Azərbaycan respublġkasi təHSĠl nazġRLĠYĠ azərbaycan döVLƏT ĠQTĠsad unġversġtetġ

Oərarların mozmununa görə təsnifləĢdirilməsi. Bu ya- naĢmaya əsasən qərarlar siyasi, iqtisadi, təĢilati məsələlərə görə təsnifləĢdirilir. Ġqtisadi qərarlar müxtəlif təsərrüfat obyektlərinin idarə edilməsində qəbul edilir və plan, maliyyə, texniki, əmək re- sursları, marketinq və digər sahələrdə qəbul edilə bilər. Məzmu- nuna görə qərarlar problemi əhatə etmək və ya informasiyanı isti- fadə etmək istiqamətində qruplaĢdırıla bilər. Eyni zamanda, bütün qərarlar ictimai münasibətləri əhatəetmə dərəcəsinə və tənzimlən- məsi səviyyəsinə uyğun bölüĢdürülə bilər. Qərаrların məzmununa hüquqi aspekt də xarakterikdir. Qərarlar tərkibində elementlərin çəkisinə və istiqamətinə görə qruplaĢdırılır. Misal kimi - tənzimlə- yici, nəzarətedici, təĢkilati və s. qərarlar ola bilər.
Qərarların formasına görə təsnifləĢdirilməsi. Qərarların üstün formalarından biri yazılı qərlardır. Bu qərar forması infor- masiyanın sabit, ardıcıl fiksə edilməsinə tam Ģərait yaradır. Bu- nunla yanaĢı Ģifahi qərarlar da qəbul edilir. Onlar daha çox idarə- etmə və istehsal aparatında istifadə edilir. Daha bir qərar forması kodlaĢdırılınıĢ qərarlardır. Bu tip qərarlar sənədlərə, maqnitdaĢıyı- cılarına köçürülür.
Formasına görə qərarların təsnifləĢdirilməsi onları hazırla- ma ardıcıllığına və qəbuluna görə qruplaĢdırmağa imkan verir. Bu zaman qərarlar individual, qrup, qarıĢıq və kollektiv qərarlara bö- lünür.
Qərarların zaman fəaliyyətinə və müddətinə görə təs- nifləĢdirilməsi. Qərarlar uzunmüddətli, ortamüddətli, qısamüd- dətli və birdəfəlik qərarlara bölünə bilər. Ġdarəetmə prosesinin effektivliyini və mobilliyini idarə etməklə yanaĢı, qərarlar ida- rəetmənin sabitliyini xarakterizə edir.
ProqnozlaĢdırılan səmərəliliyə uyğun olaraq qərarlar aĢağıdakı kimi təsnifləĢdirilir:
- Ordinar qərarlar. Bu elə qərar növüdür ki, əldə edilən nəticə vahidinə sərf edilən resursların səmərəliliyi
konkret sahə və fəaliyyət üçün qəbul edilmiĢ norma və normativlərə uyğundur. Ordinar qərarlara aĢağıdakıları aid etmək olar: qeyri-effektiv qərarlar - problemi həll etməyə imkan vermir; rasional qərarlar - problemi həll etməyə imkan verir; optimal qərarlar - problemi ən yaxĢı üsulla həll etməyə imkan verir;

• 
  Sinergetik qərarlar. Əldə edilən nəticə vahidinə re- sursların sərfi səmərəliliyi kəskin artır – yəni effekt qeyri-pro- porsional artım xarakterli olur. Sinergetik qərarlar yerli intensiv texnologiyaların hazırlanması və ya əməliyyat sistemlərinin elementlərini kompleksləĢdirən zamanı yaranır. Effekt çox zaman pul formasında ifadə olunduğundan, sinergetik effekt daha çox hallarda maliyyə sferasında müəyyən olunur. Maliyyə menecmentində sinergetik qərarlar link effekti kimi qəbul edilir;
  
  • 
    Asinergetik qərarlar. Bu elə qərardır ki, əməliyyat- ların və ya sistemin effektivliyini qeyri-proporsional aĢağı salır. Belə qərarların ən əsas səbəbləri kimi qərarların gecikdirilməsi, lazımi resursların, münaqiĢələrin olması və s.