36
birinci
mərtəbənin qiyməti ilə
müqayisədə çox aşağı idi. İnsanların,
avadanlığın, pivə çəlləklərinin, divan və
təkərli kürsülərin yuxarı daşına bilməsi
üçün binanın əsas girişində nəhəng
lift quraşdırılmaqla giriş problemi həll
edilmişdi.
“Bakelit MAC” incəsənət mərkəzi ətrafı
hasarlanmış, içərisində qəbul otağı,
ətrafında isə sexlər, tikinti materialları
satılan mağazalar olan kompleksdə
yerləşir.
1999-cu ildə “Bakelit MAC”ın sahibi
Márton Bauer fabrikdəki çardağı satın
alarkən onun sahəsi 1600 kv. metrə
bərabər idi.
Bu gün onun sahəsi 2200 kv. metrə
çatıb. “Bakelit MAC”ın işçiləri bütün
mümkün
olan yerlərdə bu hündür
tavanlı məkanı bir neçə mərtəbəyə
böldülər. Onlar çardaqda 3 m
hündürlüyündə yeni mərtəbə tikdilər
və yararlı sahəni dəfələrlə böyütdülər.
Hətta bu gün də çardaqda məkanın
genişlənməsinə imkan verən sahələr
var. Ofislərə çatdırılan yeməklərin
hazırlandığı mətbəxin tavanı həddən
artıq hündürdür. Onun tezliklə
sökülərək aşağı salınması planlaşdırılır.
Tavan aşağı salındıqdan sonra yaranan
yeni sahədən isə ofis kimi istifadə
olunacaq.
Satın alındığı tarixdə giriş-çıxışı çox
çətin olduğu üçün çardağın qiyməti
16
Məkanların istifadəsini çətinləşdirən nöqsanların
sayı çoxaldıqca başqa yerlərlə müqayisədə onlara
maraq da azalır və nəticədə binanın bazar qiyməti
aşağı düşür. Bax elə bu zaman biz həmin bina ilə
maraqlanmağa başlayırıq.
çardaq
“Bakelit MAC” incəsənət mərkəzi, Budapeşt
38
17
Gəminin dayandığı yerin seçilməsinə
çox praqmatik yanaşıldı. Üstünlük,
gözəl şəhər mənzərələrinə ya da
şəhərin bohema ruhlu hissələrinə
deyil, UNESCO tərəfindən mühafizə
edilən
şəhər mərkəzinə və Petofi
körpüsünə yaxınlığa verildi. Gəmi Petofi
körpüsündən cəmi 135 metr aralıda
lövbər salmışdır.
Yaxşı düşünülmüş layihə, lazımi
məbləğdə maliyyə vəsaitlərinin ayrılması
sayəsində gəminin göyərtəsində
hərtərəfli təchiz edilmiş 5 bar, 2 terras
və 700 nəfərlik konsert zalı (“ev içində
ev” prinsipi əsasında) istifadəyə vermək
mümkün olmuşdur. Gəmi mükəmməl
akustikaya malikdir. Onun göyərtəsində
restoran, rəsm qalereyası, səsyazma
studiyası və ofislər də yerləşir.
Bu başqaları üzərində açıq-aydın bir
rəqabət üstünlüyüdür – hamı sahildə,
sən isə gəmidəsən.
Gəmi çox güclü bir
rəmzdir. Hətta lövbər salmış vəziyyətdə
belə onun görünüşü insanda macəra
və kəşf həvəsi, gəmiyə çırpılan dalğalar,
döşəmənin ləngər vurması isə haradasa
bir cəsarət və yenilik ab-havası yaradır.
Əslində qalsa, “A38” gəminin adıdır.
“A” hərfi gəminin prototipinin adı olan
“Artyomovsk” sözünün baş hərfi, 38
rəqəmi isə onun seriya nömrəsidir.
Əvvəllər bu Ukrayna gəmisindən
daş daşımaq üçün istifadə olunurdu.
Əvvəllər əsas yük anbarı olan yerdə indi
rok çalınan konsert zalı yerləşir.
Gəminin yeni dizaynına memarlar üç
ilə yaxın vaxt sərf etmişdilər. Gəmi
Komarno tərsanəsində təmir edilmişdi.
İnteryerin tərtibi və texniki avadanlığın
quraşdırılması
isə Budapeştdə cəmi üç
ay ərzində başa çatdrılmışdı.
Açılış mərasimi 30 aprel, 2003-cü ildə
keçirildi. Gəminin rekonstruksiyasına
qoyulmuş 3 milyon avro vəsaiti 6-7
il ərzində qaytarmaq mümkün oldu.
Mərkəzin bundan ruhlanan sahibləri
ikinci, bu dəfə tamamilə yeni gəmi inşa
etdirdilər. Həmin gəmi A38-in yanında
lövbər salıb.
Qəsəbənin ən gözəl binaları çay sahilində olsa da
onların icarə haqqı çox yüksəkdir. Mədəniyyət
mərkəzinin gəmidə yaradılması ideyası bu
baxımdan çox effektiv variant hesab edilə bilər.
gəmi
“A38” mədəniyyət mərkəzi, Budapeşt
40
“Burada demək olar ki, istədiyiniz bütün
tamaşaları hazırlaya bilərsiniz. Səhnəni
aşağı-yuxarı
hərəkət etdirə, qara rəngli
pərdələr seçə, ya da bütün bunları ləğv
edib “qara qutu” (black box) üslubunda
teatr səhnələri göstərə bilərsiniz.
Federika Roççi
Texniki qurğuların birbaşa zalın üstündə
yerləşdirilməsi məkanın dəyişdirilməsi
ilə bağlı çox geniş imkanlar yaradır.
Lampaları istədiyiniz yerdən asa,
məkanı bir neçə yerə bölə bilərsiniz.
Məsələn, səhnəni ortada qurmaq olar,
tamaşaçılar isə ayaq üstə durub ya
da dairəvi şəkildə səhnənin ətrafında
oturub tamaşanı izləyə bilərlər. Səhnə
hündür podium üzərində, tamaşaçılar
isə onun qarşısında, ya da əksinə, səhnə
aşağıda, tamaşaçılar
isə hündürdə
yerləşə bilər.
Mərtəbənin dairəvi planı və bərabər paylanmış
texniki struktur müxtəlif konfiqurasiyalı səhnələrin
qurulmasına imkan verir.
18
dairəvi məkan
“DOM”, Bolonya
42
Şəhərin mərkəzində həyat çox gərgindir,
hər şey çox bahadır. Tələblər yüksək,
təkliflərin həcmi böyük, torpağın
qiyməti çox baha, icarə haqqı çox
yüksəkdir. Village Underground hər
cəhətdən çox əlverişli olan ərazidə –
Londonun mərkəzində yerləşdiyi üçün
Auro Fokskroftun əvvəl heç kimin
fikir vermədiyi yerdə yeni bir məkan
yaratmaq
qabiliyyətinə minnətdar
olmalıdır.
Londonun şərq hissəsində, bir vaxtlar
sökülmüş körpünün iri sütunlarının
(15 m x 20 m) üstündə yerdən üç
mərtəbə hündürlükdə boş meydança
qalmışdı. Sütunların üstündəki
meydançaya köhnə metro vaqonları və
yük konteynerləri yerləşdirildi və onlar
Village Underground-un iş yerlərinə
çevrildi.
Hər gün biz mədəniyyət mərkəzi üçün ideal yerlərin
yanından keçirik, amma onları görə bilmirik.
Ancaq kimsə bunu necə etmək lazım olduğunu bizə
göstərəndən sonra hər şey birdən-birə çox aydın
görünür.
19
potensialı olan məkanlar
“Village Underground”, London