________________Milli Kitabxana______________
150
Axı, neçin özümüzü
Qurban verək dəblərə biz?
Gəlin, tapaq özümüzü
bir kərə biz!
Hər yetənə baş əyməyək;
Adamda bir sifət gərək,
inam gərək!
Yazıq söyüd!
Nə meyvəsi, nə barı var,
Onunçun da
Nə qeyrəti, nə arı var.
Vüqar ki, yox, "bəli" deyir,
Gah bu yelə,
Gah o yelə!
Ey dəblerə uyan oğlan,
sən də belə!
Öz barın ki, yoxdu sənin,
Vüqarın ki, yoxdu sənin,
Gərək ağzın tez sulana
Özgələrin meyvəsinə,
Öz səsin ki, yoxdu sənin,
Elə dəm tut yad səsinə!...
Suallar
Nəsimi söylədi: - Allahdır insan,
Onun qüdrətilə dünya bir zaman
Gülüstan olacaq,
Cənnət olacaq!..
İnsanın gücünə inandı...
ancaq,
Bu günsə...
başqadır hökmü zamanın,
Cahanı qorxudur insan fitnəsi,
Atom bombaları - köhnə dünyanın
Başmın üstündə barmaq hədəsi.
________________Milli Kitabxana______________
151
Elə bil Nəsimi qalxıb məzardan,
Deyir: - Mən güvəndim sənə, ey insan.
Sənin əməlinlə indi söylə bir,
Bu qoca dünyamız bəs hara gedir?
Tolstoy dedi ki: - Bəşər ucalsın,
İnsan öz nəfsinə qələbə çalsın.
Vicdan nəğməsilə boy atsın bəşər,
Yaratsın,
Yaşatsın,
yaşatsın bəşər!
İnsan təmizlikdə bənzəsin suya,
Ağıl yoldaş olsuıı eşqə, duyğuya.
Vicdanın səsinə dəm tutsun əməl,
Dünyanın dərdini ovutsun əməl
Bəşərdən həmişə yaxşılıq uman
O böyük peyğəmbər, o böyük insan,
Yaşayıb görsəydi bu dəhşətləri, -
Yeraltı, yerüstü müsibətləri
Deyərdi: - İnsana dünya dar olmuş,
Əməli başına bir çidar olmuş.
Nədir insandakı
bu tamah,
bu nəfs,
Dünya bu minvalla hara gedir bəs?
"Qürurla səslənir insanm adı!"
*
Deyən
əsrimizin böyük ustadı,
Güclülər önündə alçalanları,
Yalana, böhtana əl çalanları
Görsəydi, deyərdi: - Bu nə kəshakəs?
Bu qoca dünyamız hara gedir bəs?
Hadi də,
London da,
*
M.Qorki
________________Milli Kitabxana______________
152
Sveyk də,
Hem də,
Həyata necə də qəlbən vuruldu.
Elə ki, tapdılar nəşəni qəmdə,
Hər biri özünə bir qatil oldu.
Onlar dedilər ki, - əsəblərimiz
Daha dözə bilmir, gərilıb simtək.
Könüllü gəlmədik bu dünyaya biz,
Nə olar, dünyadan könüllü getsək?..
Onlar dedilər ki, - bəzən bir günü
İnsan neçə-neçə ömrə dəyişməz.
Daşıya-daşıya ağır yükünü,
Bu qoca dünyamız hara gedir bəs?
İnsana xidmətdə gördü Şveyser
Bütün mənasını, dadını ömrün.
Gəzdi ölkələri, gəzdi birbəbir,
Yaşatdı, yaratdı başqalarıyçün...
Deyir insanlara Şveyser bu gün:
- Özünü düşünür, özünü hər kəs,
Bu qoca dünyamız hara gedir bəs?
Nələrə qadirmiş insan hünəri!..
Səsiylə yarışan təyyarələrin
Gurultusunda
Elə bil düşünür Sent-Ekzuperi:
- Ağıldan, əməldən geri qaldı səs.
Bu qoca dünyamız hara gedir bəs?
Gözəgörünməzdən ummadıq kömək,
İnsanın özüdür - dedik - pənahı.
Yerdə axtarmadıq biz Arşimettək,
Fikrimizdə tapdıq istinadgahı.
Ucaldıq göylərə, baş vurduq yerə,
Güldü üzümüzə göyün qatları,
Mindik maşınlara, təyyarələrə,
Verdik kolbasaya biz Qıratları...
________________Milli Kitabxana______________
153
Həmişə irəli!
Geri dönmədik.
Duyduq qəlbimizdə günün səsini,
Ancaq...
düşünmədik,
heç düşünmədik
Qıratın, Bozatın faciəsini...
Nə olar... bir baxsaq keçmişə hərdən,
Düşünək dünyanın qəmini bir-bir.
O qədim, möhtəşəm abidələrdən
Düşən kərpiclərin dərdi kimindir?
Nə qədər güclüsən, ey qadir insan,
Ö
zün bir yanasan, əzmin bir yana.
Nə qədər acizsən, əsir olursan
Özün öz əlinlə yaratdığına...
Nə qədər güclüsən,
öləcəyini
Bilsən də
işdədir yenə əllərin.
Nə qədər acizsən,
qorxudur səni
Öz fikrin,
Öz hissin,
Öz əməllərin!
Gözlə görünməyən bir zərrəylə sən
Bu boyda dünyanı hədələyirsən.
Güclüsən, ən uzaq ulduzun belə
Sirrinə, sözünə vaqifəm - dedin...
Acizsən, ən yaxın dostunun hələ
Qəibindən keçəni duya bilmədin.
Həm elə güclüsən, həm belə gücsüz,
Ağılda güclüsən, ürəkdə aciz.
________________Milli Kitabxana______________
154
Gəl, ana təbiət
Yorulduq,
bir dayan,
maşını saxla!
Nə qədər yol gedək rezin "ayaqla"?
Səhərdən bu yerə səfərdəyik biz.
Maşın da adamtək yorulur yəqin.
Deyirəm, nə olar ayaqlarımız
Bir az da bu qara torpağa dəysin!
Təkərlər fırlanır.
Yol gedirik biz,
Dikib uzaqlara gözlərimizi.
Təkərlər fırlanır,
addımsız, izsiz
Bu eldən o elə aparır bizi...
Ağappaq yollardan elə bil bu an
Ağ mərcan taxıbdır dağlar boynuna.
Çıxmışıq şəhərin dar qucağından,
Ana təbiətin geniş qoynuna...
Görürsən, ürəyə söz dəyəndə də
Tutulur,
kövrəlir,
küsür hamıdan.
Bəzən adamlardan inciyəndə də
Dağlara, daşlara üz tutur insan.
Söz də xəncər kimi işləyir cana,
Qanı laxtaladır əzab, iztirab.
Şəhərin sözünə, suallarına
Ana təbiətdən umuruq cavab.
Güllərin şəbnəmi, otların şehi
"Gəl, məni duy!..." - deyə bizə göz dikir.
Dağların küləyi, bağların mehi
İncik ruhumuza bir sığal çəkir.
Dostları ilə paylaş: |