10
İşlədiyi məkanla insan arasındakı qarşılıqlı əlaqə
çox zaman kənardan hiss olunur.
“Yenilənmə
işlərindən əvvəl də biz bu
binalardan istifadə edirdik. Biz onları
elə olduqları kimi, bir qədər tənha və
çox məxsusi post-industrial görkəmləri
ilə birlikdə sevirdik. Həmin binalarda
festivallar, teatr tamaşaları və rəqs
ifaları, filmlərin nümayişi, seminarlar,
konfranslar və bir sıra başqa tədbirlər
təşkil olunurdu. Ancaq onların
yenidən
qurulmasına ehtiyac yaranmışdı, çünki
bir müddət sonra uçub dağıla bilərdilər.
Rekonstruksiya işləri üçün ağır
texnika gətirilməzdən əvvəl biz,
bütün dostlarımızı, tərəfdaşlarımızı
və tamaşaçılarımızı dəvət edib “vida
gecəsi” keçirdik. Göz yaşlarımızı
saxlaya bilmirdik. Biz binanın ətrafında
dolaşaraq əllərimizlə kərpiclərə
toxunurduq, rekonstruksiyadan sonra
binaların yenilənəcəyinə sevinir, eyni
zamanda o “köhnə” görünüşün də
qorunub saxlanacağına ümid edirdik.
Gördüyünüz kimi, arzularımız gerçək
oldu. Rekonstruksiya işləri ən xırda
detallara belə böyük diqqət göstərərək
aparıldı.
Aqata Etmanoviç
binaları sevmək
3
Polşanın Lodz şəhərindəki “Fabryka Sztuki” incəsənət mərkəzi
12
Mədəniyyət mərkəzi şəhərdə, yoxsa kənddə yerləşir?
Mədəniyyət mərkəzi şəhərin mərkəzində, yoxsa
şəhərətrafı ərazidə yerləşir?
Mədəniyyət mərkəzi ayrıca binada yerləşir, yoxsa
kompleksin bir hissəsidir?
4
məkan
Londondakı “Village Underground” mərkəzi. 15 milyon əhali (paytaxt ərazisi)
Antik teatr səhnəsi, Barselona. 5,3 milyon əhali (paytaxt ərazisi)
“Röda Sten” müasir incəsənət mərkəzi, İsveç, 522 min əhalisi olan
Höteborq şəhəri
13
“Stanica Žilina-Záriečie” mədəniyyət qovşağı, dəmir yolu stansiyasında fəaliyyət göstərir. 82 min
əhalisi olan yaşayış məntəqəsi.
“Moritzbastei”
mədəniyyət mərkəzi, 521 min əhalisi olan Leypsiq şəhəri.
“OZU” mədəniyyət mərkəzi, 1257 nəfər əhalisi olan Monteleone Sabino kəndinin yaxınlığında
yerləşir.
“Not Quite” mədəniyyət mərkəzi, İsveç, 345 nəfər əhalisi olan Fengersfors adlı qəsəbədə yerləşir.
14
Lemmit Kaplinski bizə nəhəng
kompleksin xarabalıqlarını göstərir. Çox
sayda binanın arası ilə keçib irəliləyirik.
Sonuncu binanın bərpası çox çətin
olacaq.
O, kompleksin girişindən ən uzaqda
yerləşən, ən böyük, ən çox dağılmış, və
buna görə də ən böyük investisiya tələb
edən binadır. Bu bina bütün vaxtını və
pulunu onun bərpasına, yenidən göz
oxşamasına
sərf etmək istəyən şəxslər
üçün əsl ilham mənbəyidir.
Bu işin alınacağını təsəvvür etmək demək olar ki,
mümkün deyil və ona görə də bunu ən ambisiyalı layihə
adlandırmaq olar.
5
ambisiyalar
“Creative Centre Carnation” mədəniyyət mərkəzi, Tartu şəhəri
18
çoxalmağa başladı və bir gün onların
sayı artıq yüzü aşdıqda biz, hal-
hazırda ofis olaraq istifadə etdiyimiz
otağın tədbirlər üçün artıq kiçik
olduğunu gördük. Bütün bu layihələrin
reallaşdırılması üçün həqiqətən daha
böyük məkana ehtiyacımız var idi.”
Dzintars Zilgalvis
“İnsanlar dost olduqları üçün bir
araya gəlir.
Daha böyük layihələrin
icrasına başlamazdan əvvəl onların
ortaq məqsədləri, maraqları formalaşır.
Nəhayət elə bir an gəlib çatır ki, onlar
hansısa bir təşkilata ehtiyac duyur.
Bizim təşkilatımız da istisna olmadı;
o, yaradıcı işi dəstəkləyən dostlar
tərəfindən yaradıldı. Təsviri incəsənətlə
aktiv şəkildə məşğul olduğum dövrdə
şairlər, yazıçılar, film yaradıcıları və
sənətşünaslarla dostluq edirdim.
O zaman bizi yaxınlaşdıran ortaq
platforma rolunu birlikdə şərab
içdiyimiz axşamlar, digər əyləncə
tədbirləri, kitab təqdimatları və
sərgilərin açılış mərasimləri oynadı.
Tədbirlərdən
sonra incəsənətdə
nəyin vacib olduğu, nəyi dəstəkləməli
olduğumuz, yaradıcı insanlara iş
məkanı yarada bilmək üçün daha nələrə
ehtiyacımız olduğu barədə müzakirələr
apardıq.
Beləcə, mənim studiyamda təşkilatın
yaradılması istiqamətində addım-
addım irəliləməyə başladıq. Bir müddət
sonra həmin məkan sərgi salonuna,
daha sonra
isə sadəcə təsviri incəsənət
deyil, incəsənətin digər sahələrinə də
həsr olunmuş tədbirlərin keçirildiyi
ictimai məkana çevrildi. Getdikcə
bizim tədbirlərimizdə iştirak edən
dostlarımızın, ziyarətçilərin sayı
7
bu işlər adətən
belə başlayır
NOASS mədəniyyət mərkəzi, Riqa