Azərbaycanin quruda neftqazçixarma kompleksiNDƏ İQTİsadi
Yüklə 2,94 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 5.4. Quruda neftqazçıxarma sənayesində xarici investisiyaların cəlb edilməsi və müştərək müəssisələrin təşkili
tənzimləmə üsulları ilə əvəz edildi. Məhz buna görə də iqtisadi islahatların aparılmasında başlıca əngəl inzibati amirlik faktorunun mövcudluğudur. Yaxın gələcəkdə bu üsulun iqtisadi metodlarla əvəz edilməsi reallaşmasa, ümumiqtisadi vəziyyət böhran sferasından çıxmayacaq. QNQÇİB-də iqtisadi islahatların dərinləşməsi zərurəti iqtisadi işin əməli sürətdə yaxşılaşdırılmasını tələb edir. Bu gün qeyd olunduğu kimi, iqtisadiyyat xidmətində çalışanların hər il keyfiyyətli attestasiyasını aparmaq zəruridirş. SSRİ dövlətində kadrların ixtisas dərəcələrinin artırılmasına hər zaman diqqət yetirilmiş, hər il yüzlərlə mütəxəssis ixtisaslaşma kurslarından keçmiş, imtahanlar vermiş əlavə diplom və vəsiqələr almışlar.Bir cəhəti də xüsusi vurğulamaq zəruridir. Uzun bir dövr ərzində Azərbaycanın neft sistemində iqtisadiyyat, mühasibat, maliyyə xidməti əsasən qeyri azerbaycanlılar hesabına olmuşdur. Sanki gizli imperiya siyasəti, azərbaycanlı kadrları neftçıxarma sənayesinin tale yüklü iqtisadi problemlərinin həllindən uzaqlaşdırmağa yönəltmiş, bu zəngin sərvətimizdən xalqımızın xeyrinə daha səmərəli istifadə etmək məsələlərindən uzaqlaşdırmışdır. İndi bu sahədə yüzlərlə azərbaycanlı kadr çalışır. Lakin onların yeni iqtisadi sistem üslubunda istiqamətləndirilməsi çox vacibdir. Bu baxımından iqtisadi islahatlar şəraitində bazar iqtisadiyyatının qanunlarına müvafiq olaraq, neftqazçıxarma müəssisələrində maliyyə, audit xidməti, münasibət uşotu işlərinin yenidən qurulmasına ehtiyac vardır. Mühasibat uçotunun hesablar planı da bu günki reallıq baxımından bazar iqtisadiyyatının tələblərinin əhatə etmir. Bu sahədə təkmilləşdirmə, konkretləşdirmə tədbirlərinə diqqət yetirilməlidir. Respublikamızda pul maliyyə, mühasibat uçotu ilə əlaqədar hazırki qanunlar, normativ hüquqi aktlar neftqazçıxarma sənayesində islhatların dərinləşməsi şəraitinə uyğunlaşdırılmalıdır. 147 5.4. Quruda neftqazçıxarma sənayesində xarici investisiyaların cəlb edilməsi və müştərək müəssisələrin təşkili Azərbaycan Respublikasının Prezidenti H.Ə.Əliyev cənabları tərəfindən xarici şirkətlərə neft kontraktlarının bağlanması işinin sürətləndirilməsi, milli dövlət mənafeyinin qorunması baxımından xarici investorların regiona cəlb edilməsi işində illər boyu mövcud olan maneələrin aradan qaldırılması Azərbaycanın neftlə bağlı dövlət siyasətinə bir aydınlıq gətirdi. Məhz neft amilinin ölkəmizin sosial-iqtisadi dirçəlişində oynadığı böyük rolu nəzərə alaraq, respublika rəhbərliyi bu sahənin inkşaf strategiyası ilə bağlı ardıcıl siyasət yeritməyi müstəqil Azərbaycanın dövlət siyasətinin aparıcı istiqamətlərindən biri kimi müəyyən etdi. Bu dövlət siyasəti respublikada iqtisadi islahatların aparılması işinə təkan verdi, qanunvericilik, xüsusilə xarici investorların hüquqlarının qorunması ilə bağlı qanunların, normativ aktların qəbul edilməsi işini sürətləndirdi. Ölkədə qarşılıqlı faydalı əməkdaşlığa əsaslanan «Açıq qapı» siyasətinin həyata keçirilməsi, xarici investisiyaların qorunmasına təminat verilməsi və sahibkarlıq fəaliyyəti üçün əlverişli mühitin yaradılması nəticəsində iqtisadiyyata qoyulan xarici investisiyaların həcmi ilbəil sürətlə artmaqdadır. Hasilatın sabitləşməsi ilə bağlı iqtisadi məsələlərin həll edilməsində bir sıra obyektiv çətinliklər mövcuddur ki, bunlardan da başlıcası vəsait qoyuluşunun çatışmaması ilə bağlıdır. əlbətdə bütünlükdə respublika iqtisadiyyatının minimal ehtiyaclarını ödəmək üçün yüz milyard manatlarla vəsait tələb olunduğu bir şəraitdə nə qədər vacib olsa da neftqazçıxarma sənayesi üçün vəsait ayırmaq o qədər də çətin olan məsələ deyildir. Azərbaycanın iqtisadiyyatının inkişaf mərhələlərində neftqazçıxarma sahəsinə ayrılan kapital qoyuluşu bütünlükdə xalq təsərrüfatına ayrılan kapital qoyuluşunun 2/3 hissəsini təşkil edirdi. Bu gün də yanacaq 148 kompleksində ayrılan vəsait respublika iqtisadiyyatına investisiya qoyuluşunun yarıdan çoxuna bərabərdir. Lakin bu investisiya dənizdə zəngin neft yataqlarının istismarı ilə bağlıdır və bu demək olar ki, tamamilə xarici investorların payına düşür. Quruda neftqazçıxarma istehsalının normallaşdırmaq üçün isə vəsait çatışmıt, daha doğrusu respublikanın mövcud iqtisadi vəziyyəti buna imkan vermir. Əlbətdə bu prose iqtisadiyyatında baş verən sabitləşmə meylləri, bir sıra sahələrdə isə iqtisadi artım çeylləri əsas verir ki, yaxın gələcəkdə daxili mənbələr hesabına səmərəlilik baxımından dənizdəki hasilata nisbətən xeyli aşağıda duran quruda neftqazçıxarma sənayesinə investisiya axını təmin edilsin. Bu işdə mənafeləri qorumaq prinsipini rəhbər tutmaqla xarici investorların cəlb edilməsi imkanlarından da istifadə edilməlidir. Hazırda ölkə iqtisadiyyatına xarici investorların cəlb edilməsi dövlət siyasətinin ən aparıcı istiqamətlərdən biri kimi qiymətləndirilir və Azərbaycan Respublikasının Prezidenti H.Ə.Əliyevin 1996-cü ildə Londonda Adam Smit adına institutda, 1997-ci ildə ABŞ-a səfəri zamanı etdiyi çıxışlarda, dünyanın ən məhçur informasıya vasitələrinə verdiyi müsahibələrdə bu problem tam açıqlığı ilə qeyd olunmuşdur. Onun dünyanın ən inkişaf etmiş ölkələrinin rəhbərləri, iş adamları ilə apardıqları danışıqların nəticəsidir ki, xaricin neftqazçıxarma sənayesinə, eləcə də bütünlükdə respublika iqtisadiyyatına maraqları artır. Əgər 4-5 il bundan əvvəl Azərbaycanda xaricilərin sərmayə qoyuluşu riskli sayılırdısa, indi burada 1,5 milyard dollara yaxın investisiya qoyulmuş, 10 milyard dollara kimi investisiyaların gətirilməsi nəzərdə tutulmuşdur. Hazırda respublikanın ictimai-siyasi, sosial- iqtisadi həyatında yaranmış əlverişli şərait quruda da hasilat işinə xarici investorların cəlb edilməsini zəruri edir. «Xəzərdənizneftqaz-98» sərgisində iştirak edən ABŞ-ın «Frontera Resourses» şirkətinin prezidenti Stiv Nikandros qeyd 149 Yüklə 2,94 Kb. Dostları ilə paylaş:
|