Azərbaycanlilarin II dünya müharġBƏSĠNDƏ ĠġTĠraki
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
106 Azərbaycanın müasir gəncliyi 70 il dövran sürmüş Sovetlər hakimiyyəti dövründəki ümumsovet və beynəlmiləlçilik tərbiyəsi istiqamətindən fərqli olaraq indi öz ölkəsində müstəqil milli dövlətin olması şəraitində formalaşır. Buna görə də həmin gəncliyin milli və hərbi vətənpərvərlik ruhunda tərbiyə edilməsi xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. *** Azərbaycan xalqının öz vətəninin bütövlüyü və dövlət müstəqilliyi uğrunda çoxəsrlik mübarizəsi qəhrəmanlıq nümunələri ilə doludur. Müvafiq tarixi dövrlərdə bu mübarizədə xalqımız içərisində Cavanşir, Babək, Cavad xan, Koroğlu, Nəbi kimi cəngavər sərkərdələr və generallar yetişmişdir. Məlumdur ki, Şah İsmayıl Xətainin xalqımıza üç vəsiyyəti olmuşdur: Vətənimiz, dilimiz, qeyrətimiz. XX əsrin əvvəlində yaradılmış Azərbaycan Xalq Cumhuriyyəti (1918-1920) dövründə il yarım ərzində Milli Ordu yaradılmışdı və həmin ordu Rusiya ordusunun Azərbaycanı işğal etməsinə qədərki dövrdə öz milli dövlətinin sərhədlərini igidliklə müdafiə etmişdir. 1941-45-ci illərdə Almaniya faşizminə qarşı uzunmüddətli və son dərəcə qanlı müharibə Azərbaycan xalqının tarixən cəngavər və hərb sənətində də istedadlı bir xalq olduğunu göstərdi. Müharibənin başlandığı 22 iyunda (1941) Azərbaycandan 18 min nəfər könüllü olaraq cəbhələrə getdilər. Faşizmə qarşı müharibənin ilk günlərindən başlayaraq ümumxalq vətənpərvərlik əhvali-ruhiyyəsi arxa cəbhədə də geniş miqyas almışdı. 1941-ci ilin 27 noyabrında Bakıda Mirzə Fətəli Axundov adına Opera və balet Teatrında Azərbaycan ziyalılarının 2000 nəfər nümayəndəsinin mitinqi çağırılmışdı. Mitinqdə Ü.Hacıbəyov, M.Topçubaşov, Səməd Vurğun, Sabit Orucov, Ələsgər Ələkbərov və digər görkəmli ziyalılar çıxış edərək, xalqı vətəni müdafiyə çağırmışdılar. Züleyxa Seyidməmmədova 1941-ci ildə Moskvada Jukovski adına Hərbi Hava Akademiyasının şturman fakultəsini qurtarmış və kiçik leytenant rütbəsində cəbhəyə getmişdi. Sovet İttifaqı Qəhrəmanı Marina Raskovanın komandir olduğu qadınlardan ibarət aviopolkun tərkibində Moskva və Stalinqrad cəbhələrində, sonra isə Vyanaya qədərki döyüşlərdə 500 dəfədən çox döyüş uçuşunun iştirakçısı olmuşdur. Azərbaycan qadınlarından Şövkət xanım Səlimova müharibə illərində gəmi kapitanı olmuş yeganə qadındır. Onun idarə etdiyi gəmi düşmən təyyarələrinin zərbələri altında Xəzər dənizi-Volqa çayı vasitəsilə Stalinqrad cəbhəsini hərbi sursatla və benzinlə təmin edir, geriyə dönərkən isə çox saylı yaralı döyüşçüləri Azərbaycan hospitallarında müalicəyə gətirirdi. Bu xidmətlərinə görə o, “Qırmızı ulduz” ordeni və digər hərbi orden və medallarla təltif edilmişdir. 107 Müharibə illərində Azərbaycanın bütün əhalisinin hər beş nəfərindən biri (3,4 milyon əhalidən 681 min nəfər) ümumi Vətəni müdafiə etmək üçün cəbhəyə getmişdi. Bunlardan 10 min nəfərdən çoxu qadın və qızlar idi. Bu illərdə Azərbaycan xalqı yüksək vətənpərvərlik hissi ilə öz övladlarını düşmənlə mübarizə cəbhələrinə göndərərək, onların əvəzinə də əmək rəşadətləri göstərmişdir. İndiki Qəbələ rayonunun 70 yaşlı sakinləri Əzim Əzimov üç oğlunu, 85 yaşlı Rəşid Məmmədov isə iki oğlunu xeyir-dua ilə cəbhələrə göndərmişdilər. Həmin müharibə illlərində Azərbaycan xalqını təmsil edən hərbi sərkərdələrdən 12 nəfəri diviziya komandiri, 32 nəfəri isə alay komandiri olmuşdur. Bu müharibədə Azərbaycan türklərini təmsil edənlərdən 40 nəfərdən çoxuna Sovet İttifaqı Qəhrəmanı fəxri adı verilmiş, 14 nəfər isə “Şərəf” ordeninin hər üç dərəcəsi ilə təltif edilmişlər. Müharibə illərində göstərdikləri döyüş rəşadətlərinə görə 176 min Azərbaycanlı dövlətin orden və medalları ilə təltif edilmişdilər. Yüzlərlə vətəndaşımız isə Avropada antifaşist hərəkatlarında iştirak etdiklərinə görə bu ölkələrin orden və medalları ilə təltif edilmişlər. Müharibə illərində Bakıda bir çox yeni silah növləri: katyuşa mərmiləri, minomyotlar, Şpakin pulemyotu (P.P.Ş.) və s. hazırlanırdı, bütövlükdə isə müharibə illərində Azərbaycanda 130 növ silah hazırlanmışdır. Yaralı döyüşçüləri müalicə etmək üçün müharibə illərində Bakıda və Azərbaycanın digər şəhərlərində 150-dən çox hərbi xəstəxana (hospital) yaradılmışdı. Azərbaycan Pedaqoji Universitetinin indiki əsas binasında (Üzeyir Hacıbəyov küç. №34) yerləşən 1543 saylı hospitalda 4 ilə yaxın bir müddətdə 90206 cəbhəçi müalicə olunmuşdur. Respublikada yerləşən bu müalicəxanalarda 450 mindən çox cərrahiyyə xidməti edilmişdi və yaralıların 70%-dən çoxu sağalaraq yenidən cəbhəyə qayıtmışdılar. Yaralı döyüşçülərə yardım üzrə Respublika Dövlət komitəsinə Respublika Nazirlər Şurasının sədr müavini professor Əziz Əliyev rəhbərlik edirdi. İkinci Dünya müharibəsi illərində Azərbaycan xalqının beynəlxalq əhəmiyyət kəsb edən fəaliyyəti şübhəsiz ki, cəbhələri yanacaq ilə təmin etməkdən ibarət olmuşdur. Müharibə dövrünün bu əmək rəşadəti hərbi- vətənpərvərlik ruhuna da tamamilə uyğundur. 1990-1994-cü illərdə Qarabağı zəbt etmək üçün Ermənistan ordusunun apardığı əməliyyatlar öz qəddarlığı ilə Almaniyanın faşist ordusunun qəddarlığını qat-qat ötüb keçmişdir. Bu münaqişə dövrü Azərbaycanlı döyüşçülər vətənpərvərlik nümunələri göstərmişlər. Erməni faşistləri ilə 90-cı illərin əvvəllərində qəhrəmancasına mübarizə aparan gənclərdən biri Vaqif Qurbanov olmuşdur. Cəsur təyyarəçi baş leytenant Vaqif Qurbanov 1992-ci ilin aprel ayında SU-25 hərbi-təyyarəsini Rusiyanın “N” hərbi təyyarə meydanından icazəsiz qaldıraraq respublikamızın Yevlax təyyarə Yüklə 2,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|