Azərbaycan respublikasi məDƏNİYYƏt və turizm naziRLİYİ
Yüklə 254,09 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Azərbaycanda biomüxtəliflik
- Keçiriləcək tədbirlər : HƏR KƏS ÜÇÜN KİFAYƏT QƏDƏR, TƏMİZ SU.
- Kitabxanaçı
- Oğlan
5
su ekosistemləri və ekoloji komplekslər də daxil olmaqla, bütün canlı orqanizmlərin növ müxtəlifliyi deməkdir.2000-ci il dekabrın 20-də BMT-nin Baş Assambleyası 55/201 nömrəli qətnaməsi ilə 22 may tarixini Bioloji müxtəliflik üzrə Konvensiyanın qəbul olunması, həmçinin ―Beynəlxalq bioloji müxtəliflik günü‖ elan etmişdir. Əvvəllər 19 dekabr 1994-cü il tarixli, 44/119 nömrəli qətnamə ilə həmin gün dekabrın 29-da qeyd olunurdu. Azərbaycan isə biomüxtəliflik üzrə Konvensiyaya 2000-ci ildə qoşulmuşdur.
Bizim taleyimiz ekosistemin məhsuldarlığından və saglamlığından asılı olduğundan dünyada Biomüxtəlifliyin qorunması irqindən, dinindən, rəngindən asılı olmayaraq hər birimizin borcudur. Bu baxımdan təbiətdə canlıların qorunması təbliğinə istiqamətlənmiş 22 may Beynəlxalq biomüxtəliflik gününü Avropanın bir çox ölkələri qeyd edirlər.1992-ci ildə BMT-nin təşəbbüsü ilə Rio-de-Janeyro şəhərində keçirilmiş konfransda qeyd olunduğu kimi: ―Dünyanın gələcəyi, inkişafı ekoloji problemlərin necə həll olunmasından asılı olacaqdır‖. Azərbaycanda biomüxtəliflik: Azərbaycan Respublikası Qafqaz regionunda ən zəngin təbii sərvətlərə malik ölkədir. Bioloji müxtəlifliyinə görə Azərbaycan dünyada özünəməxsus yerlərdən birini tutur. Burada zəngin bitki və heyvan növləri cəmlənmişdir. Müasir Azərbaycan faunası 18000 canlıdan ibarət olub məməlilərin 97 növünü əhatə edir, bunlar 7 dəstəyə, 22 ailəyə və 39 cinsə daxildir. Təkcə onurğalılar faunamızda 700 növlə təmsil olunmuşdur. Respublikanın quş faunası 357 növ və yarımnövü əhatə edən 17 dəstəni təmsil edir. Azərbaycanın su hövzələrində balıqların 10 dəstəyə, 16 ailəyə aid olan 100-ə yaxın növ və yarımnövü yaşayır. Azərbaycanın həşəratlar aləmi də son dərəcə zəngin olub 25 minə yaxın növü əhatə edir. Azərbaycan florasının biomüxtəlifliyinə isə dərman, efiryağlı, dekorativ, meyvə, texniki və digər faydalı bitkilər daxildir. Təəssüflə qeyd etmək lazımdır ki, insanın uzunmüddətli düşünülməz təsərrüfat fəaliyyəti nəticəsində respublikamızın bitki örtüyünün bioloji müxtəlifliyi deqradasiyaya məruz qalmış, dəyişilmiş, kasatlaşmış, azalmış, bəzən məhv edilmişdir. Bitki örtüyünün bioloji müxtəlifliyinin pozulması və ya məhv edilməsi ilə əlaqədar respublikamızın bəzi regionlarında müasir bitki örtüyünün bioloji müxtəlifliyi müasir iqlimə uyğun gəlmir. Bunu aşağıdakı misallarla izah etməyə çalışaq. Keçiriləcək tədbirlər : HƏR KƏS ÜÇÜN KİFAYƏT QƏDƏR, TƏMİZ SU. Təbiətdə biomüxtəlifliyin tarazlığının qorunub saxlanmasında müəyyən təbliğat işlərinin xüsusi rolu var. Bir kitabxana sistemi olaraq gənclərlə işlədiyindən kitabxanalarda ilk öncə ekoloji tərbiyənin düzgün qurulması əsas götürülür. Yuxarıda qeyd etdiyimiz kimi, bioloji müxtəliflik dedikdə bütün yaşayış mühitlərində, o cümlədən quruda, dənizdə və digər su ekosistemləri və ekoloji komplekslər də daxil olmaqla, bütün canlı 6
orqanizmlərin növ müxtəlifliyi nəzərdə tutulur. Bu da o deməkdir ki, təbiətdə biomüxtəlifliyin qorunması insanlar üçün daha vacibdir. Bunun üçün təbiətlə düzgün davranmalı, onu sevməliyik. Əyani təbliğat formalarından olan mövzuyla bağlı bukletlərin, kitab əlfəcinlərin hazırlanması oxucular üçün təbiəti sevmək, onu necə qorumaq lazım olduğunu öyrənməyə kömək olan vasitələrdən olar. Mütəmadi bukletdə mövzuyla bağlı ədəbiyyat siyahısının verilməsi oxucuların bu mövzuda mütaliəyə marağının artması, onların kitabxanaya cəlbinə də yaxından köməklik göstərir.
Məktəbəqədər yaşlı oxucular uşaqların ekoloji tərbiyəsində ilk növbədə uşaqların gözəllik, estetik zövqünün daha üstün olduğunu nəzərə alaraq, təbiətin gözəlliklərindən danışmaqla təbiəti onlara sevdirmək lazımdır. Ekoloji tərbiyənin düzgün qurulmasında yaş həddi nəzərə alınaraq kitabxanaya gələn oxucularla təbii sərvətlərin və heyvan növlərinin insanların düzgün olmayan fəaliyyəti nəticəsində məhv edilməsinin nəticəsi haqqında müxtəlif söhbətlər, filmlər, nağıllar. CD formasında nümayiş etdirilir.
Bioloji müxtəlifliyin qorunması üçün görülən işlərdən biri kimi oxuculara təbiət haqqında yazılan şeir və hekayələrlə tanış etməyin də xüsusi əhəmiyyəti var. M.Ə Sabirin ―Ağacların bəhsi‖; N. Gəncəvinin ―İlin fəsilləri‖ şeiri fəsil dəyişiklikləri haqqında uşaqlara müəyyən məlumatlar verir, onlarda təbiətə sonsuz sevgi oyadır.Bu işin daha bir formalarından biridə təbətsevər şairlərin, yazıçıların dəvəti ilə kitabxanada keçirilən görüşlərdir.
Kitabxanada keçirilən viktorinalar da biomüxtəlifliyin qorunmasında uşaqlara təbiəti sevdirməyə xüsusi kömək edir. Kiçikyaşlı uşaqlar üçün zalda təşkil edilən sərgidə qoyulan şəkillər:1.Quşlar qəfəsdə 2.Quşlar heyvanxanada 3.Quşlar təbiətdə Kitabxanaçı: Uşaqlar sizcə bu şəkillərdən hansı düzgündür?
Bir gün bir oğlan suyun kənarındakı gölməçədə balaca bir qurbağa gördü. Ona yazığı gəldi.Onu götürüb evə gətirdi. Evdə onu pambığa büküb qutuya qoydu. Oğlan: Hə, qurbağa indi mənim evimdə isti bir yerdə yatacaqsan.
qurbağa az qalır ölsün. O, güclə nəfəs alır. Oğlan tez qurbağanı gölməçəyə atdı, qurbağa dirildi.
Uşaqlar sizcə qurbağa balası nə üçün ölümcül halda idi? Çünki hər bir canlının yeri onun doğulduğu evidir. Qurbağalarıda sudan ayırmaq olmaz.
Güllü-çiçəkli bağça. Çiçəklər baş-başa verib oxuyurlar: Aparıcı: Mayın çiçəkləriyik, Gözəl-göyçəkləriyik. Necə xoş ətrimiz var! Hər yanda xətrimiz var! Kim tanımır kim bizi? – Mixəkgülü, incigülü, Qızılgülü, nərgizi.
Yüklə 254,09 Kb. Dostları ilə paylaş:
|