22
5.
MƏMMƏD ARĠF - Akademik
İlyas Əfəndiyev hər cür milli məhdudluqdan uzaq bir yazıçıdır.
Ədəbiyyatımızın beynəlmiləlçilik, ümumbəşəri ideyalarına sadiq olan ədib,
cəmiyyətdə müxtəlif millətlərdən olan insanların necə qardaş kimi əlbir çalışıb,
xoşbəxt yaşadıqlarını dövrümüzün ən böyük nailiyyəti kimi təsvir edir.
6.
MEHDĠ HÜSEYN - Xalq yazıçısı
İlyas Əfəndiyev yenə də öz yaradıcılıq xüsusiyyətlərinə sadiq qalaraq, təbii
insan psixologiyasını təbii və sadə boyalarla göstərdiyi üçün «Atayevlər ailəsi»
pyesi də bizim realist dramaturgiyamızın sevindirici nailiyyətlərindən biridir.
7.
MĠRZƏ ĠBRAHĠMOV - Xalq yazıçısı,akademik
Azərbaycan ədəbiyyatı mənim nəzərimdə böyük və rəngarəng gülüstan isə,
İlyas Əfəndiyevin yaradıcılığı bu gülüstanda öz gözəlliyi, ətri və təravəti ilə
dərhal diqqəti cəlb edən cazibədar toplu və dolğun bir çiçəklikdir.
İlyas Əfəndiyev yaradıcılıqda gözəlliyə, incəliyə, estetik zərifliyə meyl edən
yazıçıdır. O, bədii əsər üçün vacib xüsusiyyətlərə dilin ifadəli və obrazlı
olmasına, xarakterlərin canlı və dolğun çıxmasına, süjet və kompozisiya
bütövlüyünə ciddi diqqət yetirir, böyük əmək sərf edir, bu da nəticəsiz qalmır,
onun əsərlərinin maraqlı, oxunaqlı olmasına kömək edir. Bu əmək və səyin
mükafatı isə oxucuların məhəbbətidir ki, İlyas onun azlığından şikayət edə
bilməz.
8.
SÜLEYMAN RƏHĠMOV - Xalq yazıçısı
İlyas Əfəndiyev yaradıcılığı Azərbaycan sovet ədəbiyyatının münbit
zəminindən doğan, rişələnən, getdikcə köklənən qoşa qardaş kimi qoşalıqda
yaradıcılıqdır. Bu yaradıcılıq istedadlı nasirlə mahir dramaturqu birləşdirib,
birlikdə söykək-söykəyə qaldırır... İlyas nəsri onun dramartugiyasına,
dramaturgiyası da onun nəsrinə dayaq durur, kömək göstərir. İlyasın nəsri də,
dramartugiyası da ahəngdardır, cazibədardır... Sən İlyas nəsrini oxuyursan, istər
onun romanı, povesti olsun, istərsə bir-birindən gözəl hekayəsi olsun, heç birisi
səni - oxucunu yormur...
İlyas yaradıcılığında dramaturgiya, mənim aləmimdə, fəxri yer tutur. Fəxri yer
tutur ona görə ki, biz İlyas dramaturgiyasında böyük dramaturqumuz Cəfər
Cabbarlı ənənələrinin mahir davamçısını görürük.
23
9.
MEHDĠ MƏMMƏDOV - Xalq artisti,professor
Səhnə xadimlərini və tamaşaçıları cəzb edən, onların hissinə, düşüncəsinə qida
verən budur ki, İlyas artıq teatrın təbiətinə, səhnənin sirlərinə yaxşı bələd ola
bilmişdir. O, mövzu seçməyi, məntiqli süjet qurmağı, dramatik vəziyyətlər,
xarakterlər yaratmağı, öz fikirlərini bəyanat yolu ilə deyil, canlı hadisələrdə,
yığcam dialoqlarda, əsl səhnə dili vasitəsilə ifadə etməyi gözəl bacarır.
10.
ƏLĠ VƏLĠYEV -
Xalq yazıçısı
İlyas Əfəndiyev bir sənətkar kimi həmişə həyatın işıqlı cəhətlərinə xüsusi
diqqət verir və qələmə alır. Onun qəhrəmanları dövrümüzün qabaqcıl
adamlarıdır. Bu qəhrəmanlar yaşayıb yaratmaqdan, xarüqələr yaratmaqdan həzz
alırlar. Yüksək mədəniyyət, gözü-könlü tox, halal əməklə ömür sürən, əliəyrilərə,
gözüdağmıqlara, vəziyyətdən sui-istifadə edən şöhrətpərəstlərə qarşı barışmaz
olan bu adamlar ilk görüşdən oxucu və tamaşaçıların ürəyinə yol tapır, özünü
sevdirir.
11.
ĠSMAYIL DAĞISTANLI - Xalq artisti
Azərbaycan Dövlət Akademik Dram teatrının son otuz ildəki inkişafını İlyas
Əfəndiyevsiz təsəvvür etmək mümkün deyil...
Onun pyeslərində həmişə təzə, təravətli görünən bir müasirlik var. Bu
müasirlik isə həyatımızın daxili məzmunundan, onu irəli aparan qəhrəmanların
fəaliyyətindən və bu fəaliyyətin konfliktlərindən, poeziyadan doğur... İlyas
Əfəndiyevin dramaturgiyasında realizm və romantika, sərt həyat həqiqətləri ilə
şeriyyət həmişə vəhdət təşkil edir.
12.
KAMAL TALIBZADƏ - Akademik
İlyas Əfəndiyev ən çox oxunan, sevilən, özü də heç kimə oxşamayan
yazıçılarımızdandır. Onun öz mövzuları, həyat hadisələrinə öz yanaşma yolları və
üsulu vardır. Bu yaradıcılığını məşhur edən problemlərində özünəməxsusluq,
orijinallıq güclüdür. Ədib, adətən, hamı üçün aydın və məlum olan həyat
problemlərinə müraciət etməyi sevmir, gerçəkliyin elə həqiqətlərini, elə
məsələləri üzə çıxarmağı bacarır ki; onlar həm də yeni olur, ədəbi maraq oyadır,
müasir problemləri barədə düşünənləri hərəkətə gətirir və təsadüfı deyil ki,
ictimai müzakirəyə, mübahisəyə səbəb olurlar.
13.
CƏFƏR XƏNDAN – Professor
«Bahar suları» əsəri müharibədən sonrakı kəndimizin real həyatından
alınmışdır. Burada hadisə və tiplər canlı və həyatidir. Yazıçı canlılığı yaratmaq
üçün heç bir boyasını əsirgəməmişdir. Əsərdə sovet adamlarının həyatında ola
bilən və ya konfliktlər, tamaşaçını intizarda qoyan səhnələr, bədii cəhətdən