Azərbaycan Respublikası Prezidentinin
Yüklə 4,66 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Mübariz Yusifov
- Nizamidə azərbaycançılıq
- Mübariz Yusifov II BÖLMƏ VƏTƏNPƏRVƏRLİK İDEYALARI H ə r bir vətəndaş vətənpərvərlik hissləri
Mübariz Yusifov Nizami azad, firavan və daha dəqiq desək, ideal bir cəmiyyət axtanşına öz qəhrəmanı İskəndərlə birlikdə səfər edir və onu qeyri-müəyyən bir Şimal ölkəsinə gətirib çıxanr. Burada, artıq, avtoritar rejim yoxdur, ölkə bir nəfərin İradəsi nə tabe deyil, burada hər şey insanlara xidmət edir. Bu cəmiy yətdə xəstələnən də azdır, ölən də. Burada insanın ehtiyacı üçün hər şey vardır. İnsanlar heç nəyin çətinliyini çəkmir. Öl kənin sabitliyi isə insanlann düzgün olduğu səbəbindən ilahi bir qüvvə ilə qorunur. O yerin sakinləri ölkələrinin ictimai qu ruluşu barədə belə məlumat verirlər: Bizdə bərabərdir hamının van Bərabər bölərik bütün mallan Bizə artıq deyil heç kəsdən heç kəs Bizdə ağlayana heç kimsə gülməz Oğrudan qorxmanq biz nə şəhərdə Keşikçi qoyanq nə də çöllərdə. Oğurluq eləməz bizdə bir nəfər Oğurlaya bilməz bizdən özgələr Nə zəncir, nə qıfıl görər qapılar Gözətçisiz otlar bizim mal-davar. Bizim bir qoyuna dəysə canavar Ordaca gəbərib yerində qalar. Kim dərsə bir sünbül bizim əkindən Qəfil bir ox dəyər düz ürəyindən. Bizdə cavanlardan ölüm uzaqdır Ölüm çox yaşamış qocaya haqdır. Ölüyə biz əsla saxlamarıq yas, Bilirik bu dərdə bir çarə olmaz. İskəndər bu qayda-qanunu görcək Duruxub dayandı divanələr tək. Öz özünə dedi: «Arifsən, əgər Qoy sənə bir ibrət olsun bu sirlər Dünyanı gəzmərəm mən daha bəsdir Hər ovlaqda bir tor qurmaq əbəsdir». İ, II, 2004, 180-181-182. 82
Nizaminin belə bir ideal cəmiyyətə gətirib çıxardığı İskəndər dərk edir ki, bundan sonra onun dünyada görəcəyi bir iş qalmır. Çünki o elə düşünürdü ki, qılıncla ədalət yaratmaq mümkündür. Lakin qarşılaşdığı mənzərə göstərdi ki, hər şeyi qılıncla etmək mümkün deyildir. Bu gün bir qılıncla yaradılan «Səadət» sabah başqa bir qılıncla da məhv edilə bilər. Ancaq, ağılla, kamalla, qarşılıqlı etimadla, Allaha sidqlə qurulan həyat daimi ola bilər. İskəndər birdən-birə qarşılaşdı ğı mənzərədən mütəəssir olur və hesab edir ki, onun axtarışları burada bitir. Bu İskəndərin düşüncəsi idi. Nizami isə bir Azərbaycanlı kimi Azərbaycan məkanında belə dövlət quruluşunu görmək istəyirdi. Ona görə, Nizaminin azad, müstəqil, sərbəst cəmiyyət axtanşı da burada başa çatır. Nizami öz dövrü üçün böyük hadisə olan bir ideya irəli sürür dü. İnanırdı ki, Azərbaycanda belə bir cəmiyyət yaratmaq mümkündür. Azərbaycanın indiki azadlığı, müstəqilliyi və suverenliyi Nizami ideallarının həyata keçməsinin bariz nümunəsi sayılmalıdır.
Mübariz Yusifov II BÖLMƏ VƏTƏNPƏRVƏRLİK İDEYALARI H ə r bir vətəndaş vətənpərvərlik hissləri ilə yaşam alıdır və bizim partiyam ız, bütün d ö vlət orqanları, bütün təbliğatım ız Azərbay canda dövlətçiliyi in k işa f etdirm ək üçün hər bir vətəndaşda m illi vətənpərvərlik hisslərini yaratm alıdır. Heydər Əliyev 1. Nizaminin məkanı Milli vətənpərvərlik ideyaları Nizaminin əsərlərində aparıcı bir xətt təşkil edir. Vətənpərvərlik olmadan, vətənə sevgi və məhəbbət olmadan nə dövlətçilik barədə, nə də milli azadlıq və müstəqillik barədə düşünmək mümkün deyildir. Vətənpərvərlik, vətən sevgisi hər bir vətən övladının müqəddəs amalına çevrilməlidir. Vətən sevgisi olan yerdə milli birlikdən və ictimai mütəşəkkillikdən söhbət gedə bilər. İctimai şüurun formalaşmasına aparan yol, ilk növbədə, «vətənpərvəriyin qapısından» keçir.
İctimai şüurun
fomalaşması isə milli şüurun oyanmasına aparıb çıxarır. Tarixlər ərzində ictimai şüur nə qədər erkən oyanırsa, nə qədər tez milli şüura çevrilə bilirsə o qədər də tez müddətdə milli, azad, müstəqil, suveren dövlətçilik formalaşır. O başqa məsələdir ki, müstəqil dövlətçilikdə cəmiyyətin bütün sosial, ictimai təminatı tam həll oluna bilsin. Ona zaman lazımdır. Zaman lazımdır ki, cəmiyyət üzvlərinin hər birində, bütün tə bəqələrində vətənpərvərlik hissi baş qaldırsın, ictimai ədalət formalaşdınlsm. Bu mərhələ öz reallığını tapdıqda ictimai firavanlıq haqqında söhbət gedə bilər. Ümummilli liderimiz Heydər Əliyev
uzaqgörənliklə deyirdi
ki, «Milli
vətənpərvərlik hissləri hər bir vətəndaşda o qədər güclü 84
olmalıdır ki, hər bir vətəndaş milli mənafeyi öz şəxsi mənafeyindən, öz şəxsi yaşayışından, öz şəxsi həyatından-hər şeydər üstün tutsun. Milli vətənpərvərlik, milli qürur hissi bizim dövlətçiliyimizin yaşaması üçün ən böyük amillərdən biridir. Şübhəsiz ki, dövlət dövlətçiliyi möhkəmləndirir. Amma dövlət cəmiyyətə arxalanır. Cəmiyyət insanlardan ibarətdir. İnsanların isə hər biri gərək əsl vətəndaş olsun, vətənpərvər vətəndaş olsun, milli qürur hissi ilə yaşayan vətəndaş olsun. Onda bu vətəndaş dövlətçiliyi inkişaf etdirən vətəndaş olacaqdır».1 Vətənpərvərlik ilk növbədə cəmiyyət üzvlərinin öz dilinə, ictimai mənliyinə, milli adət və ənənələrinə, xalqın ictimai təfəkkürünün məhsulu kimi yaranmış milli-mənəvi sərvətlərinə, əxlaqi-etik normalarına, yerinə, yurduna, elinə, obasına, bütün vətən torpağına məhəbbətlə, ehtiramla, qayğıkeşliklə yanaşması kimi başa düşülməlidir. Nizami dövründə milli vətənpərvərliyi formalaşdıran hansı amillər mövcud idi? Azərbaycan ərazisində sərhədlərin haradan başlanıb harada bitməsi məlum deyildi. Özünün müstəqil dövləti yox idi. Dövlətçiliyin, milliliyin əsas atributu olan dilin inkişafı üçün heç bir münbit şərait yox idi. Elit təbəqə fars dilində danışıb fars dilində yazırdı. Elm ərəb dilinə möhtac idi. İstehsal ən aşağı səviyyədə idi. Əsas iqtisadi təminat ticarətlə məhdudlaşırdı. Xırda sənətkarların əməyi və fəaliyyəti ölkə iqtisadiyyatını dirçəltmək qüvəsində deyildi. Elm deyəndə, ilk növbədə fəlsəfə, şəriət və şəriətlə bağlı hüquq sahələri əhatə olunurdu. Fundamental elmlərə dair müqəddəs «Quranda» çox möhtəşəm ayələr və ciddi göstəricilər olsa da dünyəvi kəşflər mövcud deyildi. Fikir azadlığı yox, şəxsiyyət azadlığı yox! Belə bir mühitdə ancaq aşağı təbəqə öz dilində danışırdı. İctimai təfəkkürdən gələn etnik-milli keyfiyyətlər ancaq aşağı təbəqə insanlarında saxlanılırdı. Aşağı təbəqənin hesabına ana dilində danışıq saxlanılırdı. Lakin dil dövlətçilik ilə tənzim edilmədiyindən, «Xalq qəzeti», 28 noyabr, 1998.
Yüklə 4,66 Mb. Dostları ilə paylaş:
|