Azərbaycanın müstəqilliyinin
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
60 cinayətlərin açılması sahəsində real vəziyyəti ciddi təhrif etmiş, cinayətkarlığa qarşı mübarizə tədbirlərinin hazırlanmasını çətinləşdirmişdi. Cinayətkarlığa qarşı mübarizənin lazımi hüquqi bazasının yaradılması sahəsində heç bir iş görülmür və o vaxtlar qüvvədə olan cinayət qanunvericiliyi müasir tələblərə cavab vermədiyindən təcrübi işin zəruri tələbatını ödəmirdi. Bu illərdə ciddi sosial əsaslandırma, elmi təhlil aparılmadan, ictimaiyyətin, o cümlədən alim və mütəxəssislərin rəyi öyrənilmədən Cinayət Məcəlləsinə dəfələrlə əlavələr və dəyişikliklər edilmişdi. Bu da onun daxili-hüquqi əlaqələrində uyğunsuzluğa və cinayət-hüquq sanksiyalarında tarazlığın pozulmasına gətirib çıxarmışdı. İnsan hüquq və azadlıqlarının kütləvi surətdə pozulduğuna baxmayaraq, vətəndaşların hüquqlarının məhkəmə müdafiəsi təmin olunmurdu. Ölkədə yaranmış böhranlı vəziyyətin əsası xalqdan uzaq düşmüş olan Əbdürrəhman Vəzirov tərəfindən qoyulmuşdu. SSRİ rəhbərliyi tərəfindən vəzifəyə təyin edilmiş Vəzirov öz fəaliyyətinə Azərbaycan iqtisadiyyatının əsaslarının dağıdılmasından başlamış və bu məqsədlə Moskvadan böyük yoxlayıcılar briqadası gətirmişdi. Bu dəstə tərəfindən aparılan yoxlamalar zamanı yüzlərlə kolxoz və sovxozun, istehsalat və ticarət müəssisəsinin fəaliyyəti iflic vəziyyətinə salınmış, respublikaya böyük iqtisadi ziyan vurulmuş, günahsız insanlar cinayət məsuliyyətinə cəlb olunmuşdular. Azərbaycan vətəndaşlarının, sadə zəhmət adamlarının qondarma "pambıq işi" adı altında kütləvi surətdə əsassız həbs olunmalarının arxasında ermənipərəst Qorbaçovun düşünülmüş siyasəti və onun icraçıları dururdu. Azərbaycanlıların kütləvi təqibi 1990-cı il 20 yanvar faciəsinin başlanğıcı idi. 1990-cı illərin əvvəlində Azərbaycanda yaranmış vəziyyət, Moskvanın vassalı Ə.Vəzirovun, 20 yanvar faciəsinin əsas səbəbkarlarından biri olan A.Mütəllibovun, sonradan Əbülfəz Əliyev, İsa Qəmbərov, Pənah Hüseynov kimi qondarma meydan siyasətbazları, yalançı demokratların hakimiyyəti tərəfindən davam etdirilən mahiyyətcə antiazərbaycan, antidövlətçilik siyasətinin məntiqi nəticəsi idi. Yalnız cənab Heydər Əliyevin xalqın tələbi ilə hakimiyyətə gəlməsi sayəsində ciddi intizam, tələbkarlıq və dövlət mənafeyi kimi amillər ön plana çəkildi, müstəqilliyimizin və dövlətçiliyimizin möhkəmləndirilməsi sahəsində uğurlu addımlar atıldı, cəmiyyətdə hökm sürən hərc-mərcliklərə və özbaşınalıqlara qarşı mübarizənin təməli qoyuldu, ictimai-siyasi sabitliyin bərqərar olunması məqsədi ilə ciddi tədbirlərin həyata keçirilməsinə başlanıldı. 1994-cü il oktyabr və 1995-ci il mart dövlət çevrilişləri cəhdlərinin qarşısının alınması, Surət Hüseynovun, Cavadov qardaşlarının kölgəsi altında, onların başçılıq etdikləri cinayətkar dəstələrin, XTPD kimi dövlət strukturlarına daxil olan bir qurumun qanunsuz hərəkətləri fonunda əl-qol açan digər cinayətkar qrupların və ünsürlərin ifşa olunması və zərərsizləşdirilməsi respublikada bütövlükdə cinayətkarlıqla mübarizənin yeni vüsətdə güclənməsinə təkan verdi. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti 1994-cü il avqustun 9-da "Cınayətkarlığa qarşı mübarizənin gücləndirilməsi, qanunçuluğun və hüquq qaydalarının möhkəmləndirilməsi tədbirləri haqqında" fərman imzaladı. Bu fərman ölkədə konstitusiyalı dövlət quruluşunun mühafizəsinə, insan hüquq və azadlıqlarının cinayətkar qəsdlərdən qorunmasına yönəlmiş və cinayətkarlığa qarşı mübarizədə əsaslı dönüş yaratmışdır. Həmin fərmana əsasən Azərbaycan dövlətinin inkişafına mane olan amillərə qarşı mübarizə metodları və üsulları genişləndirilmiş, cinayətkarlığa şərait yaradan halların aradan qaldırılmasına yönəldilmiş əməli tədbirlər gücləndirilmiş, müvafiq təşkilati və praktiki tədbirlər planlaşdırılmış və uğurla həyata keçirilmişdi. Bu tədbirlər nəticəsində hüquq-mühafizə orqanları sistemində və digər sahələrdə cinayətkarlarla əlbir olan, təxribatlar törədən, vəzifədən sui-istifadə edən, rüşvətxorluq və bir çox başqa qanunsuz əməllərlə məşğul olan, pozuntulara və əyintilərə yol verən şəxslər müəyyən olunub tutduğu vəzifələrdən kənarlaşdırılaraq məsuliyyətə cəlb olundular. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin bu və digər fərman və sərəncamlarında qarşıya qoyulan vəzifələrin hüquq-mühafizə orqanları tərəfindən müvəffəqiyyətlə həyata keçirilməsi, görülmüş kompleks və çevik əməliyyat tədbirləri 1994-cü ilin oktyabrı və 1995-ci ilin martında dövlət çevrilişi cəhdlərinin aradan qaldırılması, ölkə Prezidentinin fiziki məhvinə yönəldilmiş sui-qəsdlərin qarşısının alınmasını, onların təşkilatçılarının ifşa olunmasını təmin etmiş, respublikada siyasi qarşıdurma yaratmaq cəhdlərinə qətiyyətlə son qoymuşdu. Məhz bu illərdə Azərbaycan xalqına, onun Ə.Xanbabayev, A.Cəlilov, Ş.Rəhimov, Z.Bünyadov kimi görkəmli nümayəndələrinə qarşı törədilən cinayətlərin üstü açılmış, onların sifarişçiləri və icraçıları müəyyən edilmiş və cinayət məsuliyyətinə cəlb edilmişlər. 61 Hakimiyyətsizlik və hərc-mərclik illərində formalaşmış cinayətkar dəstələr, mütəşəkkil silahlı quldur bandaları dağıdılmış, törədilmiş cinayətə görə cəzanın labüdlüyü prinsipi təmin olunmuş, cinayətlərdə iştirak etmiş hər bir şəxs ədalət mühakiməsinə verilmişdir. Narkotiklərin yayılması və narkomanlıqla mübarizə tədbirləri Azərbaycan Respublikası Prezidentinin bir neçə fərman və sərəncamı ilə ümumdövlət səviyyəsinə qaldırılmış, bu cinayətin qarşısının alınması üçün dövlət proqramları, Milli Məclis tərəfindən müvafiq qanun qəbul edilmiş, təşkilati və digər əsaslı tədbirlər həyata keçirilmişdir. Cinayətkarlıqla mübarizədə görülmüş işlər nəticəsində cinayətlərin azalması meyli son illərdə ardıcıl və dönməz xarakter almışdır. 1992-ci illə müqayisədə 2000-ci ildə qeydə alınmış cinayətlərin sayı 37,8 faiz, o cümlədən cinayət axtarış xətti ilə 39,0 faiz, onların ağır növləri, o cümlədən qəsdən adamöldürmələr 2,5 dəfə, quldurluq və soyğunçuluqlar 3,8 dəfə, oğurluqlar 3,3 dəfə, nəqliyyat vasitələrinin oğurlanması və qaçırılması 10,6 dəfə azalmışdır. Həyata keçirilən məqsədyönlü tədbirlər nəticəsində cinayətlərin açılması ildən-ilə yaxşılaşaraq 1992-ci illə müqayisədə 67 faizdən 2000-ci ildə 92,4 faizədək yüksəlmişdir. Axtarışda olan cinayətkarların tutulması 4,6 dəfə artmışdır. Belə ki, son illər ərzində cinayət məsuliyyətindən yayındığına görə axtarışda olan 20 mindən artıq cinayətkar tutularaq məsuliyyətə cəlb olunmuşdur. Onların arasında Azərbaycan xalqına və dövlətinə qarşı qatı cinayətlər törətmiş Surət Hüseynov, Rəhim Qazıyev, Əlikram Hümbətov, Elçin Əmiraslanov, İlqar Səfixanov, Kəramət Kərimov, Vahid Musayev, Faiq Baxşəliyev, Natiq Əfəndiyev və digərləri vardır. Ölkədə sabitliyin və vətəndaş sülhünün qorunması üçün ayrı-ayrı cinayətkar qurumların nəzarətində olan külli miqdarda silah-sursat aşkar edilmişdir. Qanunsuz saxlanılan 21 mindən artıq müxtəlif növ odlu silah, milyonlarla hərbi sursat aparılmış əməliyyat-axtarış və profilaktiki tədbirlər nəticəsində müsadirə olunmuşdur və bütün bunlar odlu silahla törədilən cinayətlərin sayını 7 dəfə azaltmağa imkan vermişdir. 90-cı illərdə mütəşəkkil silahlı dəstələrə qarşı aparılan qətiyyətli mübarizənin ən mühüm nəticələrindən biri də o oldu ki, əvvəlki illərin xofu insanların canından çıxmağa başladı, onlarda qanunun gücünə, hakimiyyətə, dövlətçiliyə inam yarandı. Əvvəllər qorxu və təzyiqlər altında susmağa məcbur olan yüzlərlə vətəndaş törədilmiş cinayətlər barədə dövlət orqanlarına məlumatlarla müraciət etməyə başladılar. Əməliyyat- axtarış və istintaq tədbirləri nəticəsində keçmiş illərdə törədilən və açılmamış qalan sifarişli qətllər, adam oğurluqları, işgəncələr və şəxsiyyət əleyhinə olan digər cinayətlər, oğurluq, soyğunçuluq, quldurluq, hədə- qorxu ilə tələb etmə (reket) və mülkiyyət əleyhinə olan digər bu kimi cinayətlər açılmış, təqsirkar şəxslər ədalət mühakiməsinə verilmişlər. Azərbaycan iqtisadiyyatının düşdüyü çətin vəziyyətdən çıxarılması, bu sahədə yeni iqtisadi münasibətlərin formalaşdırılması üçün Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Heydər Əliyevin yeritdiyi siyasət və onun nəticələri göz qabağındadır. Bu gün ölkə iqtisadiyyatı əvvəlki illərin böhranından qurtulmuş və tədricən, dönmədən inkişaf yolu ilə irəliləməkdədir. Bu yöndə həyata keçirilən siyasətin əsas istiqamətlərindən biri - iqtisadiyyatın inkişafına mane olan, xalqın əmlakına göz dikən, korrupsiya və rüşvətxorluğa qurşanan ünsürlərə qarşı barışmaz, qətiyyətli və amansız mübarizə aparmaqdır. İqtisadi sahələrdə törədilən cinayətlərin aşkar edilməsi nəticəsində hərc-mərclik illərində dövlət əmlakının talan olunması, mənimsənilməsi və israf edilməsi ilə bağlı ciddi faktlar aşkar olunmuş, cinayət işləri başlanmış, cinayətkarların əksəriyyətinin yüksək vəzifə sahibləri olmasına baxmayaraq, məsuliyyətə cəlb olunmuşlar. Belə şəxslərdən biri qulluq mövqeyindən istifadə edərək xalqın külli miqdarda əmlakını mənimsəmiş və törətdiyi cinayətlərə görə məsuliyyətdən yayınmaq məqsədi ilə qaçıb hazırda xaricdə gizlənərək özünü "demokratiya carçısı" adlandıran Rəsul Quliyevdir. Respublikada sabitliyin bərqərar olunması xalqın iqtidara və hüquq- mühafizə orqanlarına inamının artmasına, cəmiyyətdə mövcud olmuş qorxu və cinayətkarlar arasında hökm sürmüş cəzasızlıq əhval- ruhiyyəsinin aradan götürülməsinə səbəb olmuşdur. Ayrı-ayrı siyasətbazların milli taleyimizlə pərdəarxası oyunlarına, siyasi anarxiya və eksperimentlərinə son qoyulmuşdur. Prezident Heydər Əliyevin rəhbərliyi altında aparılmış son dərəcə gərgin fəaliyyət nəticəsində ölkədə cinayətkarlıq cilovlanmış və kriminogen durum tam nəzarət altına alınmışdır. Bunun nəticəsidir ki, MDB ölkələri arasında Azərbaycan krımınogen durumun vəziyyətinə görə ən sabit olan ölkədir. 2000-ci ildə əhalinin hər 100 min nəfərinə düşən cinayətlərin sayına görə Azərbaycanda Rusiyadan 11,4, Belarusdan 7,5, Ukraynadan 6,2, Qazaxıstandan 5,4, Moldovadan 5,1 dəfə az cinayət törədilmişdir. Azərbaycan Respublikasında ictimai-siyasi sabitliyə nail olunması vətəndaşların hüquq və mənafelərinin müdafiəsinə, bazar münasibətlərinə əsaslanan iqtisadiyyatın və sahibkarlığın inkişafına, Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|