Azərbaycan
Yüklə 451,87 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Xülasə Maliyyə bazarları inkişaf etdikcə və dərinləşdikcə, maliyyə bazarının ədalətli, açıq
- Beynəlxalq miqyasda maliyyə savadlılığına, həmçinin, daha çox əhəmiyyət verilməyə başlayıb.
- Mahiyyətinə görə, istehlakçı hüquqlarının müdafiəsi informasiya sahəsində tarazsızlığın azaldılması üçün zəruridir.
- Azərbaycanda istehlak kreditlərinin və şikayətlərin sayının kəskin artımı xüsusilə qlobal maliyyə böhranı zaman narahatlıq doğurur.
- Bu işçi sənəd əsas diqqətin islahatlar üçün 4 həlledici sahəyə yönəldilməsini tövsiyə edir.
v
Minnətdarlıq
Hazırkı icmal xanım Syu Rutledcin (İstehlakçı Hüquqlarının Müdafiəsi üzrə Regional Əlaqələndirici / Özəl Sektorun İnkişafı üzrə Baş Mütəxəssis) rəhbərliyi altında çalışan qrup tərəfindən hazırlanmışdır. Layihə qrupu İrlandiyanın Maliyyə Tənzimləyicisini təmsil edən Con Rayn və Vaşinqton, Siettldə “Cauris Consult” şirkətindən Patrik MakAlisterdən ibarət olmuşdur. İlk tədqiqat sahəsində dəstək Xuan Karlos İzaquirre Arauxo (Məsləhətçi) tərəfindən təmin olunmuşdur. Həmkar şərhləri Qreq Burner, Kristian Petersen və Riçard Saymonds (hamısı Dünya Bankından) tərəfindən təmin olunmuşdur. Hesabata Maykl Edvardsın, Qreqory Yedrjeyşak və Səidə Bağırlının (DB əməkdaşları) qiymətli töhfələri olmuşdur. Hesabat Səidə Nəbiyeva tərəfindən tərcümə olunmuşdur.
Qrup Azərbaycan Hökumətinə Sənədin hazırlanması zamanı təmin edilmiş dəyərli dəstəyə və əməkdaşlığa görə minnətdarlığını bildirir. Xüsusi minnətdarlıq hesabatın hazırlanmasında, 2009- cu ilin 24 iyununda ictimaiyyətə yayılması nəzərdə tutulan seminara ev sahibliyi etmiş Azərbaycan Mərkəzi Bankına düşür və AMB hesabatın tövsiyyələrinin həyata keçirilməsində milli proqramı irəli aparmaqda davam edir. Sıx əməkdaşlıq Maliyyə Nazirliyi, Rabitə və İnformasiya Texnologiyaları Nazirliyi, Dövlət Söğorta Nəzarəti Xidməti, Qiymətli Kağızlar üzrə Dövlət Komitəsi və Dövlət Poçt Xidməti (Azərpoçt) tərəfindən də edilmişdir və onların hamısı hesabatın ilkin layihəsini nəzərdən keçirmişdir. Biz, həmçinin, hesabatın layihə variantı üçün ətraflı şərhlərini təqdim etmiş nazirliklər, agentliklər və assosiasiyalara minnətdarlığımızı bildiririk. Müəlliflər sənədin hazırlanmasına töhfə vermiş bütün tərəflərə təşəkkürünü bildirirlər.
1 Xülasə Maliyyə bazarları inkişaf etdikcə və dərinləşdikcə, maliyyə bazarının ədalətli, açıq, səmərəli və dərin olması üçün ən mühüm məsələlərdən biri istehlakçı hüquqlarının səmərəli müdafiəsi və maliyyə savadlılığı ilə bağlıdır. Avropa Komissiyasının yanaşmasına uyğun olaraq, maliyyə istehlakçıları aşağıdakılara malik olmalıdır: (1) maliyyə seçimləri haqqında məlumatlı qərarların qəbul edilməsi üçün yetərli məlumatlara çıxış, (2) hər hansı mübahisələrin həlli üçün məsrəf nöqteyi-nəzərdən səmərəli şikayətvermə mexanizmlərdən istifadə etmək imkanı və (3) maliyyə hüquqları və öhdəliklərini anlamağa kömək edən istehlakçıların təhsili və maliyyə savadlılığı üzrə mövcud proqramlara çıxış.
hesabatında İqtisadi İnkişaf və Əməkdaşlıq Təşkilatı (İƏİT) maliyyə savadlılığının artırılmasını təşviq edən ümumdünya proqramlarının xülasəsini verir. Hesabatda, həmçinin, maliyyə savadlılılığı ilə bağlı qabaqcıl təcrübə üzrə tövsiyələr verilir və vurğulanır ki, maliyyə savadlılığı, istehlakçı üçün məlumatların açıqlanması və səmərəli mübahisələrin həlli sistemləri üçün əvəzedici kimi istifadə edilməməlidir.
şərtlərini yaxşı bilir, lakin pərakəndə məhsulların alıcısı həmin təfərrüatları – və onlardan irəli gələn risklər və maliyyə məhsullarının üstünlüklərini – anlamaqda çətinlik çəkə bilər. Maliyyə xidmətləri sahəsində istehlakçı hüquqlarının müdafiəsi üzrə istənilən proqramın başlıca məqsədi tarazlığının bərpa edilməsindən - istehlakçıların məlumatlı qərarların qəbul edilməsi üçün lazımi səviyyədə informasiyaya və təhsilə malik olmasının və maliyyə təşkilatlarından sadə dildə dəqiq təfərrüatların verilməsinin tələb edilməsinin təmin edilməsindən ibarətdir.
maliyyə böhranı zaman narahatlıq doğurur. 2003 və 2008-ci illər müddətində ev təsərrüfatı sektoruna verilmiş bank kreditlərinin həcmi on beş dəfə artmışdır. Lakin vaxtı ötmüş istehlak kreditlərinin payı 60%-dən yüksək səviyyədə qalmışdır (2004-cü ildə 71%-dən 2007-ci ilin dekabr ayına 61%-dək enərək), bu da maliyyə sabitliyi ilə bağlı narahatlıq doğurur. Həmin hal 8 milyon vətəndaşa yalnız 1.1 milyon cari hesabın olduğu və qiymətli kağızlar və çox aşağı səviyyəli sığorta məhsulları sahəsində pərakəndə investisiyaların olduğu inkişaf etməmiş pərakəndə maliyyə sektorunda müşahidə olunur. Eyni zamanda, nəzarət orqanları 2007-ci ildə bir mindən çox şikayət almışdır. 2009-cu ilin iyun ayında Mərkəzi Bank tərəfindən alınmış şikayətlərin sayı üç mindən artıq olmuşdur. Şikayətlərin əksəriyyəti kredit ala bilməməsi ilə bağlı olmuşdur və ya sadəcə sorğular idi, bu da maliyyə savadlılığının artırılmasına ehtiyac duyulduğunu göstərir. Eyni zamanda, qlobal maliyyə böhranı hər bir ölkədə istehlakçıların müdafiəsi və maliyyə savadlılığı sahəsində zəiflikləri göstərdi. Belə ki, ev təsərrüfatlarının maliyyə xidmətlərindən istifadə səviyyəsinin artması maliyyə savadlılığının təkmilləşdirilməsi üçün zəruri olan istehlakçıların müdafiəsi və maliyyə təhsili ilə əlaqədar qanunlarda təkmilləşdirmələri arxada qoymuşdur.
Onlara daxildir: (1) maliyyə xidmətlərinin istehlakçılar tərəfindən asan anlaşılması və xidmət təminatçıları arasında müqaisənin stimullaşdırılması üçün məlumatların açıqlanmasının təkmilləşdirilməsi, (2) maliyyə institutları arasında işgüzar münasibətlərə dair təcrübələrin gücləndirilməsi, (3) maliyyə xidmətləri istehlakçıları üzrə mübahisələrin həllinin sadə və Yüklə 451,87 Kb. Dostları ilə paylaş:
|