Azərbaycan Respublikası Milli Elmlər Akademiyası Fəlsəfə, Sosiologiya və h üquq İnstitutu

6
.
1
.
4
.
2
.
  İ S L A M  K O N F R A N S I  T Ə Ş K İ L A T I N I N  O N U N C U
Z İ R V Ə  G Ö R Ü Ş Ü N D Ə  Q Ə B U L   O L U N M U Ş  Q Ə T N A M Ə L Ə R
6.1.4.2. 
l .“Ermənistan Respublikasının Azərbaycan 
Respublikasına qarşı təcavüzü” adlı 12/I0-P(IS) nömrəli Q ətnam ə.
Hicri  tarixi  ilə  20  -  21  şaban  1424  H  (miladi  tarixi  ilə  16-17 
oktyabr  2003)  Putrajaya,  Malayziyada  keçirilmiş  İslam  Konfransı 
Təşkilatının  Onuncu Zirvə  Görüşü  (“Ummanın tərəqqisi  naminə  bilik 
və mənəviyyat” sessiyası),
İslam  Konfransı  Təşkilatı  Nizamnaməsinin  prinsipləri  və 
məqsədlərinə əsaslanaraq;
Azərbaycan  ərazisinin  20%-dən  çox  işğalı  ilə  nəticələnən 
Ermənistan  Respublikasının  Azərbaycan  Respublikasına  qarşı 
təcavüzündən ciddi narahat olaraq;
Ermənistan  Respublikasının  təcavüzü  nəticəsində  1  milyondan 
çox azərbaycan qaçqınların  və məcburi köçkünlərin  vəziyyətindən  və 
humanitar  problemlərin  miqdannı  və  ciddiliyinindən  dərindən 
təəssüflənərək;
Bütün  əvvəlki  qətnamələri  və,  xüsusən,  İslam  Konfransı  Təş­
kilatının  IX-cu Zirvə  Görüşündə  qəbul  olunmuş  21/9-P(JS),  nömrəli- 
qətnaməni yenidən təsdiqləyərək;
BMT  Nizamnaməsinə  ciddi  riayət  edilməsinə  və  Təhlükəsizlik 
Şurası qətnamələrinin tam yerinə yetirilməsinə çağıraraq;
Münaqişənin  nizamlanması  üçün  bütün  diplomatik  və  digər 
səyləri alqışlayaraq;
Bütün üzv dövlətlərin Azərbaycan  Respublikasının suverenliyinə, 
ərazi  bütövlüyünə  və  siyasi  müstəqilliyinə  hörmət edilməsini  yenidən 
təsdiqləyərək;
Həmdə  Ermənistan  Respublikasının  təcavüz  siyasətinin  ATƏT 
çərçivəsində sülh prosesinə destruktiv təsir göstərməsini qeyd edərək;
Baş  Katibin  Məruzəsini  nəzərə  alaraq  (ICFM/30-2003/POL/SG- 
REP.l 1  nömrəli sənəd);
1. 
Ermənistan  Respublikasının  Azərbaycan  Respublikasına  qarşı 
təcavüzünü qətiyyətlə pisləyir.
2. 
İşğal  olunmuş  Azərbaycan  ərazilərində  azərbaycan  mülki 
əhalisinə  qarşı  törədilmiş  əməlləri  insanlıq  əleyhinə  cinayətlər  kimi 
hesab edir.
228
3. 
Azərbaycanınişğal  olunmuş  ərazilərində  arxeoloji,  mədəniyyət 
və dini abidələrin talanmasını və məhv edilməsini qətiyyətlə pisləyir.
4. 
BMT  Təhlükəsizlik  Şurasının  822,  853,  874  və  884  nömrəli 
qətnamələrinə ciddi riayət edilməsini və bütün işğal olunmuş Azərbay­
can  ərazilərindən,  xüsusən  Laçın  və  Şuşa  rayonlanndan,  Ermənistan 
hərbi  qüvvələrinin  dərhal,  qeyd-şərtsiz  və  tam  çıxardılmasmı 
qətiyyətlə  tələb  edir  və  Ermənistanı  qətiyyətlə  Azərbaycan  Respubli­
kasının suverenliyinə və ərazi bütövlüyünə hörmət etməyə çağırır.
5. 
Ermənistanın  hələm  də  BMT  Təhlükəsizlik  Şurasının  qət­
namələrində  əks  olunmuş  tələblərin  yerinə  yetirməməsindən  öz 
narahatlığını ifadə edir.
6. 
BMT  Təhlükəsizlik  Şurasını  Azərbaycan  Respublikasına  qarşı 
baş  vermiş  təcavüzü  tanımağa  çağınr;  öz  qətnamələrinin  yerinə 
yetirilməsini  təmin  etmək  üçün  BMT  Nizamnaməsinin  Vll  Fəslində 
nəzərdə  tutulmuş  zəruri  addımların  atılmasına  çağırır;  Azərbaycan 
Respublikasının  suverenliyinə  və  ərazi  bütövlüyünə  qarşı  təcavüzü 
pisləməyə  və  təcavüzə son  qoymağa çağırır və  bu  məqsədlə  BMT-də 
əlaqələndirilmiş hərəkətlərin edilməsinə qərar verir.
7. 
Bütün 
Dövlətləri  Ermənistana  təcavüzkarı 
münaqişənin 
gərginliyinin  artmasına  və  Azərbaycan  ərazilərinin  işğalının  davam 
etməsinə  təhrik  etməyə  gətirə  bilən  hərbi  silahların  və  texnikanın  hər 
hansı bir təchizatından çəkinməyə çağırır.  Üzv  Dövlətlərin ərazisi  belə 
təchizatlar üçün tran/.it kimi istifadə edilməməlidir.
8. 
Üzv  Dövlətləri,  həmdo  beynəlxalq  birliyin  digər  üzvlərini 
Ermənistanın  təcavüzünə və  Azərbaycan  ərazilərinin  işğalına  son  qo­
yulması  qaydasında tələb olunan effektiv siyasi  və iqtisadi tədbirlərdən 
istifadə etməsinə çağırır.
9. 
Dövlətlərin  ərazi  bütöviüyü  və  beynəlxalq tanınmış  sərhədlərin 
toxunulmazlığı  prinsiplərinə  hörmət  edilməsi  əsasında  Ermənistan  və 
Azərbaycan  arasında  münaqişənin  ədalətli  və dinc yolla  nizamlanma­
sına çağırır.
10. 
BMT T əhlükəsizlik  Şurasının müvafiq qətnamələri  və 24  Mart 
1992  tarixli  AT'OT Şurasının  Birinci  Olavə Görüşü,  5-6  Dekabr  1994- 
cü  il  A TOT'  Sammiti,  2-3Dekabr  1996-cı  və  18-19  Noyabr  1999-cu  il 
AT OT  Sammiti,  18-19  Dekabr  1997-ci  və  3-4  Dekabr  2001-ci  il 
ATOT-in  Nazirlər  Şurası  Görüşləri  daxil  olmaqla  ATOT-in  müvafiq 
qərarları  və  sənədləri  əsasında  və  Ermənistanın  və  Azərbaycanın  hər 
ikisini  və  Minsk  Qrupunun  bütün  üzv  Dövlətlərini  ATOT-in  sülh
229

---

prosesində  konstruktiv  iştirak  etməyə  və  sülh  nizamlanmasını  əldə 
etməyi daha da çətinləşdirə bilən hər hansı  bir hərəkətlərdən çəkinmə­
yə israrla çağırır.
11.1996-c!  ildə  ATƏT-in  Lissabon  sammitində  ATƏT-in  Fəaliy­
yətdə olan  Sədrinin bəyanatında əks olunmuş  Ermənistan  Respublika­
sının  və  Azərbaycan  Respublikasının  ərazi  bütövlüyü,  Azərbaycanın 
tərkibində  Dağlıq  Qarabağ  regionuna  ən  yüksək  səviyyəli  özünü 
idarəetmə  və  Dağlıq  Qarabağın  bütün  əhalisi  üçün  təhlükəsizliyin  tə­
minatı adlanan Ermənistan və Azərbaycan arasında hərbi  münaqişənin 
nizamlanması üçün bu üç prinsipə özünün tam dəstəyini ifadə edir.
12.  Ermənistan-Azərbaycan  hərbi  münaqişənin  mərhələli  nizam­
lanmasına  yönəlmiş  ATƏT-in  Minsk  Konfransı  Həmsədrlərinin  irəli 
sürdüyü təklifi  ATƏT Minsk Grupu çərçivəsində danışıqlar üçün  əsas 
kimi  hesab  edir  və  belə  bir  yanaşmanın  Azərbaycan  Respublikasına 
qarşı  təcavüzün  ən  ciddi  nəticələrinin  dərhal  aradan  qaldırılmasının 
təmin edilməsinə yönəlməsinə dair öz anlamasını ifadə edir.
13. 
Avropa  Təhlükəsizlik  və  Əməkdaşlıq  Təşkilatının  qüvvədə 
olan Sədri  ilə təkbə-tək qörüşündə Baş  Katibdən Azərbaycan  Respub­
likasına  qarşı  Ermənistanın  təcavüzünə  dair  İKT-nm  prinsipial  və 
qətiyyətli mövqeyinin çatdırılmasını xahiş edir.
H.Azərbaycan  hökuməti  və  xalqı  tərəfindən  öz  vətəninin  müda­
fiəsi  üçün edilmiş səylərinə tam həmrəyliyini  və dəstəyini yenidən təs­
diqləyir.
15.Qaçqınların  və  məcburi  köçkünlərin  öz  evlərinə  təhlükəsiz, 
şərəf və ləyaqətlə qayıtmasına imkan verilməsinə çağırır.
lö.Qaçqın  və  məcburi  köçkünlərə  humanitar  yardım  göstənniş 
bütün  üzv  dövlətlərə  öz  minnətdarlığını  bildirir və digər dövlətləri  bu 
insanlara öz yardımının genişləndirilməsinə çağınr.
17. 
Azərbaycan  Respublikasının  ərazisində  bir  milyondan  artıq 
qaçqın  və  məcburi  köçkün  olması  ilə  bağlı  humanitar  problemlərin 
ağırlığı  səbəbindən öz narahatlığını  ifadə  edir və  İKİ  Üzv  Dövlətlər­
dən,  İslam  İnkişaf Bankından və digər İslam  institutlarından  Azərbay­
can  Respublikasına təcili  maliyyə  və humanitar yardım  göstərilməsini 
xahiş edir.
18. 
Hesab edir ki  Azərbaycan, ona  vurulmuş  zərərə görə  müvafiq 
ödəmə  almaq  hüququna  malikdir  və  bu  zərərə  görə  müvafiq  ödəmə 
etmə məsuliyyəti Ermənistanın üzərinə düşür.
19.  Baş  Katibdən  bu  qətnamənin  yerinə yetirilməsini  izləməyi  və
230
On  Birinci  İslam  Konfransı Təşkilatının Sammitində bu məsələyə üzrə 
hesabat təqdim etməyi xahiş edir.
6.1.4.2.2. 
“Azərbaycan 
Respublikasına  iqtisadi  yardım 
göstərilməsi  haqqında” adh21/10-E(IS) nömrəli Qətnamə
hicri  tarixi  ilə  20  -  21  şaban  1424  H  (miladi  tarixi  ilə  16-17 
oktyabr  2003)  Putrajaya,  Malayziyada  keçirilmiş  İslam  Konfransı 
Təşkilatının  Onuncu  Ziıvə Görüşü  ('‘Ummanın tərəqqisi  naminə  bilik 
və mənəviyyat1' sessiyası),
İslam  Konfransı  Təşkilatının  Doqquzuncu Zirvə Görüşündə qəbul 
edilmiş 21/9-Eü (IS) nömrəli qətnaməsinə istinad edərək;
İslam  Konfransı  Təşkilatının  Xarici  İşlər  Nazirlərinin  30-cu 
sessiyasında  qəbul  edilmiş  21/30-E  nömrəli  qətnaməsinə  istinad 
edərək;
İKT üzv dövlətlərin ölkə tarixinin bu ən kritik anında Azərbaycan 
hökuməti  və xalqı  ilə tam həmrəyliyini təsdiqləyərək;
Bu  münaqişəyə  aid  BMT  Təhlükəsizlik  Şurasının  müvafiq  qət­
namələrinə istinad edərək;
Azərbaycan  ərazisinin  20%  işğalı  ilə  nəticələnmiş  Azərbaycanın 
Yuxarı  Qarabağ  rayonunda  erməni  hərbi  hərəkətləri  (əməliyyatları) 
səbəbindən  bu  təcavüz  nəticəsində  vəhşicəsinə  hücumlar  və  insan 
hüquqlarının  kobud  şəkildə  pozulması  qarşısında  bir  milyona  yaxın 
azərbaycanlıların  öz  doğma  evlərini  tərk  etməyə  məcbur  olunmasına 
dair öz təəssüfünü ifadə edərək:
İKİ'  üzvlərinin  Azərbaycan  hökuməti  və  xalqı  ilə  həmrəyliyini 
daha konkret nümayiş etdirmək zərurətini etiraf edərək;
bir sıra İJz.v  Dövlətlər, müvafiq  İKT orqanları, BMT institutları və 
beynəlxalq  təşkilatlar  tərəfindən  yardımın  genişləndirilməsini  yüksək 
qiymətləndirərək və alqışlayaraq;
Baş  Katibin məruzəsini nəzərə alaraq;
1. 
Azərbaycan  xalqının  əzablarını  azaltmaq  məqsədilə  Üzv  Döv­
lətləri  və  İslam  institutlarını  Azərbaycan  hökumətinə zəruri  iqtisadi  və 
humanitar yardımın göstərilməsinə çağırır.
2. 
Beynəlxalq  təşkilatları  Azərbaycana  humanitar,  maliyyə  yardı­
mın göstərilməsini davam etməyə çağırır.
3. 
Baş  Katibdən  İslam  Konfransı  Təşkilatı  dövlət  və  hökumət 
başçılarının  On  Birinci  Zirvə  Görüşündə  bu  məsələyə  dair  məruzə 
təqdim etməsini xahiş edir.
231

---