  оценки  технологических  качеств  зерна,  «Научный  совет  по  качеству  зерна  », 
Москва, 1971 с. 136 

---

 
 
 
 
5. Справочник по качеству зерна, (под ред.), к.с-х наук Г.П.Жемелы, Киев “Урожай”, 1977, 
с. 53   
6.  Vavilov  N.  Scientific  basis  of  wheat  breeding,  F.Bakhteev  selected  papers  by  N.Vavilov, 
Nauka, Leningrad, 1967, v. 2, p. 7-259 
7.  Snape J. Innes J. The impact of genomics and genetics on wheat quality Improvement. Great 
Britain, 2004, №5, p. 8-13 
 
ИССЛЕДОВАНИЕ ТЕХНОЛОГО – КАЧЕСТВЕННЫХ ПОКАЗАТЕЛЕЙ 
СОРТООБРАЗЦОВ ПШЕНИЦЫ РАЗЛИЧНОГО ПРОИСХОЖДЕНИЯ В 
УСЛОВИЯХ ОРОШЕНИЯ 
 
А.М.АБДУЛЛАЕВ, С.М.МАМЕДОВА, С.К.ГАДЖИЕВА  
Научно-Исследовательский Институт Земледелия 
 
 
В  статье  даны  результаты  изучения  1148  местных  интродуцированных 
сортообразцов  мягкой  и  твердой  пшеницы  различного  происхождения.  В  частности 
выделены  154  образцов  с  высокими  хозяйственно-ценными  признаками,  которые 
подвергались изучению по технолого-качественным показателям.  
В результате 12 образцов мягкой и 5  образцов твердой пшеницы выделившиеся с 
высокими  качественными показателями вовлечены в скрещивание как ценный исходный 
материал.  
    
STUDY OF THE TECHNOLOGICAL-QUALITATIVE INDICATORS OF DIFFERENT 
GEOGRAPHICAL ORIGIN WHEAT VARIETYSAMPLES IN IRRIGATION 
CONDITION  
 
A.M.ABDULLAEV, S.M.MAMMADOVA, S.K.HAJIYEVA 
Research Institute of Crop Husbandry 
The  article  deal  with  information  about  results  of  carried  out  study  of  1148  local  and 
introduced  bread  and  durum  wheat  variet  samples  of  different  geographical  origin.  Particularly 
have been selected 154 accessions with high economical valuable indicators which were studied 
on technological-qualitative indicators.   
Consequently  12  bread  and  5  durum  wheat  accessions  have  selected  on  high  qualitative 
indicators and engaged in crossings as an initial material.  
 
 
 
  
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---