Bəhruz Kəngərli nadir istedada malik bir insandır. O, Azərbaycan xalqının
Yüklə 37,21 Mb. Pdf görüntüsü
|
363
İthaflar
İçəri uca boylu, bərbəzəkli, yaraşıqlı bir qadın girəndə Əkbər bəy onu Bəhruza təqdim etdi: – Mənim övrətimdir– dedi – Zöhrə xanım... Zöhrə xanım nəzakətlə əlini uzatdı: – Sizi yaxşı tanıyıram, Bəhruz bəy! Ağam məni sərginizə də aparıb... Gözəl şəkillərdi. Bir qız şəkli isə daha gözəldi. İstədim ki Əkbər bəy onu sizdən alsın. Siz də, nədənsə, satmamısınız. Bəhruz pərt olsa da dərhal, dilləndi: – Ona görə inciməyin, Zöhrə xanım, çünki o mənim üçün çox əziz bir şəkildir. – Başa düşürəm, Bəhruz bəy... – Çox şadam, xanım! Əyninə gen tuman, güllü ipək köynək geyən qulluqçu qadın gümüş məcməyidə çay gətirdi, büllur qablarda mürəbbələr, müxtəlif şirniyyat düzdü. Çaydan sonra, axşamın düşdüyünü görən Bəhruz getmək üçün ayağa qalxmaq istədi, amma Əkbər bəy qoymadı: – Tələsmə,– dedi – hələ tezdir. Çay süfrəsini yemək süfrəsi əvəz etdi, buğlana-buğlana stola qoyulan Naxçıvan plovunun təkcə ətrindən doymaq olardı. Nökər qəndilin şamlarını bir-bir yandırdı, sonra qapının yanında, pərdə arxasındakı qoşa ipləri çəkdi, qəndil yuxarı qalxdı. İndi əvvəlkindən yüz qat gözəl oldu. Necə düzəlmişsə, hər şamın ucunda qızaran işıq güzgüdə olduğu kimi, qızıllarda, billurlarda əks edir, başdan-başa alova bürünmüş kimi yanır, otağın hər tərəini bürüyürdü. Bəhruz ömründə ilk dəfə idi ki, belə zəngin süfrə görürdü; içi gül-çiçək, kəpənək şəkilli qablar, gümüş qaşıqlar, müxtəlif çini, saxsı nimçələr, büllur qədəhlər, naxışlı, əlvan, zərif incanlar stolu bəzəyirdi. Əkbər bəy ona plov çəkdi, qabını qarşısına qoyub: – Qalanını özün götür, Bəhruz! Nəyi könlün istəyirsə, hər şey var; toyuq, qovurma, səbzi, kişmiş, albu xara... -Təşəkkür edirəm, bəy! – Rusiyada böyük inqilab dalğası qopub! – deyə Əkbər bəy söhbətə başladı. Axa-axa hər yerə yayılır. – Bizə gəlib çatmayıb – Bəhruz dilləndi. – Naxçıvanın üstündə hələ türk bayrağı yellənir– Zöhrə xanım söhbətə qarışdı. – Müvəqqəti yellənir– deyə Əkbər bəy etiraz etdi -Eşitdiyimə görə türklər çıxıb gedəcəylər. – Elə şey ola bilməz! – Zöhrə qətiyyətlə dedi. Əkbər bəy arvadının bu hökmlü sözlərindən incimədi, əksinə, ləzzətlə güldü: – Mən də elə düşünürdüm, Zöhrə xanım – Əkbər bəy sakitcə vəziyyəti izah etməyə çalışdı – Türklərin indiki halda nüfuzu azalıb. Müharibəni uduzub, ölkədə hərcmərclik artıb. Ənvər paşa başını itirib, ona görə də heç Naxçıvan yadına düşmür. Naxçıvana göz dikən başqa bir ölkə var: İngiltərə! – Demək istəyirsən ki, türklər getsələr ingilislər gələcəklər?! – Bəli.
– Vay onda Naxçıvanın halına! – Rusiya inqilabı Naxçıvanda baş verməsə, bizim vəziyyətimiz heç zaman düzəlməyəcək. Yəqin ki, Bəhruz bəy, bunlardan xəbərsiz deyil?!
364
İthaflar – Bəli, var! Tilisdə olanda eşitmişəm. Orada tez-tez tətillər, nümayişlər olurdu. Öz gözlərimlə görmüşəm. – Mən Parisdə təhsil almışam. İnqilab beşiyində. Ordan çoxlu kitablar gətirmişəm. Onların arasında böyük rəssamların da kitabları var. – Göstərə bilərsinizmi?! – Lütfən. Zöhrə xanım yerini bilir, bu dəqiqə gətirər. Yeməkdən sonra çay süfrəsi açıldı, Zöhrə xanım qucağı dolu kitab gətirdi; Rafaelin, Leonardo Da Vinçinin, Rubensin, Rembrandtın, Enqrin əsərlərindən ibarət kitablar! Bəhruz onları vərəqlədikcə Tilisdə keçən şən tələbəlik illərini xatırlayırdı. 6 Qış gəldi, özü ilə təkcə soyuq, qar, tufan gətirmədi, həm də iğtişaş, həyəcan, bəla, qan-qada gətirdi. Naxçıvanın ağır, çətin günləri üçün bu qış sanki yol açdı. Hamı uzaqda qaralan topa-topa buludları görürdü,bilirdi ki, gec– tez bu buludlar axacaq, göy üzünü bürüyəcək, leysana, fırtınaya çevriləcəkdir. Belə qış günlərinin birində Bəhruz şəhəri gəzirdi. İki gün bundan qabaq adamı qılınc kimi kəsən sazaq yoxa çıxmışdı, hər halda, hava isti də deyildi, əvvəl mülayim, bir az keçdikdən sonra sərt olurdu. Bəhruzun bu gəzməkdən ciddi məqsədi yox idi, çünki son vaxtlar Əkbər bəyin sifarişini yerinə yetirirdi. Əvvəlcə Zöhrə xanımın portretini işlədi və bu müddətdə heç nə haqqında düşünmədi. Zöhrə xanım təkcə gözəlliyi ilə yox, həm də nəzakəti, mehribanlığı, ağlı, zövqü ilə Bəhruzu heyran etmişdi. Natəvanın qəzəllərini əzbər deməyi sevirdi. Bir dəfə Puşkinin şeirini rus dilində söylədi,bir dəfə isə Füzulinin bir neçə qəzəlini dalbadal, həzinliklə, ürəklə, özünü unuda- unuda, şövqlə oxudu. Bəhruz onun sehrindən çıxa bilmədi və belə zərif qadının portretini yaratmaq üçün çox əlləşdi. Zöhrə xanımın qulaqlarındakı qoşa gümbəzli qədim sırğaları, boğazındakı qızıl pullu silsiləni, əynindəki mənguləli, qiymətli saplarla işlənmiş bənövşə rəngli arxalığını da canlı verməyə çalışdı. Bu işini hələ qurtarmamış hesab etmir, yenə ona qayıtmaq istəyirdi. Əkbər bəyin o biri sifarişlərini sürətlə başa vurdu, çünki bunlar yaradıcılıq deyildi. İndi Əkbər bəyin özünün portretini yaratmağa başlamışdı. Bir– iki gün fasilə verdiyi üçün şəhəri gəzməyi qət etmişdi. İndi gözəlliyini ürəyində yaşatdığı, bayaqdan önündə dayandığı, Möminə xatın məqbərəsindən ayrılıb asta-asta bazara tərəf addımladı. Körpünün o tərəindəki sahil boyu evlər ağarırdı. Məsciddən sonra daş və kərpic evlərin cərgəsi uzanırdı. Bəhruz bərk üşüdüyünü duyub, azca qızınsın deyə qarşısına çıxan parça dükanına girdi. Dükançı qara papaq qoymuş bığlı, orta yaşlı bir kişi idi. Əlində arşın tutmuşdu, arşını tez-tez qarşısındakı topa-topa güllü parçanın üstünə qoyurdu. Piştaxtanın iki qaramtıl sütunlarından sayğac, əski əlifba ilə yazılmış qiymət cədvəli, qədim təqvim asılmışdı. Tez-tez çadralı qadınlar girib çıxırdılar. Bəhruz isti dükanda ləngidi, küncdə, piştaxtaya söykəndi. Bu vaxt çadralı bir qadın içəri girdi, Bəhruzu görüb diksindi, – Bəhuz! – deyə bir kəlmə dillənib susdu. Çadranı açanda Bəhruz qarşısında dayanmış Nazlını görüb dik atıldı. Nazlı daha da arıqlamışdı, iri, işıqlı, dəcəl gözləri parlaqlığını itirmiş, yanaqlarının totuqluğu yoxa çıxmış, qızlıq təravəti solmuşdu. Qulağında qızıl sırğalar, boynunda qırmızı muncuq, mirvari silsiləsi olsa da
Yüklə 37,21 Mb. Dostları ilə paylaş:
|