Bakımızı tanıyaq
Yüklə 1,07 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- “ Qız Qalası”
13
Bakıda ilk peşəkar opera tamaşası göstərildi. Açılışda Aleksandr Darqomıjskinin “Su pərisi” tamaşaya qoyulmuşdu.Truppada İoakim Tartakov, Varvara Zarudnaya, Tatyana Lyubatoviç kimi məşhur müğənnilər oxuyurdu. 1894-cü il mayın 16-da Peterburq truppasının ifasında Bakıda ilk peşəkar balet tamaşası göstərildi. Açılışında A.Adanın “Dəniz qulduru” baletinin tamaşası göstərilmişdi. Mayın 16-dan 20-dək göstərilən beş tamaşanın arasında Adolf Adamın "Jizel" və Leo Delibin “Koppeliya” baletləri də vardı. Bakı musiqiçiləri öz qüvvələrini birləşdirmək üçün 1895-ci ildə teatr və musiqi şöbələri, həvəskar orkestr yaratdılar. Bu orkestr F. Parizekin başçılığı altında 1897-ci ildə Bakıda ilk simfonik konsert mövsümünü açdı.
1908-ci il yanvarın 12-də Üzeyir Hacıbəyovun “Leyli və Məcnun” operası Bakıda səhnəyə qoyulmuşdur. Bu Müsəlman Şərqinin ilk operası idi. Bakı 1950-ci illərdən başlayaraq “Caz şəhəri” kimi də tanınır. Şəhər 11 dəfədən çox beynəlxalq caz festivalına ev sahiblik edib. 2012-ci ildə Bakı şəhərində 57- ci Avroviziya Mahnı Müsabiqəsi təşkil olunub. Bakıda bir çox musiqi janrları, o cümlədən, meyxana, 1960- cı illərdə Caz-muğam, 1980-ci illərin ortalarında rus şansonundan yaranan “Bakı şansonu” yaradılıb. Şəhərin mühüm musiqi səhnələrindən Bakı Kristal Zalı, Heydər Əliyev Sarayı, Azərbaycan Dövlət Akademik Filarmoniyası və Beynəlxalq Muğam Mərkəzini qeyd etmək olar.
1865-ci ildə Azərbaycanda ilk gimnaziya Bakı şəhərində təşkil olundu. 1901-ci il oktyabrın 7-də Bakıda Hacı Zeynalabdin Tağıyevin qızlar məktəbi yaradılmışdır. Bu bütün Zaqafqaziyada yeganə qızlar məktəbi idi. 1910-cu ilə qədər Bakıda
14
cəmi iki orta ümumtəhsil məktəbi vardı: realnı məktəb və gimnaziya.
2013-cü ildə Bakı Şəhəri üzrə Təhsil İdarəsinin tabeliyində 311 tam orta, 3 ümumi orta, 7 xüsusi, axşam (qiyabi), 4 sağlamlıq imkanları məhdud uşaqlar üçün məktəb var idi. Bu məktəblərdə 318 min 750 şagirdin təlim-tərbiyəsi ilə 29949 müəllim məşğul olur. Bakının tanınmış ali təhsil müəssisələrindən Azərbaycan Dövlət İqtisad Universiteti, Xəzər Universiteti, Bakı Dövlət Universiteti, ADA Universiteti, Bakı Ali Neft Məktəbi, Azərbaycan Dövlət Rəssamlıq Akademiyası, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Dövlət İdarəçilik Akademiyası, Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universiteti və Azərbaycan Tibb Universitetini qeyd etmək olar. Böyük Britaniyanın “Quacquarelli Symonds” şirkəti 2018-ci il üçün dünya universitetlərinin reytinqində Xəzər Universiteti 701-750-ci, Bakı Dövlət Universiteti isə 801-1000-ci yerləri bölüşdürür.
15
abidələri
Bakı öz tarixinə görə qədim şəhər
olduğundan, burada müxtəlif dövrlərə aid çoxlu sayda
tarixi və
memarlıq abidələri vardır. Bakı şəhərinin mərkəzində sahəsi 22 ha. olan “İçərişəhər” yerləşir. Xalq arasında həm də “
Qala ” və ya sadəcə “ Qədim şəhər ” kimi tanınan tarixi məhəllə Bakının ən qədim hissəsi, həmçinin tarixi-memarlıq qoruğudur. Bakının ən qədim hissəsi olan İçərişəhər, yaxşı qorunmuş qala divarları ilə əhatə olunub. 221 000 m² sahəyə malik olan qoruq ərazisində 1300-dən çox ailə yaşayır. Qoruq ərazisi hələ tunc dövründ ə məskunlaşmışdır. Arxeoloji
tədqiqatlar nəticəsində müəyyənləşdirilmişdir ki, artıq VIII-IX əsrlər ərzində İçərişəhər ərazisi sıx məskunlaşmış, burada sənətkarlıq və ticarət inkişaf etmişdir. XV əsrdə Şirvanşahlar ın öz
iqamətgahlarını Şamaxıdan
Bakıya
köçürməsindən sonra
İçərişəhərin həyatında “kristallaşma” dövrü başlamışdır. 1748
- 1806
-cı illərdə Bakı və onun mərkəzi olan İçərişəhər Bakı
xanlığın ın paytaxtı olmuşdur. 1806 -cı illərdə Bakının ruslar tərəfindən işğal edilməsi və neft bumunun yaşanmasından sonra (XIX əsrin sonları-XX əsrin əvvəlləri) şəhərin inkişaf və genişləndirilməsi prosesi başlamış, insanlar İçərişəhər divarlarından kənarda da sıx məskunlaşmağa başlamışdır. “İçərişəhər”də 50-dən çox müxtəlif dövrləri əhatə edən tarixi və memarlıq abidələri vardır. Bu günə qədər qorunub saxlanmış abidələrə Şirvanşahlar Sarayını, Qız Qalasını, Sınıq Qalanı misal göstərmək olar. 16
Azərbaycan memarlıq incilərindən biri olan Şirvanşahlar Sarayı XV əsrin əvvəllərində salınmış, buraya kompleks, saray, divanxana, şirvanşahlar türbəsi, minarəli saray məscidi, hamam, Seyid Yəhya Bakuvi türbəsi və sonralar ucaldılmış “Şərq” divanxanası abidələri daxildir. Kompleksin ilk tikililəri 1441-ci ilə, son "Şərq" divanxananın tikintisi isə 1558-ci ilə memar Əmirşaha aid olduğu qeyd edilir. 1977-ci ildə İçərişəhər tarix-memarlıq qoruğu elan edilib, 2000- ci ildə isə, Qız qalası və Şirvanşahlar saray kompleksi ilə birlikdə UNESCO-nun Ümumdünya İrsi Siyahısına daxil edilmiş ilk obyektdir. Azərbaycan memarlığının unikal abidəsi olan “Qız
hissəsində ucaldılmış və bu abidə iki mərhələdə tikilib. Abidənin 13,7 m hündürlüyünə qədər olan aşağı hissəsi bir çox alimlərin hesab etdiyi kimi eramızdan əvvəl VII-VI əsrlərə aid edilir. Qalanın hündürlüyü 29,7 m, diametri isə 16,5 metrdir. Divarlarının qalınlığı aşağı hissədə 5 m, yuxarı yaruslarında isə 4 metrdir. Qalanın daxili hissəsi 8 mərtəbəyə bölünür. Hər mərtəbə yоnma daşlarla tikilmiş, günbəz fоrmalı tavanla örtülmüşdür. Daşdan hörülmüş bu tavanların оrtasında dairəvi deşiklər vardır. Deşiklər şaquli xətt istiqamətindədir. Belə ki, VIII mərtəbənin tavanının оrtasında оlan dairəvi deşikdən baxdıqda birinci mərtəbənin döşəməsini görmək mümkündür. Qalaya yeganə giriş yоlu оnun qərb tərəfində, yerin əvvəlki səthindən 2 m hündürlükdə və 1,1 m enində оlan tağlı qapı yeridir. Azərbaycanın emblemlərindən biri olan Qız qalası Azərbaycan pul əskinaslarının üstündə də dəfələrlə təsvir edilmişdir. Yüklə 1,07 Mb. Dostları ilə paylaş:
|