Azərbaycan respublikasi məDƏNİYYƏt və turizm naziRLİYİ
Yüklə 254,09 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- İnciçiçəyi
- “Əgər su olmasaydı yer üzü necə görünərdi”
- Kitabxanaçı
- “təbiətin qorunması”, “sağlamlıq və biz”, “ətraf mühitin mühafizəsi yolları”
7
Nərgiz: Doğurdan a, mənim lovğalıqdan acığım gəlir. Mixəkgülü: Mənimdə. İnciçiçəyi: Elə mənimdə Kəpənək səhnəyə gəlir: Kəpənək: Salam. Çiçəklər: Salam ay kəpənək. Kəpənək: Bayaqdan sizə qulaq asırdım, siz heç lovğalanmırdınız. Çiçəklər: Sağ ol kəpənək. Sən doğurdanda göyçəksən. Kəpənək: Xoş sözlər üçün sağ olun. (uçub gedir) Çiçəklər: Yaxşı yol! Arı: Öz nəğməm var mənimdə ZZZI......zzzzzzz.... Heç vaxt düşməz dilimdən Vızhavızla, uçaram, Kim toxunsa sancaram. Xortumluyam fil kimi. Əlvan güldən, çiçəkdən Bol şirə çəkərəm mən.
Bioloji müxtəlifliyin qorunması üçün lazım olan əsas şərtlərdən biridə insanların təbiətlə düzgün davranış qaydalarını bilmələridir. Uşaq kitabxanası olaraq bu qaydalarla kiçikyaşlı oxucuları tanış etmək üçün kitabxanada təşkil edilən mövzu günlərinin də xüsusi əhəmiyyəti vardır. Mövzu günü ilə bağlı oxuculara təbiətlə davranış qaydaları haqqında əyani söhbətlər aparılır, sərgilərlə tanış edilir, təbiətlə davranış qaydalarından bəhs edən müxtəlif slaydlar, nümayiş etdirilir.
8
olmasaydı şübhəsiz hər yan səhralardan ibarət olardı. Dənizlərin yerində dibsiz və ürpədici çuxurlar qalardı. Göy isə buludsuz və çox əcaib şəkildə görünərdi. Su o nemətdir ki, həyatın yaranması və var olmağımızın əsas səbəbidir.
Yer üzündəki həyatın təməli olan suyun yaranması əslində çox çətin bir prosesdir. Suyu yaradan hidrogen və oksigen molekullarının reaksiyaya girməsi üçün yüksək tempratur lazımdır. Planetdə mövcud olan su buxarlanaraq atmosferə yüksəlir, oradan da yağıntı halında yenidən yerə qayıdır. Yəni onun miqdarı dəyişmir, sadəcə olaraq dövr edir. Dünyamızın üçdə iki hissəsi həyat üçün özəl olaraq seçilmiş bir maye – su ilə örtülüdür. Yer üzündə yaşayan bütün canlıların bədənləri isə 50 – 95% nisbətində sudan ibarətdir. Suyun qaynama tempraturuna yaxın istiliyə malik bulaqlarda yaşayan bakteriyalardan tutmuş, əriməkdə olan buzların üzərindəki bəzi yosunlara qədər suyun olduğu hər yerdə və hər tempraturda həyat vardır. Yağışdan sonra yarpaqların üzərində qalan su damcılarında da minlərlə mikroskopik canlı yaşayır, çoxalır və ölür. Burada gənc nəslə çirkli suyun insan üçün zərərindən, təmiz suyun sağlamlıq üçün qiymətindən danışılır. Əsasən, su, su sərvətlərindən olan balıq, su quşları və s. heyvanların yaşam mənbəyidir. Onlarsa insanların əvəzsiz qida mənbəyi hesab edilir. Suyun çirklənməsi isə su heyvanlarının zəhərlənməsi ilə insanların sağlamlığı üçün böyük təhlükə sayılır.
Sonda belə nəticəyə gəlinir ki, suyun təmizliyinin qorunması ilə isə bütün dünya xalqları məşğul olmalıdır.
Gəlin yaşadığımız ərazini layiqincə qoruyaq, ana təbiəti sevək, onu qiymətləndirək, Allahın bizə bəxş etdiyi gözəllikləri layiqincə qiymətləndirək. Onsuzda bir tərəfdən çirklənən təbiətimizi biz daha da korlamayaq. Yaradanın bizə nəsib etdiyi gözəllıkləri duyaq, anlayaq və ona daim şükr edək. Və bir şeyi anlayaq ki, susuz həyat olmayıb, olmayacaqdırda. Odur ki, bu təbii resursların əsasən də suyun mahiyyətini anlayaq onu düzgün qiymətləndirməyi və düzgün istifadə etməyi bacaraq. Allah heç kimi susuzluqdan sınağa çəkməsin.İnsan ömrü susuz beş gün belə yaşaya bilməz. Kitabxanada rəsm müsabiqələrinin keçirilməsi-nin də xüsusi əhəmiyyəti vardır. “Əgər su olmasaydı yer üzü necə görünərdi?” Belə bir başılıq altında kitabxanada təşkil olunan, rəsm müsabiqəsinin məqsədi iştirakçı olan hərbir yeniyetmənin susuz dünyanı necə təssəvvür etdiyini öyrənməkdir. Həmçinin müsabiqə suyun həyati əhəmiyyəti, su və su ekosistemlərinin qorunmasının vacibliyini uşaqlara aşılayacaqdır. Müsabiqənin keçirilməsi üçün kitabxanada müsabiqənin keçirilmə vaxtı yazılmış elan vurulur. Elan
istifadəçilərin daha
çox olduğu
kitabxananımızın internet saytında yerləşdirilir. Xidmət şöbəsinin işçiləri oxucuları bu müsabiqə haqqında məlumatlandırıb, iştirak etməyə həvəsləndirir. Ən maraqlı rəsm müəllifi isə sonda kitabxana tərəfindən mükafatlandırılır.
Kiçikyaşlı oxucularla təbiətdə müxtəlif dərman bitkilərin faydasından bəhs edən səhnəciyin hazırlanması məqsədəuyğundur. İlk öncə kitabxanaçı suallarla başlayır 9
Bitkilərin insan üçün nə faydası var? Onlar bizə lazımdırmı? Bitkilər məhv olsa nə baş verər?
Sual-cavabdan sonra kitabxanaçı uşaqlara bitkilər haqında geniş məlumat verilir. ―Bitkilər bizim həyatın bəzəyidir. Onların əhatəsində yaşamaq çox insanlara böyük həzz verir. Onlar həmdə bizlərüçün oksigen mənbəyidir. Gündəlik yediyimiz çörəyidə bizlərə təbiət yetişdirir. Çörək insanın yaratdığı elə bir nemətdir ki, həyatı onsuz təsəvvür etmək olmaz. Əvvəlcə yer şumlanır, buğda əkilir. Əmələ gələn sümbülləri kombaynla yığıb dəyirmanlara daşıyırlar. Üyüdülmüş buğda un olduqdan sonra çörək zavodlarında bişirilməyə göndərilir. Xalq şairi Səməd Vurğun çörək haqqında belə demişdir: Torpağa düşməsin havayı bir dən, Çörək bol olarsa, basılmaz Vətən. Ona görədə çörəyin qədrini bilmək lazımdır.
Bitkilər insanları müalicə etmək üçün də çox faydalıdır. Dünyada olan bütün xəstəliklərin dərmanı təbiətdə var. Məktəbəqədər uşaqlarla bitkilərin faydası haqqında səhnəcik təşkil etmək daha maraqli olar. Kitabxanaçı: Heç xəstələndiyiniz zaman dərman içmisiniz? Bilirsiniz bu dərmanların çoxu təbiətdə var. Sən demə hər bir xəstəliyin müalicəsi üçün öz bitkisi var. Təbiət həmdə şəfaverici qüvvəyə malikdir. Gəlin Doktor Aybolit həmin dərman bitkiləri ilə bizi tanış etsin. ( Həkim Aybolit əlində bitkilərin şəkilləri səhnəyə çıxır. ) Aybolit: İştahan pisdir zəncirotu ye. Mədən ağrıyır bağayarpağı dəmlə iç. Soyuqdəymən varsa, bağayarpağı dəmlə iç. Əlində yara varsa yenə bağayarpağı qoy. Boğazın ağrıyırsa gülxətmi dəmlə iç. Dazıotu isə yanığa dərmandır. Kitabxanada aparılan tövsiyə xarakterli icmallar da böyük önəm daşıyır. Şagirdlərlə işləyən orta məktəb müəllimləri ilə icmal zamanı məlumat-biblioqrafiya şöbəsi tərəfindən hazırlanmış biomüxtəliflik mövzusunda biblioqrafik məlumatlardan, bu mövzuda hazırlanmış ədəbiyyat siyahılarından istifadə edilir, onlara “təbiətin qorunması”, “sağlamlıq və biz”, “ətraf mühitin mühafizəsi yolları” mövzusunda tovsiyə ədəbiyyatları verilir. İcmal zamanı həmçinin biomüxtəliflik və onun qorunması haqqında qəbul edilmiş dövlət qanunları və proqramları ilə də onları tanış edə bilərik. Bu qanunlar - 2000-ci ilin yanvarında Monrealda Bioloji Müxtəliflik haqqında Konvensiyaya Əlavə Protokolun qəbul edilməsi, 1998-ci ilin iyun ayında Danimarkanın Orhus şəhərində qəbul edilmiş Orhus konvensiyası, 2000-ci il dekabrın 20-də BMT-nin Baş Assambleyasının 55/201 nömrəli qətnaməməsi ilə 22 may tarixini Bioloji müxtəliflik üzrə Konvensiyasının qəbul olunması, Azərbaycanda isə bu sahədə: ―Bitkilərin genetik ehtiyatlarına dair‖ Dövlət Proqramı, Yüklə 254,09 Kb. Dostları ilə paylaş:
|