Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsinin
PREZİDENT KİTABXANASI
──────────────────────────────────────────────────────────────────────────────────────
119
Halacoğlu yeni tarixi faktlar ortaya çıxarıb
Osmanlı dövlətinin teleqraf müdirinin erməni olması, erməni terror dəstələrinin İtaliyadan
alınan silahları gizlincə Anadoluya gətirməsi, Yunanıstanın Suriyadakı erməni dəstələrinə silah
göndərməsi haqqında sənədlər aşkarlanıb
Kadir Arıçı: “Ermənidən üzr istəyək” deyən adam ya qafildir, ya tarixi bilmir, ya da xaindir”
Bu günlərdə Türkiyə Qazi Universiteti İqtisadiyyat və İdarəetmə Elmləri fakültəsinin İctimai
İdarəetmə Araşdırma Cəmiyyəti və İşlətmə Araşdırma Cəmiyyətləri birgə “Ermənipərəst təbliğata cavab” adlı
seminar təşkil edib. “100 İl Mədəniyyət Mərkəzi”ndə keçirilən tədbirdə Qazi Universiteti İqtisadiyyat və
İdarəetmə elmlər fakültəsinin dekanı,
professor, doktor Kadir Arıçı çıxış edərək dünyada türk insanını “gündəlik
yaşamağa alışdırma” layihəsinin olduğu iddiasında bulunub.
Bunun beynəlxalq layihə olduğunu deyən Arıçı bunun arxasında “Türkiyəni bölgəsəl lider olmaqdan
çıxarma”, “Açıq bazar halına gətirmə” niyyətlərinin və “Tarixi səlibçi düşüncəsi”nin olduğunu vurğulayıb.
Türkiyədə 1920-ci il şərtlərinin yenidən yaradılmağa başladıldığını söyləyən dekan hazırda Amerika və Avropa
tərəfdarlarının istehsal olunmağa başladıldığını açıqlayıb: “Türk insanının insanlığa qarşı verə bilməyəcəyi heç
bir hesab yoxdur. Tarixi mütəxəssislər araşdırmalı, ortaya çıxarmalıdırlar. Türklər Anadoluda irqçilik həyata
keçirmiş olsaydılar, indi bu torpaqlarda başqa irqlərdən, millətlərdən bir nəfər də olsa, yaşaya bilərdi? Bu
ermənipərəst təbliğatı aparanlar erməninin dostu deyil. Bu təbliğat başqa yerlərdə layihələndirilir. Bizim
üzüntümüz isə Türkiyədəki qafil, cahil şəxslərlə bağlıdır. Çnki “ermənidən üzr istəyək” deyən adam ya qafildir,
ya
tarixi bilmir, ya da xaindir”.
Türkiyə Tarix Qurumunun keçmiş rəhbəri, professor, doktor Yusif Halacoğlu ölkəsində bir ziyalı
problemi və dünya dövlətlərinin maraqları baxımından isə “türk problemi” olduğunu bildirib. Yusif Halacoğlu
erməni məsələsilə bağlı geniş araşdırma həyata keçirilməsini, bu məsələ ilə bağlı ictimaiyyətin
məlumatlandırılmasını və siyasətçilərin də məsələyə çözüm gətirməsinin vacibliyinə toxunub. Professor
ömürləri boyu Osmanlı arxivlərinə daxil olmayan, araşdırma aparmayan, Osmanlı dili haqqında bilməyən
insanların indi “üzr istəyirəm” kampaniyasına başlatdıqlarını deyib. O, seminarda ABŞ və Avropadakı
arxivlərdən topladığı materiallar əsasında “Erməni probleminin gerçəkləri nədir?” adlı məruzəylə çıxış edib.
Halacoğlu 1915-ci ildə Osmanlı dövlətinin teleqraf müdirinin erməni olduğunu, erməni terror dəstələrinin
İtaliyadan alınan silahları gizlincə Anadoluya gətirməsi, Yunanıstanın Suriyadakı erməni dəstələrinə silah
göndərməsi haqqında sənədlərin olduğunu təsdiqləyən slaydları iştirakçılara göstərib. Osmanlı dövlətini
erməniləri sürgün etməyə məcbur edən onların xəyanətkarlığı, erməni terror dəstələrinin türklərə qarşı
törətdikləri qətliamlar, soyqırım hadisələri idi. Rusiyanın hücumu ərəfəsində erməni xəyənətkarlığıyla üzləşən
Osmanlı özünün erməni vətəndaşlarını təhlükəsizlik məqsədiylə ölkənin bir vilayətindən digər tərəfinə
köçürməyə məcbur qalıb.
Osmanlı dövlətinin hətta tehcir (sürgün) zamanı vilayətlərə nağd pul göndərdiyini deyən Yusif
Halacoğlu “Allah eşqinə, yox etmək istədiyiniz bir millətə niyə pul verirsiniz ki?” - söyləyib. Ermənilərin
“Deyrizara (çölə) sürüldük” dedikləri 1915-ci ilə aid fotoşəkli göstərən Halacoğlu həmin yerin Fərat çayı sahili
olduğunu bildirib. O, ermənilərin “Daxiliyyə naziri Tələt” imzalı saxta sənədlər hazırladıqlarını, guya bununla
qondarma soyqırımı sübuta yetirdiklərini deyən tarixçi Osmanlı dövlətinin naziri Tələt Paşanın belə şəkildə
imza atmadığını, yalnız “Nazir Tələt” imzasıyla sənədləri təsdiqlədiyini bildirib. Bundan başqa, Halacoğu
Osmanlı dövlətinin rəsmi sənədlərinin ən yuxarı hissəsində “lillah” anlamı verən bir işarənin əks olunduğunu,
amma ermənilərin istinad etdiyi saxta sənədlərdə bunun yer almadığını açıqlayıb. Sürgün zamanı bəzi qrupların
ermənilərə hücum etdiyinə görə Osmanlı dövlətinin 1673 nəfəri “Divani-Hərbə” göndərdiyini söyləyən alim
hətta bəzilərinin 1915-ci ildə mühakimə olunduqlarını, bəzilərinin edam, bəzilərinin isə həbslə
cəzalandırıldıqlarını deyib: “Beynəlxalq sənədlərə görə, bir dövlət günahkarları hadisə baş verən tarixdə
cəzalandırmışsa, həmin hadisəyə heç bir şəkildə soyqırım deyə bilməzsiniz”. Qarsın Dərəcik kəndində 476
nəfərin samanlıqda yandırılaraq qətlə yetirildiyini, erməni və rusların 1915-ci ilin 15 mayında Vanda qətliam
həyata keçirdiklərini, 80 min nəfəri öldürdüklərini açıqlayan Halacoğlu qadınların namuslarını qorumaq üçün
özlərini Van gölünə atıb intihar etdiklərini bildirib: “Bəs bizim ziyalılar bundan xəbərdar deyilmi? Xəbərdar
deyilsə, ziyalı deyil. Yox xəbərdarlarsa və yenə belə bir ermənipərəst kampaniya aparırlarsa, yenə də ziyalı
deyillər. Yəni hər yöndə ziyalı deyillər. Hər kəsin Türkiyə Cümhuriyyətini ayaqda tutma məsuliyyəti vardır”.
Keçmiş nazirlərdən Həsən Cəlal Gözəl də Osmanlı dövlətindən öncə də erməni və türklərin Anadolu
coğrafiyasında birlikdə yaşadıqlarını anladıb. Selcuqlu dövlətinin erməniləri Bizansın soyqırımından,
hücumundan qoruduğunu xatırladan keçmiş nazir qeyri müsəlmanların arasında ermənilərin türklərlə birgə
yaşayan ən hüzurlu topluluqlardan olduğunu söyləyib. Həsən Cəlal Gözəl XIX əsrdə orta təhsil səviyyəsində
Türkiyədə 2 minə yaxın, türk məktəblərinin sayının isə 64 olduğunu xatırladıb. Hazırda Türkiyədə 70 min
Ermənistan vətəndaşının yaşadığını və onlara qarşı heç bir ayrı-seçkilik yapılmadığını deyən Həsən Cəlal Gözəl