Azərbaycan XX əSRĠN ƏVVƏLLƏRĠNDƏ
Yüklə 1,91 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- MÜNDƏRĠCAT Ön söz I fəsil
146 1891-1937 Əhməd Cavad. 1897-1901 Bakıda H. Z. Tağıyevin toxuculuq fabrikinin tikilməsi. 1897-1907 Bakı-Batum neft kəmərinin çəkilməsi. 1898-1922 Bəhruz Kəngərli. 1899-1934 Cəfər Cabbarlı. 1900-1903 Rusiyada sənaye böhranı. 1901, yaz RSDFP Bakı komitəsinin yaradılması. 1901, sentyabr Bakıda gizli «Nina» mətbəəsinin təşkili. 1901 Kür çayı üzərində ilk suvuran stansiyanın qurulması. 1902 Gəncədə Azərbaycan ipəkçilərinin qurultayı. 1902 Ləkidə ilk çiyid yağı zavodunun işə düşməsi. 1903, 2 mart Bakıda siyasi tətil. 1903, mart RSDFP Qafqaz İttifaq komitəsinin yaradılması. 1903, 1-22 iyul Bakı fəhlələrinin ilk ümumi tətili. 1903 Yelizavetpol qəzasının Qarabulaq kəndində burcalıların çıxışı. 1903-1904 «Müsəlman artistləri cəmiyyəti»nin yaradılması. 1903-1905 Tiflisdə Azərbaycan dilində «Şərqi-Rus» qəzetinin nəşri. 1904, 13-31 dekabr Bakı fəhlələrinin ümumi tətili. İlk müştərək müqavilə bağlanması. 1904 Ağdaşda pambıqçıların I qurultayı. 1904, axırları Sosial-demokrat «Hümmət» qrupunun yaradılması. 1904-1905 Rus-yapon müharibəsi. 1905, 9 yanvar «Qanlı bazar». Birinci rus inqilabının başlanması. 1806, 6-9 fevral Bakıda erməni-müsəlman qırğını. 1905, 15 fevral Bakının müvəqqəti general-qubernatoru vəzifəsinin təsis edilməsi. 1905, 26 fevral Qafqaz canişinliyinin bərpa edilməsi. 1905, 1-12 aprel Zaqafqaziya dəmiryolçularının ümumi siyasi tətili. 1905, may Naxçıvanda erməni-müsəlman qırğını. 1905, 10-19 may Bakı fəhlələrinin ümumi siyasi tətili. 1905, iyun Azərbaycanda ana dilində ilk qəzet olan «Həyat»ın nəşri. 1905, yay «Qeyrət» partiyasının təşkili. 190 5, 15 avqust Nijni-Novqorodda I Ümumrusiya müsəlman qurultayı. «İttifaqi- müslimin» təşkilatının yaradılması. 1905, 16 avqust Bakı fəhlələrinin ümumi tətili. 1905, 16-21 avqust Şuşada erməni-müsəlman qırğını. 1905, 20-26 avqust Bakıda ikinci erməni-müsəlman qırğını. 1905, 15-29 oktyabr Zaqafqaziya dəmiryolçularının tətili. 1905, 17 oktyabr Dövlət dumasının çağırılması və «konstitusiya azadlıqları» haqqında çar manifesti. 1905, 18-24 noyabr Gəncədə erməni-müsəlman qırğını. 147 1905, 20-29 noyabr Tiflisdə erməni-müsəlman qırğını. 1905, 25 noyabr Bakı şəhəri fəhlə deputatları Sovetinin yaradılması. 1905, 26-29 noyabr Naxçıvanda ikinci erməni-müsəlman qırğını. 1905, 29 noyabr-1906, əvvəlləri Qazaxda erməni-müsəlman qırğını. 1905, 10-26 dekabr Zaqafqaziya Dəmiryolçularının ümumi siyasi tətili. 1905, axırları «Difahi» partiyasının təşkili. 1905, axırları «Müdafiə» partiyasının təşkili. 1905, dekabr Kadetlər partiyasının Bakı şöbəsinin yaradılması. 1905-1917 «Cəmiyyəti xeyriyyə». 1906, 13-23 yanvar Ümumrusiya Müsəlmanlar İttifaqının Peterburqda keçirilən II qurultayı. 1906, 12 fevral Bakı texniki məktəbi tələbələrinin tətili. 1906, 23 fevral Bakı fəhlə deputatları Sovetinin qovulması. 1906, fevralın axırları Erməni-müsəlman münaqişəsi ilə əlaqədar olaraq Tiflis sülh məclisi. 1906, 7 aprel-fasilələrlə - 1917, dekabr «Molla Nəsrəddin» ədəbi-satirik və ictimai- siyasi jurnalının nəşri. 1906, 27 aprel-9 iyul I Dövlət duması. 1906, 12-18 iyun Şuşada ikinci erməni-müsəlman qırğını. 1906, avqust Azərbaycan müəllimlərinin I qurultayı. 1906, 24 sentyabr «Neft sənaye fəhlələri İttifaqı»nın yaradılması. 1906, 28 sentyabr Bakı qradonaçalnikliyinin təsis edilməsi. 1906 «Qafqaz yağ zavodu» səhmdar cəmiyyətinin təsis edilməsi. 1906 Bakının Keşlə kəndi yaxınlığında Zaqafqaziyada ilk sement zavodunun işə düşməsi. 1906-1907 «Füyuzat» jurnalının nəşri. 1906-1917 «Nicat» cəmiyyəti. 1906-1917 «Nəşr maarif» cəmiyyəti. 1907, 20 fevral- 3 iyun II Dövlət duması. 1907, 10 mart- 25 aprel Xəzər ticarət donanması dənizçilərinin ümumi tətili. 1907, avqust Azərbaycan müəllimlərinin II qurultayı. 1907, sentyabr-oktyabr Bakı və Yelizavetpol quberniyalarında III Dövlət dumasına seçkilər. 1907, sentyabr - 1908, may Fəhlələrin neft sahibkarları ilə müşavirəsi ətrafında kampaniya. 1907 Bakıda ictimai avtomobil nəqliyyatının işə düşməsi. 1907 Gədəbəy mis zavodunun da daxil olduğu Rus «Mis» sindikatının təşkili. 1907 «Mədrəseyi-səadət» adlı yeni tipli məktəbin açılması. 1907, 1 noyabr III Dövlət dumasının açılışı. 1907-1911 Muğan və Mil düzlərində 500 km uzunluğunda magistral və qol kanallarının çəkilməsi. 148 1908, 2 yanvar Uluxanlı ilə Culfa arasında dəmir yol xətti çəkilməsinə başlanması. 1908, 12 yanvar Bakıda Ü. Hacıbəyovun «Leyli və Məcnun» operasının tamaşaya qoyulması. Azərbaycan opera sənətinin meydana gəlməsi. 1909 Ü. Hacıbəyovun «Ər və arvad» adlı ilk Azərbaycan operettasının tamaşaya qoyulması. 1909-1911 Bakıda dənizkənarı parkın (bulvar) salınması. 1910 Quba qəzasında telefon xətti çəkilməsi. 1910-1917 «Səfa» maarif cəmiyyəti. 1911, 11 oktyabr «Müsəlman demokrat «Müsavat» partiyası»nın yaradılması. 1911-1916 Şollar-Bakı su kəmərinin çəkilişi. 1912 Bakıda ilk radiostansiyanın işə düşməsi. 1912, aprel Şollar-Bakı su kəməri inşaatçılarının tətili. 1912, 17 iyun «Xəzinəyə məxsus neftli torpaqların müqavilə üzrə icarəyə verilməsi haqqında qaydalar»ın qəbul edilməsi. 1912, 11 sentyabr Nuxa ipəkçilərinin ümumi tətili. 1912 Ali ibtidai məktəblərin təşkilinə başlanması. 1912 «Qafqaz pambığı» səhmdar cəmiyyətinin təsis edilməsi. 1912 «Rusiya baş neft korporasiyası»nın («Oyl») yaradılması. 1912 Bakı-Gəncə-Tiflis şəhərlərarası telefon rabitəsinin yaradılması. 1912 Ağstafa və Cəfərxan təcrübə stansiyalarının təşkili. 1912 Lənkəran, Qazax, Nuxa, Yelizavetpol, Şamaxı, Cavanşir, Bakı qəzalarında kəndlilərin çıxışları. 1912, 20 dekabr Tiflis, Kutais, Erivan, Yelizavetpol və Bakı quberniyalarında hökumətin köməyi ilə torpaqların alınıb mülkiyyətə keçirilməsi yolu ilə kəndlilərin mülkədarlara və torpaq sahibkarlarına olan müvəqqəti-icbari və asılı münasibətlərinin ləğv edilməsi haqqında qanun». 1913 «Rıbak» balıq sənayesi və ticarəti cəmiyyəti»nin təsis edilməsi. 1913, 7 iyul «Dağıstan vilayəti və Zaqatala mahalı kəndlilərinin bəylərə, torpaq sahibkarlarına olan asılı münasibətlərinin ləğv edilməsi və həmin yerlərdə kəndli işlərinə dair qaydalar qoyulması haqqında qanun». 1913, 27 iyul-17 sentyabr Bakı fəhlələrinin ümumi tətili. 1913, 25 oktyabr Ü. Hacıbəyovun «Arşın mal alan» operettasının ilk tamaşası. 1914, yanvar «H. Z. Tağıyevin birləşmiş fabriklərinin kontoru»nun təsis edilməsi. 1914, aprel H. Z. Tağıyev və M. Nağıyev tərəfindən ilk milli bank yaradılması. 1914, 28 may-iyun Bakı fəhlələrinin ümumi tətili. 1914 Tovuzda sement zavodunun işə düşməsi. 1914 Yelizavetpolda müəllimlər seminariyası açılması. 1914-1918 Birinci dünya müharibəsi. 1915, 8-20 aprel Nuxada ipəksarıma fabrikləri fəhlələrinin tətili. 1915, aprel Qarsda erməni-türk qırğını. 149 1915, iyun Mərkəzi hərbi—sənaye Komitəsinin Bakı hərbi-sənaye komitəsi (BHSK) yaradılması. 1915, avqust «Yanacaq üzrə xüsusi Müşavirə»nin (Osotop) yaradılması. 1915, 2 oktyabr «Açıq söz» qəzetinin nəşrinə başlanması. 1916, 14-16 fevral Bakının zəhmətkeş əhalisinın ərzaq qıtlığı və bahalıqla əlaqədar olaraq kortəbii çıxışları. 1916 Zülfüqar Hacıbəyovun «Aşıq Qərib» operasının tamaşaya qoyulması. 1916 M. Maqomayevin «Şah İsmayıl» operasının tamaşaya qoyulması. 1916 «Neft və milyonlar səltənətində» adlı ilk Azərbaycan filminin yaradılması. 1916 Neftin proliz üsulu ilə emalına başlanması. 1916 «Kaspi-Tağıyev balıq sənayesi cəmiyyəti»nin təsis edilməsi. 1917, yanvar Bakı fəhlələrinin siyasi tətili. 1917, 27 fevral Fevral burjua-demokratik inqilabının qələbəsi. Mütləqiyyətin devrilməsi. 1917, 6 mart Bakı fəhlə deputatları Sovetinin təşkili. 1917, 9 mart Xüsusi Zaqafqaziya Komitəsinin yaradılması. 1917, 29 mart «Müsəlman Milli Şurası»nın yaradılması. 1917, 15-20 aprel Bakıda Qafqaz müsəlmanlarının qurultayı. 1917, 1-11 may Moskvada Ümumrusiya müsəlmanlarının qurultayı. 1917, iyun Müsəlman demokratik «Müxavat» partiyası» ilə «Türk ədəmi- mərkəziyyət partiyası»nın «Türk ədəmi-mərkəziyyət partiyası «Müsavat» adı altında birləşməsi. 1917, sentyabr «İttihad» («Rusiyada müsəlmanlıq») partiyasının yaradılması. 1917, 27 sentyabr-2 oktyabr Bakıda ümumi tətil. 1917, 26-31 oktyabr Bakıda «Müsavat» partiyasının I qurultayı. 1917, 2 noyabr Bakı Soveti İcraiyyə Komitəsinin Bakı şəhəri və Bakı rayonunda ali hakimiyyət orqanı elan edilməsi. 1917, 9-12 noyabr Bakıda Zaqafqaziya müsəlmanlarının konfransı. 1917, 15 noyabr Zaqafqaziya komissarlığının elan edilməsi. 1917 Naxçıvanda «El güzgüsü» teatr cəmiyyəti yaradılması. 1917, 16 dekabr Zaqafqaziya komissarlığı tərəfindən «Dövlət, keçmiş xanədan, kilsə, monastır, hüquqi şəxslər və xüsusi sahibkarlar torpaqlarının torpaq komitələrinə verilməsi haqqında» qanun qəbul edilməsi. 1917, 16 dekabr Sovet Rusiyası tərəfindən S. Şaumyanın Qafqaz işləri üzrə müvəqqəti fövqəlada komissar təyin edilməsi. 1918, 23 fevral Zaqafqaziya seyminin yaradılması. 1918, 30 mart-1 aprel Bakıda erməni-müsəlman qırğını. 1918, 17-18 aprel Şamaxıda müsəlman əhalisinə qarşı bolşevik-erməni terroru. 1918, 22 aprel Zaqafqaziya Demokratik Federativ Respublikasının yaradılması. 1918, 23 aprel Qubada müsəlman əhalisinə qarşı bolşevik-erməni terroru. 1918, 25 aprel Bakı quberniya Xalq Komissarları Sovetinin təşkili. 150 1918, 28 may Azərbaycan Demokratik Respublikasının yaradılması. 1918, 4 iyun Batumda Türkiyə ilə Azərbaycan Demokratik Respublikası arasında sülh və dostluq haqqında müqavilə bağlanması. 1918, 16 iyun Azərbaycan Demokratik Respublikası hökümətinın Tiflisdən Gəncəyə köçürülməsi. 1918, 27 iyun Azərbaycan türkcəsinin dövlət dili elan edilməsi. 1918, iyunun axırı Zaqatala quberniyasının təşkili. 1918, 31 iyul Bakıda Sovet hakimiyyətinin süqutu. 1918, yay «Azərbaycan» qəzetinin nəşri 1920, aprel, 1918, avqust Xalq maarifinin milliləşdirilməsi haqqında qanun qəbul edilməsi. 1918, 15 sentyabr Bakının ingilislərdən və sentrokaspiçilərdən azad edilməsi. 1918, 17 sentyabr Azərbaycan Demokratik Respublikası hökumətinin Gəncədən Bakıya köçürülməsi. 1918, 30 oktyabr Mudros sülhü. Türk qoşunlarının Zaqafqaziyanı tərk etməsi. 1918, noyabr Qori müəllimlər seminariyası Azərbaycan şöbəsinin Qazağa köçürülüb, müstəqil seminariya kimi fəaliyyətə başlaması. 1918, noyabr-1919, aprel Araz respublikası (dekabrdan sonra Cənubi-Qərbi Qafqaz Demokratik Respublikasının tərkibində). 1918, axırları «Əhrar» partiyasının yaradılması. 1918, 7 dekabr İlk Azərbaycan parlamentinin açılışı. 1918, 15 dekabr Bakı Mərkəzi Fəhlə konfransının yaradılması. 1918, 26 dekabr F. Xoyskinin başçılığı ilə hökumət kabinetinin təşkili 1919, yanvar Qarabağ general-qubernatorluğunun təşkil edilməsi. 1919, yanvar-1920, yanvar Beynəlxalq Paris sülh konfransı. 1919, əvvəli-1920, aprel «İstiqlal» qəzetinin nəşri. 1919, mart Ərəb əlifbasından latın əlifbasına keçmək üçün parlament komissiyasının yaradılması. 1919, 14 aprel-1920,1 aprel N. Yusifbəylinin başçılığı ilə hökumət kabineti. 1919, 27 iyun Azərbaycan və Gürcüctan Respublikaları arasında hərbi müdafiə paktı imzalanması. 1919, avqust «Yaşıl qələm» ədəbi cəmiyyətinin təsis edilməsi. 1919, 11 avqust «Azərbaycan vətəndaşlığı haqqında Qanun»un qəbul edilməsi. 1919, 1 sentyabr Bakı Dövlət Universitetinin təsis edilməsi. 1919, 25 sentyabr Qazaxda I kəndli qurultayı. 1919, 1 oktyabr Dağlıq Qarabağın erməni məktəbləri üzrə xüsusi müfəttişlik yaradılması. 1919, oktyabr Naxçıvan general-qubernatorluğunun yaradılması. 1919, 2-11 dekabr Bakıda «Müsavat» partiyasının II qurultayı. 1919, dekabr Bakıda «Müsəlman Şərqini öyrənən cəmiyyət» təsis edilməsi. 1920, əvvəlləri Maarif nazirliyi nəzdində arxeologiya şöbəsi təşkil edilməsi. 151 1920, 11 yanvar Azərbaycan Demokratik Respublikası müstəqilliyinin iri dövlətlər tərəfindən de-fakto tanınması. 1920, 2 və 23 yanvar, 20 fevral Sovet Rusiyasının Azərbaycan Respublikası hökumətinə notaları. 1920,11-12 fevral Azərbaycan Kommunist (bolşeviklər) Partiyasının yaradılması. 1920, 20 mart-26 aprel Qarabağda erməni-daşnak qüvvələri ilə müharibə. 1920, 1-22 aprel M. H. Hacınskinin başçılığı ilə yeni hökumət təşkilinə cəhdlər. 1920, 11 aprel Azərbaycan Demokratik Respublikasının süqutu. 1920, 28 aprel Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikasının elan edilməsi. ĠSTĠFADƏ OLUNMUġ ƏDƏBĠYYAT Azərbaycan tarixi. Üç cilddə. 2-ci və 3-cü cildlər. Bakı. ―Elm‖ nəşriyyatı, 1964, 1973. Məmməd Əmin Rəsulzadə. ―Əsrimizin Səyavuşu‖, ―Çağdaş Azərbaycan ədəbiyyatı‖, ―Çağdaş Azərbaycan tarixi‖. Bakı, Gənclik, 1991. М. А. ИСМАИЛОВ. Капитализм в сельском хозяйстве Азербайджана на исходе XIX и начале XX вв. Баку, изд. АН Азерб. ССР, 1964. М. А. ИСМАИЛОВ. Промышленность Баку в начале XX века. Баку, изд. «Елм», 1976. МАХМУД ИСМАИЛОВ. Социально-экономическая структура- Азербайджана в эпоху империализма. Баку, изд. «Елм», 1982. А. С. СУМБАТЗАДЕ. Социально-экономические предпосылки победы Советской власти в Азербайджане. Москва, изд. «Наука», 1972. С. С. АЛИЯРОВ. Нефтяные монополии в Азербайджане в период первой мировой войны. Баку, изд. АГУ, 1974. Ə. Şıxlinski. Xatirələrim. Bakı. Azərnəşr. 1984. М. Дж. ИБРАГИМОВ. Нефтяная промышленность Азербайджана в период империализма. Баку, изд. «Елм», 1984. М. Дж. ИБРАГИМОВ. Предпринимательская деятельность Г. 3. Тагиева. Баку, Азернешр, 1990. Д. Б. СЕИДЗАДЕ. Из истории Азербайджанской буржуазии в начале XX века. Баку, изд. «Елм», 1978. Д. Б. СЕИДЗАДЕ. Азербайджанские депутаты в Государственной Думе России. Баку, Азерб. гос. изд., 1991. T. T. Vəliyev. İmperializm dövründə Azərbaycan sənayesi və proletariatı. Bakı, ―Elm‖. 1987. УМАЕВ АЛИ-ОВСАД АБУЗАР ОГЛЫ. Процессы капиталистического развития в сельском хозяйстве Азербайджана в конце XIX - начале XX в. (1879—1914 гг.). Баку, 1987. (Автореферат док. ист. наук). 152 Bakı Dövlət Darülfünunun təsisi. Uçrejdenie Bakinskoqo Qosudarstvennoqo Universiteta. Bakı, Azərb. Univer. Nəşriyyatı, 1989. Didərginlər. Bakı, Gənclik, 1990. Azərbaycan Demokratik Respublikası. Azərbaycan höküməti 1918-1920. Bakı, Gənclik, 1990. NƏSİB NƏSİBZADƏ. Azərbaycan Demokratik Respublikası. Bakı, Elm, 1990. AYDIN BALAEV. Azerbaidjanskoe naçionalıno-demokratiçeskoe dvijenie 1917- 1920 qq. Baku, izd. «Elm», 1990. M. S. ORDUBADİ. Qanlı illər. Bakı, Qarabağa Xalq Yardımı Komitəsi, 1991. NƏSİMAN YAQUBLU. Məmməd Əmin Rəsulzadə. Bakı, Gənclik, 1991. Azərbaycan Demokratik Respublikası. Bakı, Azərb. Dövlət Nəşriyyat-Poliqrafiya birliyi, 1992. BƏXTİYAR NƏCƏFOV. Azərbaycan Demokratik Respublikası. Bakı, «Birlik», 1992. MİR MÖHSÜN NƏVVAB. 1905-1906-cı illərdə erməni müsəlman davası. Bakı, «Azərbaycan» nəşriyyatı, 1993, CƏMİL HƏSƏNOV. Azərbaycan beynəlxalq münasibətlər sistemində. 1918-1920- ci illər. Bakı, Azərb. Döv. Nəşr.,1993. ŞƏMİSTAN NƏZİRLİ. Cümhuriyyət generalları. Bakı, Hərbi nəşriyyat, 1995. Ayrı-ayrı jurnal və qəzet məqalələri. 153 MÜNDƏRĠCAT Ön söz I fəsil. XX ƏSRİN ƏVVƏLLƏRİNDƏ AZƏRBAYCANIN İQTİSADİYYATI VƏ SOSİAL HƏYATI § 1. Sənaye § 2. Kənd təsərrüfatı § 3. Şəhərlər. Ticarət. Nəqliyyat. Rabitə § 4. Azərbaycan zəhmətkeşlərinin vəziyyəti II fəsil. XX ƏSRİN ƏVVƏLLƏRİNDƏ AZƏRBAYCANDA İCTİMAİ-SİYASİ VƏZİYYƏT § 1. Azərbaycan xalqının milli oyanışı. Zəhmətkeşlərin kütləvi inqilabi mübarizəsinin başlanması. Azərbaycanlıların rus-yapon müharibəsində iştirakı. § 2. Milli-demokratik hərəkatın və inqilabi mübarizənin yüksəlməsi. Millətlərarası münaqişələr § 3. Milli hərəkatın və inqilabi mübarizənin zəifləməsi və yenidən yüksəlməyə başlaması. Azərbaycanlıların birinci dünya müharibəsində iştirakı § 4. Milli istiqlal hərəkatının başlanması və inkişafı. İnqilabi böhranın dərinləşməsi. III fəsil. AZƏRBAYCAN DEMOKRATİK RESPUBLİKASI § 1. Azərbaycan Zaqafqaziya seyminin tərkibində. Bakı quberniyasında Sovet hakimiyyəti qurulması § 2. Azərbaycan Demokratik Respublikasının yaranması. Bakıda Sovet hakimiyyətinin süqutu § 3. Dövlət quruculuğu § 4. Azərbaycan Demokratik Respublikasının xarici siyasəti § 5. İqtisadi-sosial vəziyyət. Azərbaycan Demokratik Respublikasının süqutu IV fəsil. XX ƏSRİN ƏVVƏLLƏRİNDƏ AZƏRBAYCAN MƏDƏNİYYƏTİ § 1. Maarif. Səhiyyə § 2. Elm. Mətbuat § 3. Ədəbiyyat. İncəsənət Xronologiya İstifadə olunmuş ədəbiyyat Mündəricat 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 Əzizov Türyan Əziz oğlu. Azərbaycan XX əsrin əvvəllərində. (Azərbaycan dilində) BAKI. «ZAMAN». 1997 Yığılmağa verilmiş 02.05.97. Çapa imzalanmış 17.06.97. Kağız formatı 84×108 1 / 32 . Ədəbi qarnitur. Yüksək çap üsulu. Mətbəə kağızı № 1. Fiziki ç. v. 16,00. Şərti ç. v. 13,44. Yapışma şəkil 0,25 ç. v. Tirajı 500. Sifariş 185. Zaman nəşriyyatı. 370005, Bakı, Tolstoy küş., 175. Azərbaycan Respublikası Mətbuat və İnformasiya Nazirliyinin «Qızıl Şərq» icarə mətbəəsi. 370000, Bakı, Həzi Aslanov küç., 80. Yüklə 1,91 Mb. Dostları ilə paylaş:
|