26
3 1997 L 0009 İnvestorlar üçün Kompensasiya
Sxemləri haqqında Direktiv,
1997/9/EC
Mülki Məcəllə - 776-IQ saylı Qanun (28 Dekabr
1999) –987-1078.47 maddələri
İnvestisiya Fondları haqqında Qanun (30 noyabr
1999)
Qiymətli Kağızlar Bazarında İnvestorların
Hüquqlarının Müdafiəsi haqqında Qanun (16 iyun
2000)
QKDK
- Aİ konsepsiyalarının tətbiq edilməsi: investorlar üçün
kompensasiya sxemlərinin mövcudluğu və tövsiyələrin
təqdim edilməsi və maraqların toqquşması ilə bağlı
öhdəliklər
3 2002 L 0058 Elektron Kommunikasiya
sektorunda fərdi məlumatların
emalı və məxfiliyin müdafiəsi
haqqında Direktiv 2002/58/EC
Telekommunikasiyalar haqqında 927-IIQ saylı Qanun
(14 iyun 2005)
RİTN
MTN
- Məlumatların toplanması və istehlakçılar tərəfindən təqdim
olunmuş məlumatların istifadəsi ilə bağlı daha konkret
məlumatların göstərilməsi (məlumatların emalı, hüquqların
verilməsi tələbləri, informasiyanın saxlanması).
- İstifadəçilərdən başqa və onların razılığı olmadan hər
hansı şəxslər tərəfindən kommunikasiyalara dinləmək,
qoşulmaq və ya onları saxlamağı qadağan etmək
- Mobil telefonlarda da daxil olmaqla, spam və kuki-
fayllarının yayılmasının qarşısının alınması.
- Məlumatların istifadə edilməsi və məxfiliyin mühafizəsi ilə
bağlı prinsipləri və öhdəlikləri müəyyən edəcək müstəqil
orqanın yaradılması.
3 1995 L 0046 Fərdi məlumatların emalı
münasibətdə fərdlərin müdafiəsi
haqqında Direktiv, 1995/46/EC
İnformasiya Əldə Etmək haqqında Qanun (30
sentyabr 2005)
RİTN
3 1997 L 0007 Məsafədə müqavilələr
münasibətdə istehlakçıların
müdafiəsi haqqında Direktiv,
1997/7/EEC
Mülki Məcəllə - 776-IQ saylı Qanun (28 Dekabr
1999) –Fəsil 20 ~3
İstehlak Hüquqlarının Müdafiəsi haqqında 1113 saylı
Qanun (19 Sentyabr 1995)
AİD (İİN)
RİTN
ƏN
- Tərif, informasiya tələbləri, müqavilədən imtina şərtləri
daxil olmaqla, məsafə müqavilələri haqqında müddəaların
daxil edilməsi üçün Məcəllə və Qanuna dəyişikliklərin
edilməsi.
3 2002 L 0065 Maliyyə xidmətlərinin məsafədən
marketinqi haqqında Direktiv,
2002/65/EC
Elektron Ticarət haqqında 908-IIQ saylı Qanun (10
May 2005)
- AMB ilə e-ticarət və e-sənədlərin dövriyyəsi üçün
vasitəçilərin tərifi; təchizatçı tərəfindən verilmiş informasiya
ilə bağlı tələblər; əmrlərdə səhvlərin aşkar edilməsi və
müəyyən edilməsinin uyğunlaşdırılması
3 2006 L 0114 Yanlış təsəvvürün yaradılması və
müqayisəli reklamlar haqqında
Direktiv, 2006/114/EEC
Reklam haqqında 376-IQ saylı Qanun (3 oktyabr
1997)
İstehlak Hüquqlarının Müdafiəsi haqqında 1113 saylı
Qanun No. (19 Sentyabr 1995)
Haqsız Rəqabət haqqında 1049 saylı Qanun (2 iyun
1995)
AİD (İİN)
- Reklam haqqında Qanuna və Haqsız Rəqabət haqqında
Qanuna Direktivin müqayisəli reklamla bağlı müvafiq
müddəalarını nəzərdə tutan dəyişikliklərin edilməsi.
3 1985 L 0611 UCITS haqqında Direktiv
1985/611/EEC, dəyişikliklərlə
Mövcud deyil.
3 2004 L 0109
Şəffaflıq haqqında Direktiv,
2004/109/EC
Mülki Məcəllə - 779-IQ saylı Qanun (28 Dekabr
1999) –987-1078.47 maddələri
QKDK
- Ai konsepsiyalarının tətbiq edilməsi: borc qiymətli kağızları
haqqında yarım il dövrü üzrə maliyyə hesabatları və əsas
saxlanılan qiymətli kağızlar haqqında informasiya
27
3 2004 L 0072 Bazarda sui-istifadə haqqında
Direktiv, 2004/72/EC
Mülki Məcəllə - 779-IQ saylı Qanun (28 Dekabr
1999) –987-1078.47 maddələri
QKDK-nin Terrorizmin maliyyələşdirilməsi və çirkli
pulların yuyulması fəalyyətinin qarşısının alınması
üçün qiymətli kağızlar bazarının iştirakçılarının
fəaliyyətləri haqqında qaydaları (9 mart 2004)
QKDK-nin Qiymətli kağızlar bazarında daxili
məlumatların təqdim edilməsi, istifadəsi və
saxlanması haqqında qaydaları (5 oktyabr 2004)
QKDK
-Aİ konsepsiyalarının tətbiq edilməsi: daxili əməkdaşların və
menecerlərin əməliyyatlarının siyahısı
3 2004 L 0039 Maliyyə Alətləri Bazarları haqqında
Direktiv, 2004/39/EC (MiFID)
Qiymətli Kağızlar haqqında 1093 saylı Qanun (29
avqust 1995)
QKDK
3 2002 L 0083
3 1992 L 0049
Həyat Sığortası haqqında Direktiv,
2002/83/EC
Qeyri-Həyat Sığortası haqqında
Direktiv, 1992/49/EEC
Mülki Məcəllə - 779 saylı Qanun (28 Dekabr 1999) –
883-942 maddələri
Sığorta fəaliyyəti haqqında Qanun (13 mart 2008)
Tibbi Sığorta haqqında Qanun (28 oktyabr 1999)
MN
-Aİ açıqlamalarının təqdim edilməsi: icazə verilmiş aktivlərin
kateqoriyaları; maliyyə vəziyyətinin bərpası planı;
səlahiyyətlərin verilməsi və filialların yaradılması üçün
şərtlər; səlahiyyətli orqanların səlahiyyətləri; sığorta
müəssisəsində payın əldə edilməsi haqqında informasiya.
3 2002 L 0092 Sığorta Vasitəçiliyi haqqında
Direktiv 2002/92/EC
Sığorta fəaliyyəti haqqında Qanun (13 mart 2008)
MN
-Aİ açıqlamalarının edilməsi: sığorta vasitəçisi tərəfindən
istehlakçılara təqdim edilməli məlumatlar
Mənbələr: Dünya Bankı tərəfindən hazırlanıb, fevral 2008. SOFRECO, Azərbaycan Respublikasının Qanunvericiliyinin Aİ-nin qanunvericiliyinə hüquqi yaxınlaşması üzrə milli proqram.
28
Qoşma
II :
İstehlakçı Hüquqlarının Müdafiəsi Məcəllələri
Banklar, sığorta şirkətləri və qiymətli kağızlarla ticarət aparan firmalar
Müştərini tanımaq
Müştəriyə məhsulun satılması və ya xidmətin göstərilməsindən əvvəl bank müştəri üçün yararlı
tövsiyənin, məhsulun və ya xidmətin təmin edilməsi üçün istehlakçıdan lazımi məlumatları əldə
etməli, qeydə almalı və saxlamalıdır. Toplanan məlumatın səviyyəsi istehlakçının istədiyi
məhsulun və ya xidmətin növünə və mürəkkəbliyinə uyğun olmalıdır, lakin banka peşəkar xidmət
göstərilən səviyyədə olmalıdır.
Yararlılıq
Bank təmin etməlidir ki, müştəri tərəfindən açıqlanmış faktlar və banka məlum olan müştəri ilə
bağlı digər faktları nəzərə alaraq:
1.
Müştəriyə təklif olunmuş istənilən məhsul və ya xidmət həmin müştərinin ehtiyaclarını
ödəyir;
2.
Müştəriyə məhsulla bağlı seçimlər təklif olunduqda, seçim üçün daxil olmuş məhsullar
bankın təklif etdiyi məhsul çeşidlərindən ən yararlı olanları təmsil edir; və ya
3.
Müştəriyə məhsulu tövsiyə edəndə, tövsiyə olunmuş məhsul həmin müştəri üçün ən
yararlı məhsul olmalıdır.
İmtina müddəti
Banklardan ipoteka, kreditlər və həyat sığortası müqavilələri üzrə məhsuldan imtina etmək üçün
müddətin ayrılması və istehlakçıları onların hüquqları haqqında məlumatlandırması tələb
edilməlidir. İstehlakçı qabaqcadan razılaşdırılmış əməliyyatın aparılması haqqı istisna olmaqla,
məsrəf çəkmədən əməliyyatdan imtina etmək hüququna malik olmalıdır.
Əlaqəli satışlar
Kreditin verilməsi şərti olaraq, bank borcalandan ödənişin təmin edilməsi üçün sığorta polisinin
(və ya digər oxşar polisin) alınmasını tələb etdikdə, sığorta polisinin hər hansı müəyyən
sığortaçıdan alınmasını tələb edə bilməz. Müştərilər sığorta məhsullarını almaqda sərbəst
olmalıdırlar.
Hüquqların müdafiəsi
Bank müştəri ilə hər hansı əlaqə və ya razılaşma çərçivəsində (müvafiq qanunvericiliklə icazə
verilən hallar istisna olmaqla) aşağıdakıları istisna və ya məhdudlaşdırmamalı və ya istina etməyə
və məhdudlaşdırmağa cəhd etməməlidir:
1.
Müvafiq qanunvericilik və ya normativ-hüquqi aktlara əsasən müştəri qarşısında hər
hansı hüquqi məsuliyyət və ya qayğı ilə yanaşmaq vəzifəsi;
2.
Müştəriyə maliyyə xidmətlərinin göstərilməsi ilə bağlı həmin müştəri münasibətdə
peşəkar qaydada, qayğı və diqqətlə davranmaq; və ya
3.
Maliyyə xidmətinin göstərilməsi ilə bağlı əsaslı qaydada gözlənilən peşəkarlığın, qayğı
və diqqətin lazımi dərəcədə təmin edilə bilməməsi ilə bağlı müştəri qarşısında
məsuliyyət.
29
Zəmanətlər
Aşağıdakılar istisna olmaqla, elanda depozit və ya depozit üzrə ödənilən faiz dərəcəsi zəmanət
verilmiş və ya qismən zəmanət verilmiş kimi təsvir edilməməlidir:
1.
elanda müəyyən edilmiş dərəcədə zəmanət əsasında müştərinin iddiasını ödəmək
öhdəliyini üzərinə götürən üçüncü tərəflə hüquqi müqavilənin olması; və
2.
müvafiq hallarda, elanda göstərilir ki, zəmanət bank ilə əlaqəli tərəfdən alınıb.
Müştərilərə bildirişlər
Müştəri ilə yazılı qaydada razılaşdırılması istisna olmaqla, bank, ən azı ildə bir dəfə, idarə etdiyi
hesab haqqında hesabat verməli və aşağıdakıları göstərməlidir:
hesabatın əhatə etdiyi dövr ərzində hesabda aparılmış bütün əməliyyatlar; və
hesabatın əhatə etdiyi dövr ərzində hesabata tətbiq olunan faiz dərəcəsi (faiz dərəcələri)
haqqında məlumat.
Cari hesab və kredit kart hesabından çıxarışlar bir qayda olaraq ayda bir dəfə verilməlidir. Kredit
kartdan çıxarışlarda tələb olunan minimal ödənişlər və kart sahibi yalnız tələb olunan minimal
ödənişləri həyata keçirərsə, hesablanacaq ümumi faiz məsrəfləri göstərilməlidir. İpoteka
hesabından çıxarışlarda ödənilmiş məbləğ, ödənilməmiş məbləğ və ödənişin əsas borca və faiz
dərəcəsi və müvafiq hallarda, hesablanmış vergilər üzrə bölgüsü dəqiq göstərilməlidir. Müştərilər
mümkün hallarda hesablarına tətbiq olunan faiz dərəcələrində dəyişikliklər haqqında qabaqcadan,
əks halda isə mümkün qədər tez məlumatlandırılmalıdır. Müştərilər faiz dərəcəsindən başqa
ödənişlərdə dəyişikliklər haqqında dəyişikliyin qüvvəyə minməsi tarixindən ən azı 30 gün
qabaqcadan məlumatlandırılmalıdır.
Müştərinin sənədləri
Tənzimləmə obyekti olan təşkilat ən azı aşağıdakılar daxil olmaqla müştərinin sənədlərini
aparmalıdır:
1.
müştərinin identifikasiyası və xarakteristikası üçün tələb olunan bütün sənədlərin surəti;
2.
müştərinin əlaqə məlumatları;
3.
hazırkı Məcəlləyə uyğun olaraq hazırlanmış bütün məlumat və sənədlər;
4.
müştərinin aldığı məhsullar və xidmətlər haqqında məlumat;
5.
müştəri ilə bütün yazışmalar və məhsul və ya xidmətlə bağlı olaraq müştəriyə verilmiş
hər hansı digər məlumatın təfərrüatları;
6.
müştəri tərəfindən doldurulmuş və ya imzalanmış bütün sənəd və formalar;
7.
müştəri tərəfindən xidmətin və ya məhsulun alınması üçün müraciəti dəstəkləyən təqdim
olunmuş bütün sənədlərin əsllərinin surətləri; və
8.
müştəri ilə bağlı bütün digər aidiyyəti məlumatlar.
Fərdi əməliyyatlar haqqında məlumat əməliyyatın tarixindən sonra ən azı altı il ərzində
saxlanmalıdır. Yuxarıda göstərildiyi kimi, tələb olunan bütün digər sənədlər əlaqənin bitməsindən
sonra altı il ərzində saxlanmalıdır. Müştəri sənədlərinin bir yerdə saxlanması tələb olunmur, lakin
onlar tam olmalıdır və asanlıqla əldə edilməlidir.
Borcların yığılması
Borcalan bankın və ya borcları yığan üçüncü tərəflərin borların yığılması ilə bağlı haqsız
hərəkətlərinə qarşı müdafiə olunmalıdır. Yığıla biləcək borcun növü, borcu yığa biləcək şəxs və
borcun yığılması qaydası müştəriyə əməliyyatın başlanması zamanı bildirilməlidir. Borcları
yığınların müştərinin borcu ilə bağlı hər hansı digər şəxslərlə əlaqə saxlamaq hüququ
bildirilməlidir və onların axtara bildikləri məlumatın növü göstərilməlidir. Borcları yığanlar a
30
borcların yığılması zamanı yanlış bəyanatların verilməsi, haqsız hərəkət etməsi və ya digərlərə
(misal üçün kredit bürosuna) kredit haqqında yanlış məlumatların verilməsi qadağan edilməlidir.
Mikromaliyyə təşkilatları
Mikromaliyyə təşkilatlarının hər biri keyfiyyət, açıqlıq, bilik və şikayətlərin həlli üzrə yaxşı
işgüzar davranışı prinsipləri əsasında təşkilatın təcrübəsini müəyyən edən istehlakçı hüquqlarının
müdafiəsi məcəlləsini hazırlamalıdır.
Keyfiyyət
Müştərilərin və sahiblərin maraqlarını tarazlaşdıraraq vicdan və ədalətlə hərəkət etmək
Müştərilərə yalnız yararlı məhsul və xidmətlərin satılmasını təmin etmək üçün müştərilərdən
yetərli aidiyyəti məlumatları tələb etmək
Mənfəətləri müştərilərin rifahı ilə tarazlaşdıraraq, xidmətlərə ədalətli qiymət qoymaq
Riski onu ən yaxşı idarə edə bilənlərdə yerləşdirmək
Qrup kreditləşmədə, mikromaliyyə xidməti ilə bağlı üzvlər qrupunun hər hansı zərərli və ya
yanlış təsəvvür yaradan davranışı üçün məsuliyyəti qəbul etmək
Müştərilərin hüquqlarına lazımi hörmətlə yanaşaraq və dəyişikliklərin edilməsindən əvvəl
əlaqələri diqqətlə nəzərdən keçirərək, borcların yığılmasını ədalətli qaydada idarə etmək
Açıqlıq
Fəaliyyətin keçirildiyi yerdə müştərilərə hazırkı məcəllə ilə tanış olmaq imkanını yaratmaq
Məcəllənin yerinə yetirilməsi və ona əməl olunmasının təmin edilməsi üçün cavabdeh olacaq
yüksək vəzifəli əməkdaşın təyin edilməsi
Hər hansı məhsul və ya xidmətin real və ya güman edilən üstünlükləri və ya çatışmazlıqları
münasibətdə müştərilərdə yanlış təsəvvür yaratmamaq
Kreditin verilməsindən həm əvvəl, həm sonra, bütün ödənişlər daxil olmaqla, bütün aidiyyəti
məlumatları sadə dillə tam açıqlamaq
Kredit üzrə məsrəfləri effektiv və ya illik faiz dərəcəsi qismində ifadə etmək
Müştəriləri depozit məhsullarına hər hansı zəmanət verildikdə və onun limitləri haqqında
məlumatlandırmaq
Müştərilərlə ikitərəfli ünsiyyət yaratmaq
Maraqların münaqişəsi hallarının qarşısını almağa çalışmaq
Müştərilərə reytinqlər kimi müstəqil rəylərlə tanış olmaq imkanını yaratmaq
Üçüncü tərəflərə təqdim olunacaq bütün informasiyaları açıqlamaq və müştərilərə imtina
etmək imkanını vermək
Bilik
Müştərilərin bütün məhsullar və xidmətlərlə bağlı fürsətlər, risklər və öhdəliklər üzrə
məlumatlı qərarların verilə bilməsi üçün onları maarifləndirmək
İşçiləri məqbul prosedurlar haqqında məlumatlandırmaq
Hərəkətlərin müştərilərə necə zərər yetirə bilməsini anlamağa cəhd etmək
İctimaiyyətin problemlərini və ehtiyaclarını daha yaxşı anlamaq üçün ictimaiyyətin həyatında
iştirak etmək
Şikayətlərin həlli
Səhvləri düzəltmək və şikayətləri sürətlə, səmərəli və ədalətlə həll etmək
Şikayətlərin həlli prosedurunun qəbul edilməsini təmin etmək
Müştəriləri şikayətlərin həlli prosedurunun istifadə edilməsi ilə tələb olunan məlumatlarla
31
təmin etmək
Şikayətlərin həlli üçün cavabdeh olacaq yüksək vəzifəli əməkdaşı təyin etmək
Şikayətlə bağlı cavabın verilməsinə tələb olunacaq müddət haqqında müştəriləri
məlumatlandırmaq
Şikayət müştərinin xeyrinə həll edilmədikdə, müştərini qərarın səbəbi haqqında və şikayətin
həlli üçün əlavə seçimlər haqqında məlumatlandırmaq
Dostları ilə paylaş: |