Azərbaycan respublikasi məDƏNİYYƏt və turizm naziRLİYİ F. KÖÇƏRLİ adına respublika uşaq kitabxanasi
Yüklə 288,76 Kb. Pdf görüntüsü
|
28
II Uşaqlarda mütaliə mədəniyyətinin aşılanması Mütaliə hər bir insanın şəxsiyyət kimi formalaşmasında böyük rol oynayır. Belə ki, insan mütaliə edərək öz dünyagörüşünü, biliklərini, həyat təcrübəsini, mənəviyyatını, nitq qabiliyyətini daha da artırır. Uşaqlarda mütaliə vərdişlərinin erkən yaşlarda aşılanması olduqca vacib amillərdən biridir. Çünki çox mütaliə edən uşaqların intellekti daha sürətlə inkişaf edir. İki mərtəbədən ibarət olan Mərkəzi Kitabxana Sisteminin binasının vestibülündə uşaqlar üçün nağıl otağı təşkil etmək olar. Nağıl saatı üçün müəyyən günlər təyin etməklə, onları mütaliəyə cəlb etmək olar. Litva Milli Uşaq Ədəbiyyatı Mərkəzinə səyahət F.Köçərli adına Respublika Uşaq Kitabxanasının əməkdaşları 2013-cü ilin noyabrında Litva Milli Uşaq Ədəbiyyatı Mərkəzində olmuşdur. Onların iş təcrübəsindən çıxış edərək demək olar ki, həmin kitabxanada kitabxanaçılar nağıl qəhrəmanlarının paltarını geyinib, nağıl saatına gələn oxucuları qarşılayaraq onları ikinci mərtəbədə yerləşən nağıl otağına aparırlar. Bəzən kitabxanaçılar elə qrimlənirlər ki, oxucular onların kitabxanaçı olduğunu belə bilmir. Şəkildə gördüyünüz kimi, uşaqlar ilk dəfə kitabxanaya qədəm qoyanda onları nağıl qəhrəmanları salamlayır. Sonra isə balacalar kitabxananı gəzib tanış olur, abonement, oxu zalından istifadə edirlər. 29
Litva Uşaq Ədəbiyyatı Mərkəzində olarkən, biz kənd kitabxanalarında da olduq. Litvanın Uşpaley kənd kitabxanasında olduğumuz vaxtda əl işləri müsabiqəsi ilə bağlı tədbir gözlənilirdi: İstifadəsiz kişi qalstuklarından nə düzəltmək olar? Təxminən 30-a yaxın əl işləri pərdə altında lövhədən asılmışdı. Çox maraqlı güllər, başa taxmaq üçün çalma, kəmər və s. düzəldilmişdi. Kənd icra nümayəndəliyi biz kitabxananı tərk edəndə əlində böyük bir bağlama kitab, digər hədiyyələrlə kitabxanaya daxil oldu. Kitabxanada uşaqlarla tolerantlıq, diyarşünaslıqla bağlı çox maraqlı işlər görülür. Biz onlardan bu birləşmənin mənfi və müsbət cəhətlərini soruşduq. Kənd kitabxanasında işləyən cavab verdi ki, əvvəllər mənim işim çox sakit şəkildə olurdu, indi isə məktəb kitabxanasında səs-küy, zəngin səsi və s. bunlara öyrəşmək lazımdır. Amma istifadəçilərin sayı çoxdur. Bu da tədbirlərin maraqlı, yəni onların maraqlarına uyğun şəkildə keçirməyimizdən asılıdır. Kitabxanadan uşaqları ilə bərabər valideynlər də iştirak edirlər. Tamamilə tənha qocalar üçün xüsusi günlərdə, yəni bazar günləri bələdiyyənin köməyi ilə tədbirlər təşkil edirik. Onlara internetdən istifadə qaydaları, yaxınları ilə əlaqə qurmaq imkanı, banka getmədən kommunal xərclərin (işıq, telefon, su və s.)ödənilməsi kimi xidmətləri həyata keçiririk. Kitabxanada uşaqlar üçün Barmaqcıqlı və kukla teatrı fəaliyyət göstərir. Teatr personajlarını uşaqlar və valideynlər hazırlayır. Uşaqların mütaliəsi üçün hər bir şərait vardır.
30
Balaca oxu zalında 3 kompüter uşaqlara xidmət üçün yerləşdirilmişdir. Kitabxanaya daxil olanda internetin pulsuz olması, WI-FI olması barədə hər bir oxucuya məlumat verilir.
“Kitabxanaya kitablar hədiyyə etsən, bu kitabları gələcəkdə özünə hədiyyə etmiş olarsan” yazısı altında kitablar toplanaraq ucqarlarda yerləşən kitabxanalara hədiyyə edilir. Litva Uşaq Ədəbiyyatı Mərkəzində apardığımız müşahidələrdən məlum oldu ki, oxucu və mütaliə problemini Elektron kitabxana, kütləvi tədbirlər və yaradıcılıq dərnəkləri, görkəmli şəxslərlə maraqlı görüşlər, ən əsası isə kitabxanaların yeni nəşr olunan uşaq ədəbiyyatı, cari nəşrlərlə mütamadi olaraq təchiz olunması yolu ilə aradan qaldırmaq mümkündür. Yuxarı sinif şagirdlərinin, xüsusilə yeniyetmələrin kitabxanadan az istifadə etməsi və yaxud heç istifadə etməməsi məqsədilə ilə apardığımız monitorinqlərə, müxtəlif rəy sorğularına əsasən nəticələri təhlil edərkən aşağıdakıları müəyyənləşdirməyə bizə imkan verdi:
31
Uşaqların və yeniyetmələrin ədəbiyyata marağı azalmışdır, asudə vaxtlarda oxunan mütaliənin səviyyəsi aşağı enmişdir; Mütaliə fərdi və səthi xarakter daşımağa başlamışdır; Ancaq məktəb proqramı üzrə kitab oxuyan uşaqların sayı artmışdır; Əyləncə xarakterli mütaliəyə daha çox üstünlük verilməlidir; Aşağı səviyyəli kütləvi informasiyanın təsiri özünü göstərir; Jurnallar, qəzetlər kitablara nisbətən daha çox mütaliə edilir; Klassiklər, xarici və yerli yazıçıların əsərlərinə maraq azalmışdır. Bütün bunlara modernləşdirmə ilə bağlı xarakterik iqtisadi problemlər də əlavə olunmuş və kiçik yaşlı uşaqların və yeniyetmələrin inkişafına öz təsirini göstərmişdir. Bütün kitabxanalar sosioloji obyekt kimi daim uşaqların mütaliəsində yeniliklər etməli, qarşıda duran maneləri vaxtında aradan qaldırmalıdırlar. Həmçinin uşaq şöbələrində aliləvi oxu abonementinin daha da maraqlı olması üçün mütləq valideyn, hüquq mərkəzləri yaradılmalıdır. Kitabxanalar icra nümayəndəliyindən ərazisində olan əlillərin ünvanlarını, təhsil aldıqları məkanları öyrənməklə onlara kitabxana xidməti göstərməlidirlər. Əlillərlə işləyən kitabxanaçılar müəyyən tədbirlərə, məsələn əl işləri, rəsm və inşa, esse müsabiqələrinə onları cəlb etməlidirlər. Hər bir kitabxanaçı əlillərlə işləmək üçün kitabxanada müvafiq şəraiti yaratmalıdırlar.
Oxucuların informasiya mədəniyyəti İnsan zəkası da kainat kimi nəhayətsizdir, sonsuzdur. Zaman-zaman sərhədlərini genişləndirir, yeni-yeni üfüqlərə can atır. Dünən əlçatmaz görünən arzuları, xəyalları əsrlər keçdikcə insan zəkası pillə-pillə, addım- addım gerçəkliyə çevirir; dünənki möcüzə bu gün adiləşir. Elə buna görə də biz: “Dünyanın ən böyük möcüzəsi insan zəkasıdır” - deyəndə, səhv etmərik. Çünki o durmadan inkişaf edir. Yüklə 288,76 Kb. Dostları ilə paylaş:
|