108
meydanına endirmişdi. Həmin təyyarə ilə vətən oğlu Vaqif Goranboy və Gülüstan
ətrafı ərazilərinin azad edilməsində, Şuşa yaxınlığında mühasirəyə düşmüş
döyüşçülərimizin xilas edilməsində misilsiz xidmətlər göstərmişdir.
Cəsur vətənpərvər olan təyyarəçi Vaqif Qurbanovun son uçuşu 1992-ci ilin
13 iyununda oldu. Həmin gün o, Əsgəran-Ağdam istiqamətində gedən döyüşlərdə
düşmənə göydən zərbə endirmək və bizim MM-24 vertolyotlarımızın uçuşunu
müdafiə etmək üçün hərbi tapşırığı yerinə yetirdikdə düşmən toplarının güclü
atəşinin qurbanı oldu. Cəsur təyyarəçi baş leytenant Vaqif Qurbanov Azərbaycanın
Milli hərbi aviasiyasının təməlini qoyan, düşmənlə müharibədə qəhrəmancasına
həlak olan ilk təyyarəçimizdir.
Hərbi təyyarəçi mayor Adil İsmayılov da SSRİ hərbi təyyarə məktəbini
bitirdikdən sonra 1992-ci ildə Azərbaycana qayıdaraq “N” hərbi hissəsində xidmət
etmişdir. O, 1993-cü ilin noyabrında Heydər Əliyevin xalqa müraciətindən sonra
Horadiz döyüş əməliyyatında vertolyot bölməsində qəhrəmancasına xidmət etmiş
və ağır döyüşlərin birində həlak olmuşdur. Cəmisi 25 il ömür sürmüş qəhrəman
Adil İsmayılovun qardaşı Əvdil İsmayılov həlak olmuş qardaşının xidmət etdiyi
“N” hərbi hissəsində qulluq edir və hərbi təyyarəçilik məktəbini bitirmişdir.
Ermənistan ordusunun ölkəmizə qarşı vəhşi hərbi əməliyyatları ərəfəsində
respublikanın Cəbrayıl rayonunda şəhər sovetinin sədri olmuş İlqar Mehdiyev
hərbi əməliyyatların birində əsir düşmüşdü. Onun vəzifəli şəxs olduğunu bilən
ermənilər əsir alınmış İlqarı alçaltmaq üçün öz məkrliyi ilə seçilən bir işgəncə
üsulu seçdilər: bir tərəfdə Azərbaycanın, o biri tərəfdə Ermənistanın bayraqları
asılmışdı. Sonsuz əziyətlərə, ağlasığmaz işgəncələrə hədəf olmamaq üçün ondan
Ermənistan bayrağına təzim etmək, Azərbaycanın bayrağını isə cırıb ayaq altına
atmaq tələb olunurdu. İlqar isə üçrəngli, ay-ulduzlu bayrağımızın önündə diz
çökərək, onu öpüb gözlərinin üstünə qoymuş, erməni bayrağını isə qoparıb yerə
atmışdı. Bundan sonra onu necə dəhşətli işgəncələrin gözlədiyini söyləməyə lüzum
yoxdur. Lakin bu yolu İlqar özü seçmişdi. O, əzab və işgəncələri düşmən
qarşısında alçalmaqdan, dövlətçilik rəmzi olan bayrağımızı təhqir etməkdən üstün
tutmuşdu.
Azərbaycanımızın öz dövlət müstəqilliyini bərpa etməsindən (1991-ci il)
sonra milli və hərbi vətənpərvərlik tərbiyəsi dövlət siyasəti səviyyəsində xüsusi
əhəmiyyət kəsb edir.
Gənclərimizin hərbi vətənpərvərlik hissi ruhunda tərbiyə edilməsinin
mühüm istiqamətlərindən bir də milli sərkərdələrimizin döyüş yolunu öyrətməkdən
ibarətdir. Son zamanlar “Azərbaycan generalları” kitabçası, Böyük Vətən
Müharibəsində Azərbaycan diviziyalarının və azərbaycanlıların iştirakı haqqında
bir sıra əsərlər nəşr edilmişdir. Bu işin davam etdirilməsi bütün xalqın
vətənpərvərlik ruhunda tərbiyə edilməsinə xidmət edir.
109
Lakin bütün bunlarla yanaşı müstəqil Azərbaycan gəncliyini milli və hərbi
vətənpərvərlik ruhunda tərbiyə etmək üçün son on ildə məcburən cəlb edildiyimiz
Qarabağ müharibəsinin həm acı dərslərindən, həm də uğurlu döyüşlərinin
nümunələrindən geniş istifadə etmək lazımdır.
Amerika professoru Foqel Kvist keçmiş SSRİ-dəki milli-etnik münaqişələr
haqqında kitab nəşr etdirmişdir. Kitabın ayrıca fəsli Dağlıq Qarabağ münaqişəsinə
həsr edilmişdir. O, bu kitabında yazmışdır: “Qarabağ münaqişəsini doğuran
səbəbləri dəqiq anlamaq və obyektiv qiymətləndirmək münaqişəni törədən məsul
şəxslərin məsuliyyətini aşkarlamağı tələb edir. Yalnız belə olarsa, tökülmüş qanlar,
törədilmiş vəhşiliklər, özü də heç bir müharibə standartlarına sığmayan
vəhşiliklərin sükanı arxasında dayanmış qüvvələr və şəxslərin əsl siması
aydınlaşar... Münaqişənin yaranma səbəbləri haqqında bir çox detallar hələ də sirr
buluduna bürünmüşdür. Hadisələrin geniş miqyas aldığı 1988-ci ilin əvvəlində
Sovet mətbuatı azad deyildi. Münaqişə haqqında verilmiş məlumatların əksəri
şübhəli xarakter daşıyırdı, həmin məlumatların çoxu rus və erməni dairələrindən
verilirdi... Qarabağ böhranı haqqında erməni tərəfinin nöqteyi-nəzəri daha geniş
dairələrə məlumdur”.
Etiraf etmək lazımdır ki, Ermənistanın daşnak və faşistləşmiş qüvvələrinin
separatçılığını dünyaya tanıtmaqda çox gecikmişik. Yalnız son illərdə bu sahədə
müəyyən addımlar atılmışdır.
Erməni şovinistlərinin öz xalqının gəncliyini türklərə açıqcasına nifrət
ruhunda tərbiyə etməsi müqabilində biz keçmişdə daşnaklar tərəfindən xalqımızın
başına gətirilmiş soyqırım və terror haqqında danışmaqdan belə ehtiyat etmişik,
qorxmuşuq.
Xalqımız erməni qəsbkarları ilə Qarabağ uğrunda döyüşlərdə 20 mindən
çox şəhid vermişdir. Bu şəhidlərin xatirəsini əbədiləşdirmək sahəsində də geniş
miqyaslı tədbirlər görülmüşdür. Böyük Vətən Müharibəsi veteranlarının geniş
iştirakı ilə həmin şəhidlər haqqında bir neçə kitab yazılmış
46
, onların adları
46
Rafiq Səməndər. Şəhidlər. Bakı, 1990;
Vasif Səmədov, Salar Aslanov. “Təki Vətən yaşasın”. Bakı, 1993;
Yenə də onların. Vətən üçün lazım gəlsə. Bakı, 1994;
Mehman Süleymanov. Milli qəhrəmanlar. Bakı, 1994;
Fəridə Ləman. Qazax mahalının şəhidləri. B, 1995;
Nəcəf Nazim. İstiqlal Ulduzları (Azərbaycanın Milli Qəhrəmanları). Bakı, 1995;
Bahadur Xanməmmədov. Didərgin şəhidlər (Zəngəzurun Qafan rayonu üzrə). Bakı, 1995;
Rizvan Zeynalov. Azərbaycanın Milli qəhrəmanları. Bakı 1996;
İ.Z.İsmayılov. Nəsimi rayonunun şəhidləri, Bakı, 1997;
Xələf Xələfov. Culfa şəhidləri, Bakı. 1998.
Dostları ilə paylaş: |