Azərbaycan
Yüklə 451,87 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Giriş
- Maliyyə xidmətləri sahəsində istehlakçı hüquqlarının müdafiəsi üzrə beynəlxalq qaydaların sayı azdır.
- Müsbət təcrübə normalarının layihə variantı Slovakiya üzrə İşçi Sənədi üçün toplanmış, Azərbaycan üzrə İşçi Sənədi üçün yenidən baxılmışdır.
- Sənəddə verilmiş tövsiyələr hal-hazırda qüvvədə olan Aİ Direktivlərinin şərtlərinin hüdudlarından çıxır.
4
Maliyyə bazarları inkişaf etdikcə və dərinləşdikcə bazarların ədalətli, açıq və səmərəli işləməsi üçün əsas məsələlərdən biri maliyyə xidmətləri sahəsində istehlakçı hüquqlarının müdafiəsindən ibarətdir. Onların bank əmanətçiləri və ya borcalanları, sığorta polisləri, qiymətli kağızlar, investisiya və ya pensiya fondlarına vəsait qoymuş investorlar olmasından asılı olmayaraq, maliyyə istehlakçıları bağladıqları müqavilələrin şərtlərini dəqiq anlamaq və müqavilə şərtlərinin pozulması halında tədbir görmək imkanına malik olmalıdırlar. Hazırkı İşçi Sənədi maliyyə xidmətləri sahəsində istehlakçıların hüquqlarının müdafiəsinin təhlili üzrə pilot proqramının tərkib hissəsi kimi hazırlanmış doqquz hesabatın üçüncü – və Aİ-nin üzvü olmayan ölkələr arasında birinci hesabatdır. 1 Sənədin məqsədi üç hissədən ibarətdir: (1) maliyyə xidmətləri sahəsində istehlakçı hüquqlarının müdafiəsinin qiymətləndirilməsi üçün müsbət təcrübə üzrə normaların layihə variantının təqdim edilməsi, (2) Azərbaycanda mövcud qaydaların və təcrübənin hazırlanan normalarla müqayisədə nəzərdən keçirilməsi, və (3) Azərbaycanda maliyyə xidmətləri sahəsində istehlakçı hüquqlarının müdafiəsinin təkmilləşdirilməsi ilə bağlı tövsiyələrin verilməsi. İşçi Sənədi Azərbaycan Mərkəzi Bankının (AMB) müraciəti əsasında və Qiymətli Kağızlar üzrə Dövlət Komitəsi, Maliyyə Nazirliyinin Dövlət Sığorta Nəzarəti Xidməti və digər dövlət təşkilatları, nazirliklər və qeyri- hökumət təşkilatlarının dəyərli dəstəyi ilə hazırlanmışdır. 2
Maliyyə xidmətləri sahəsində istehlakçı hüquqlarının müdafiəsi üzrə beynəlxalq qaydaların sayı azdır. Maliyyə xidmətləri sahəsində istehlakçı hüquqlarının müdafiəsi yeni və inkişaf edən sahədir və bu münasibətdə hər konkret ölkənin təhlil edilməsi geniş parametrlər üzrə konsensus yaradılmamışdı. Hazırkı Sənəd istehlakçı hüquqlarının müdafiəsi ilə bağlı Aİ-nin Direktivlərinə və Avropanın maliyyə sahəsində tənzimləyici və nəzarət orqanlarının hesabatlarına əsaslanır. Həmçinin, digər mənbələrdən də istifadə olunmuşdur. ABŞ-da Federal Ticarət Komissiyası, Qiymətli Kağızlar və Birja Komissiyası və digər dövlət, federal və özünü tənzimləyən agentliklər maliyyə istehlakçılarının müdafiəsi üzrə qanunlar, qaydalar və təlimatlar hazırlayıblar. Əlavə olaraq, İƏİT-in 2003-cü ildə dərc olunmuş İstehlakçıların Ölkələrarası Fırıldaqçılıq və Saxtakarlıq Xarakterini Daşıyan Kommersiya Təcrübəsindən Müdafiəsi üzrə Qaydalar və Birləşmiş Millətlər Təşkilatının 1999-cu ildə dərc olunmuş İstehlakçı Hüquqlarının Müdafiəsi Qaydaları maliyyə sektoru ilə bağlı olmayan ümumi istehlakçı qaydalarının müdafiəsi üzrə
1 Maliyyə sahəsində istehlakçı hüquqlarının müdafiəsi haqqında nəşr olunmuş hesabatların tam dəstini www.worldbank.org/eca/consumerprotection ünvanından yükləmək olar. Maliyyə xidmətləri sahəsində istehlakçı hüquqlarının müdafiəsi haqqında birinci hesabat Çex Respublikası, ikinci isə Slovakiya üçün hazırlanmışdır. Azərbaycan üçün hazırlanmış İşçi Sənəd mikromaliyyə sektorunun təfərrüatlı təhlilini özündə əks etdirən yeganə hesabatdır. Digər ölkələr üçün hesabatlar istehlakçıların öz ticarətləri, biznesi və professional fəaliyyətindən kənar şəxslər kimi müəyyənləşdirən Avropa İttifaqının şərhlərini özündə əks etdirir. Azərbaycanda kreditə çıxışın təmin olunmasında mikromaliyyə sektorunun əhəmiyyəti kontekstində İşçi Sənəddə mikromaliyyə institutlarında istehlakçıların müdafiəsi üçün üstün beynəlxalq təcrübələr toplusu göstərilmiş və Azərbaycan reallığı üstün
beynəlxalq təcrübələr baxımından qiymətləndirilmişdir.(Bax II Hissə) 2 10-20 fevral 2008-ci il tarixlərində Azərabycana missiya gəlib və Azərbaycan Milli Bankı, Maliyyə Nazirliyi, Qiymətli Kağızlar üzrə Dövlət Komitəsi, İqtisadi İnkişaf Nazirliyi və Azərbaycanın İpoteka Fondunun rəsmiləri ilə görüşlər keçirilmişdir. Missiya, həmçinin, banklar assosiasiyaları, sığorta şirkətləri, mikromaliyyə təşkilatları və kredit ittifaqları ilə görüşmüşdür. Əlavə olaraq, missiya Bakı Fond Birjası, Azərbaycanın Bank Tədris Mərkəzi, Müstəqil İstehlakçılar Birliyi və Azərbaycanın maliyyə və hüquq dairələrinin digər üzvləri ilə görüşmüşdür. İctimaiyyətə yayma seminarı keçirmək və İşçi Sənədi üçün yenilənmiş məlumatın əldə edilməsi məqsədilə Bakıya növbəti missiya 19-25 iyun 2009-cu il tarixlərində həyata keçirilmişdir.
5 faydalı istinad resursları olmuşdur. Bundan əlavə, 2008-ci ildə İƏİT sığorta və özəl pensiyalar sahəsində 2005-ci ildə aparılmış maliyyə təhsili proqramlarının 3 qlobal icmalında təqdim olunmuş tövsiyələri tamamlayan Maliyyə Təhsili üzrə Yaxşı Təcrübə Normalarının layihə variantını dərc etmişdir.
istehlakçılarının hüquqlarının müdafiəsi üzrə hüquqi və tənzimləyici çərçivəsi – və ümumi təcrübəsi – yaxşı təcrübə üzrə normaların layihə variantı ilə müqayisədə nəzərdən keçirilmişdir. Maliyyə sektorunun dörd hissəsi – bank sektoru, qiymətli kağızlar, sığorta və mikromaliyyə və müvafiq bank olmayan kredit təşkilatları nəzərdən keçirilmişdir. Mirkomaliyyə təşkilatları ilə bağlı sonuncu sahəyə gəldikdə, Azərbaycan üzrə İşçi Sənədi çərçivəsində yaxşı təcrübə üzrə normaların layihə variant hazırlanmışdır (Azərbaycan üzrə İşçi Sənədində özəl pensiya fondları nəzərdən keçirilməmişdir, çünki özəl pensiya fondları sektoru Azərbaycanda hələ ki, inkişaf etməyib). Doqquz məsələ nəzərdən keçirilmişdir: (1) istehlakçı hüquqların müdafiəsi sahəsində qanunvericilik və həmin sahədə fəaliyyət göstərən təşkilatlar, (2) açıqlama və satış təcrübəsi, (3) istehlakçı hesabının aparılması, (4) məxfilik və informasiyanın mühafizəsi, (5) mübahisələrin yaranması halında şikayətvermə mexanizmləri, (6) zəmanətlər və kompensasiya sxemləri, (7) istehlakçıların gücləndirilməsi (o cümlədən istehlakçı təhsili və maliyyə savadlılığı proqramları), və (8) maliyyə xidmətləri sahəsində rəqabət məsələləri. Qiymətləndirmə hərtərəfli deyil və maliyyə sektorunda ən çox yayılmış xidmətlərin hamısını, məhsulları və təcrübələri əhatə etmir. Bundan əlavə, İşçi Sənədi başa çatdırılmış iş deyil və digər ölkələrdə gələcəkdə yerinə yetiriləcək işdən və həmçinin, Sənədin nəticələri və tövsiyələri üzrə beynəlxalq müzakirələrdən asılı olaraq ona yenidən baxılacaqdır.
Müdafiəsi Strategiyası və aprel 2007 tarixli Pərakəndə Maliyyə Xidmətləri üzrə Yaşıl Sənəddə təsvir edilənlərə uyğun olaraq, Avropanın maliyyə istehlakçıları hal-hazırda mövcud müdafiədən daha güclü hüquqi və institusional müdafiədən faydalanacaqlar. Həm Avropada, həm digər yerlərdə istehlakçı hüquqlarının müdafiəsi üzrə müasir düşüncə tərzi sürətlə inkişaf etməkdədir. İşçi Sənədi həmçinin, maliyyə istehlakçılarının hüquqlarının müdafiəsi sahəsində beynəlxalq müzakirələri və bu sahədə inkişaf edən yaxşı təcrübəni nəzərə alır. Bununla Sənəd Azərbaycanın maliyyə sektoruna tətbiq oluna biləcək, lakin, bəzi hallarda Aİ-nin qanunvericiliyi ilə müəyyən edilmiş minimal tələblərin hüdudlarından çıxan tövsiyələri təqdim edir.
hüquqlarının müdafiəsinin əhəmiyyəti qeyd olunur, Azərbaycanda pərakəndə maliyyə xidmətləri sektorunun həcmi və artımı haqqında statistik məlumatlar verilib, maliyyə istehlakçılarının hüquqlarının müdafiəsi sahəsində beynəlxalq və Azərbaycanın strategiyaları təsvir olunur, Azərbaycanda maliyyə istehlakçılarının hüquqlarının müdafiəsi ilə bağlı əsas qanunlar və təşkilatlar müəyyən edilir və Sənədin əsas nəticələri və tövsiyələri təqdim olunur. Tövsiyələr maliyyə istehlakçılarının hüquqları ciddi müdafiə olunan iqtisadiyyatların səmərəli təcrübəsinə əsaslanır və bəzi hallarda, Avropa Komissiyası tərəfindən hazırlanmaqda olan cari təklifləri də nəzərə alır. Qoşma I-də Azərbaycanın qanunları Aİ-nin istehlakçı hüquqlarının müdafiəsi ilə bağlı direktivləri ilə müqayisə olunur və Azərbaycanın qanunlarına dəyişikliklər tövsiyə olunur. Qoşma II-də tövsiyə olunan istehlakçı hüquqlarının müdafiəsi məcəllələri təqdim olunur. Hissə II dörd subsektorun hər birində, yəni bank, sığorta, qiymətli kağızlar və mikromaliyyə təşkilatlarında istehlakçı hüquqlarının müdafiəsi ilə bağlı əsas məsələlərin təhlilini təqdim edir.
3 İƏİT, Sığorta və özəl pensiyalar üzrə maliyyə təhsili və məlumatlılığının təkmilləşdirilməsi (2008) http://www.oecd.org/document/8/0,3343,en_2649_34851_41210376_1_1_1_1,00.html .
Yüklə 451,87 Kb. Dostları ilə paylaş:
|