BabəK-İ XÜRRƏMDİn toplusu

 
 
  
129
AXTARIŞ                                      1993/05/24 
 
 
 
 
 
 
Səndən keçir, varlıq 
  - çırpınca, kirpik - 
       calanır içində, bir çox olaylar 
yaranır qoynunda; qatbaqat,  
                                    tarix, 
                           .... boy atır, yatır 
adın qırpımdırsa, zaman telindən 
                              ətəyin fikirlər telindən uzun 
......... ki, en- boyunda 
           biri, bir ucunda; candan doyanda, 
                                                           biri acalır 
              mini, doğulanda bir bucağında, 
                                                       mini, qocalır 
biri bir döşündə; başarır yaşasın,  
                                          axtarışında 
....... mini, bir döşündə, donur qışında. 

---

 
 
  
130
HAKİM- MƏHKUM                             1993/05/24 
 
 
 
 
Bir gün gələr; gəlməmişdən,  
                 gözəlliklər göyərdikcə gözümüzdə, 
                                    varlıq, gülər üzümüzdə 
bizdən məna alar həyat, 
                             hikmət ...və eşq 
bir gün gələr; 
              qudrət içrə, dallıq- dolluq 
           ağ yollarda, salxım- salxım, 
                         fikirlənən,ulduzlara ülkər olluq 
bir gün gələr; 
vətən deyə, günəşlərə səpərik dən 
ulduzları, dolandırrıq, 
                   uçurdarıq, eşqimizin mədarında 
bir qolumuz, içimizdən qıfıllanan qadaqlara, 
                                                       açar, açar 
bir qolumuz, açınlara körpü salar 
... dünyalara hakim olluq 
 allahlığa, məhkum olluq. 

---

 
 
  
131
AÇIN QANADI                              1991/06/11 
 
 
 
 
Qırılmaz qırpımlar, verib qol- qola 
                            keçir bir birindən 
                                      uçar...,axıcı 
..........fikir istər qapa, qaçar əlindən 
...........könül istər tuta, uçar əlindən 
keçəcək məndədir,  
                      min; gələcəkdə 
dövranlar, indimi duyan kimi  
              - he`y - 
nəfsin nəfəsimə yaxar ləhzələr 
 su kimi içimdən axar ləhzələr 
....bir gözüm, ağ cırtdan 
..........bir qolum, ağ yol 
                           ülkərəm, günəşəm 
                                ayam, ulduzam 
.........kiçik qırpımlardır açın qanadı 
İnsanlar........ 
                  İnsanlar...., açın, qanadı. 

---

 
 
  
132
QAYNAQLAR 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
KİTABLAR 
YAZARLAR 
Tarix-i Beyhəqi
 
Əbülfəzl-i Beyhəqi
 
Tarix-i Təbəri
 
Məhəmməd Cərir-i Təbəri
 
Tarix-i Məzahibül İslam 
Dr. Cavad Məşkur 
Möcəmül Boldan 
Yaqut-i Həməvi 
Tarix-i bərgozidə 
Həmdüllah Mostofi 
Tarix-i Təbriz 
Nadir Mirza 
Babək-i Xürrəmdin
(Dilavəran-i 
Azərbaycan)
 
Səid Nəfisi 
Lüğətnamey-i Dehxoda 
Əli Əkbər Dehxoda 
Ərusi- Fərağəne 
Corci Zeydan 
Qiyam-i Babək Xürrəmdin  Nasir Nəcmi 
Bərrəsihay-i tarix 
Dr.Şəhindoxt Kamran-i müqəddəm
 
Didgahha 
Dr. Mustafa Rəhimi 
İran dər puyeyi- tarix 
Əbuzər Vərdasibi 
Əlfehrest 
Əbülfərəc Məhəmməd iƏlnədim 
Siyasətnamə 
Xacə Nizamülmülk-i Tusi 
Ərdəbil dər gözərgah-i tarix
 
Baba Səfəri 
Siyrilmiş qılış 
Cəlal Bərgoşad 
                                                                                                                        

---

 
 
  
133
 
 
                                       AÇIQLAMALAR 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
1 
Diyuk, (biyuk- böyuk) Mad hökümətinin təməlini quran, Türklərin bir 
babası, və Siastak, o silsilədən doğulan iqtidarlı şahların adıdır ki 
dünyada cəhalət höküm sürən zamanlarda, onlar, türk camiə`sinə nizam 
verib və təməddünə sarı ayaq götürmüşlər 
* Dr. Həmid İna`yət: 611 . m ilindən qabaq Neynəva yurdunda, Aşurların 
basqınlığından sonra Madlar, onları cizyə verməyə məcbur etdilər və 

---

 
 
  
134
bir kimsəni qul etmədilər və bu sayaq, Madların camiə`sində ən mühüm 
ayrı seçkilik, divan adamlaryla əkinçilər, hökümətdə üzv olarkən 
iştiraki bir camiə yaratmışlar və daha qul- quldurluq təzaddı gözə 
çarpmadı, Mad tarixində gələn yazılara görə, onlar, sonralarda ölkəyə 
şəhər bə şəhər kəhrizlər və quyular vasitəsiylə su çəkmişlər, ki o su 
tə`sisatının əsərində Madlar özlərinə böyük qudrət tapdılar və 
dönərgələrində böyük bağlılıq yarandı 
2 
(bar “var”- baz- bəz “bar-s”- bəzeyn) 
* Bağdadlı Əbumənsur Əbdülqadir: Dağlıq Bəz şəhərində 
müsəlmanlar-için məscidlər salmışdılar və müsəlmanlar orada azan 
verirdilər və uşaqlarına quran öyrədirdilər ......... 
Batinilərin də`vəti öncə, Harunərrəşid xilafətində aşikar oldu və 
Mə`mun zamanında ölkələr ara yayıldı..............bu Xürrəmi, iki Bəz 
“Bəzeyn” yurdundan baş qalxızdı. 
* Səid  Nəfisi: Bəz qalasında neçə məscid və neçə mə`bəd “Keneşt” 
varidi ki mə`bəd əhli məscidlərdə və məscid əhli məbədlərdə şirkət 
edirdilər, ancaq; Ərəblərin qarşısında hər iki quvvə bir cibhədə 
vuruşurdular........Səyyah oğlu(İbni Səyyah),on beşinci bənddə 
yazmışdır ki Tiflis - Ərdəbil yolunda, Vizor- Qoban- Xacın və Əlrəb və 
Həndan və hər iki Bəzi “Bəzeyn”i görübdür. 
* Fa`teh Yə`qu`bi oğlu: Azərbaycan şəhərinin kütlələri və onların 
həndəvərində olan kəndlilər Azəri və Cavida`niləridi, onlar Bəz 
şəhərinin mürüd və tərəfdarlarıydılar və......... Babək, oradaydi. 
* Yaqut Himəvi(Həməvi): Əbrəştəveym Azərbaycan ölkəsində və 
Muğan mahalında bir dağın adıdır, ki Xürrəmi Babək oradaydi.......... 

---