Beynəlxalq iqtisadi hüquq anlayışı Beynəlxalq iqtisadi hüququn nizamasalma predmeti
Yüklə 2,16 Mb. Pdf görüntüsü
|
1. Sadıqov, Əfsər İsa oğlu. Beynəlxalq iqtisadi hüquq : dərslik / Ə. İ. Sadıqov. - Bakı : Bakı Universiteti Nəşriyyatı, 2008. - 396 s.; 2. Əliyev Etibar Əli oğlu. Beynəlxalq iqtisadi hüquq. Dərslik. Bakı: “UniPrint” MMC nəşriyyat- poliqrafiya müəssisəsi, 2012, 650 səh. 3. E. Ə. Əliyev Beynəlxalq iqtisadi hüquq: ümumi müddəalar. Bakı, “Hüquq ədəbiyyatı” nəşriyyatı, 2011. – 240 səh. ; 4. L.H. Hüseynov Beynəlxalq hüquq. B.: “Qanun”, 2012. – 368 səh. ; 5. C. Nuriyev. Beynəlxalq iqtisadi əlaqələrin hüquqi tənzimlənməsi. Bakı – 2000; 6. Əli Həsənov. Müasir beynəlxalq münasibətlər və Azərbaycanın xarici siyasəti. Bakı – 2005. 7. Z. Ə. Səmədzadə. Azərbaycanın xarici iqtisadi əlaqələri. “İqtisadiyyat və həyat” jurnalı. Bakı – 1991; 8. A. Ş. Şəkərəliyev. Dünya təsərrüfatı və beynəlxalq iqtisadi münasibətlər. Bakı – 1998; 9. Вельяминов Г.М. Международное экономическое право и процесс ( Академический курс): Учебник. - М.: Волтерс Клувер 2004 10. Кузьмин Э.Л. Международное экономическое право. М.:ТК Велби, Изд-во Проспект, 2007. 11. Лукашук И.И.Международное право. Общая часть. 3-е изд., перераб. и доп. - М.: Волтерс Клувер, 2005 12. Шумилов В. М. Международное экономическое право. Ростов-на-Дону: Изд-во ¨ Феникс¨, 2003. 13. В. Е. Рыбалкин, Ю. А. Щербанин, Л. В. Балдин и др. Международные экономические отношения. Москва - 2001; 14. Октай Эфендиев, Этибар Алиев. Внешнеэкономическая деятельность современного Азербайджана. Баку – 2007; 15. Ануфриева Л. А. Соотношение международного публичного и международного частного права: правовые категории. М. Сиарк . 2002. с. 331 16. Баскин Ю.А., Фелдман Д. И. История международного права. М. 1990 17. Карро Д. Жюйар П. Международное экономическое право: Учебник/Пер. с. франц. В. П. Серебренникова, В.М. Шумилова М. Междунар. Отношения, 2001, с. 60 18. Фердросс А. Международное право. М. Изд-во. Иностранной литературы. 1959. – 652 с . 19. Brownle y I. The rule of law in International Affairs. The Hague. 1998 20. Jackson J.H. Status of treaties in Domestic Legal Systems: A Policy Analysis (The American Journal of International Law) - 1992. - Vol. 8.N2. P.3 10-339 Mövzu 3. Beynəlxalq iqtisadi hüququn prinsipləri 3.1. Beynəlxalq iqtisadi hüququn prinsiplərinin sistemi 3.2. Təbii ehtiyatlar və iqtisadi fəaliyyət üzərində dövlət suverenliyi prinsipi 3.3. İqtisadi əməkdaşlıq prinsipi 3.4. İqtisadi ayrı-seçkiliyə yol verməmək prinsipi 3.5. tranzitin azadlığı prinsipi 3.6. Preferensiya prinsipi 3.7. Beynəlxalq iqtisadi təhlükəsizlik prinsipi 3.8. Qarşılıqlı mənfəət prinsipi 3.9. Daha (ən) əlverişli millət (dövlət ) rejimi prinsipi 3.10. Milli rejim prinsipi 3.1 Beynəlxalq iqtisadi hüququn prinsiplərinin sistemi Beynəlxalq iqtisadi münasibətlərin hüquqi tənzimlənməsinin əsasını beynəlxalq hüququn hamılıqla tanınan ümumi prinsipləri: insan hüquqlarına hörmət edilməsi; pacta sunt servanda; dövlətlərin suveren bərabərliyi; daxili işlərə qarışmamaq; güc tətbiq etməmək və güclə hədələməmək; ərazi bütövlüyü; mübahisələrin dinc həlli; əməkdaşlıq və s. təşkil etməklə ümumbəşəri dəyərlərin qorunması sahəsində beynəlxalq hüququn digər normalarının yaradılmasına və təkminləşdirilməsinə xidmət edirlər. Beynəlxalq hüququn ümumi prinsipləri ümumməcburi, “jus cogens” xaraqter kəsb etməklə beynəlxalq hüququn sahə, yarımsahə, institut və normalarının formalaşmasında sistemyaradıcı meyar qismində çıxış edir. Beynəlxalq hüququn ümumtanınmış prinsiplərinin sisteminə münasibətdə nisbilik beynəlxalq iqtisadi hüquq üçün də xaraqterikdir. Məsələn, beynəlxalq iqtisadi hüquqda daha çox spesifiklik kəsb edən ümumi prinsiplərdən əməkdaşlıq prinsipinin hüquqi təbiəti mübahisəli görünə bilər. Müasir dövürdə dövlətlərin qarşılıqlı asılılığın tədricən güclənməsi, Dünya Ticarət Təşkilatı çərçivəsində iqtisadi bağlılığın genişlənməsi əməkdaşlıq prinsipinə də hüquqi məcburi xüsusiyyət vermişdir. Məhz beynəlxalq iqtisadi münasibətlərdə milli rejim, daha əlverişli dövlət rejimi prinsiplərinin təqdim olunması əməkdaşlıq prinsiplərindən meydana gəlir. Beynəlxalq iqtisadi hüququn inkişaf prosesini və onun siyasi aspektini nəzərə alaraq qeyd etmək olar ki, beynəlxalq iqtisadi hüquq üçün spesifik prinsiplərin ümumqəbulolunmuş sistemi haqqında yekdil fikir yoxdur. Təsadüfü deyil ki, hələ keçən əsrin 80-cıi illərindən başlayaraq beynəlxalq iqtisadi hüquqa münasibətdə BMT çərçivəsində Beynəlxalq iqtisadi hüququn prinsip və normalarının “məcəllələşdirilməsi” deyil, müvafiq prinsip və normaların ümumi formada sistemləşdirilməsi və mütərəqqi inkişafı vəzifəsi irəli sürülmüşdür. Beynəlxalq iqtisadi hüququn sahəvi, xüsusi prinsiplərinin sistemi haqqında yekdil fikir olmasa da beynəlxalq iqtisadi münasibətlərin hüquqi tənzimlənməsi üçün sahəvi prinsipləri subyektlərin dairəsindən, onların hüquq və vəzifələrindən, həmin “başlanğıc normaların” tətbiq olunma səviyyəsindən, hüquqi tənzimetmədə digər normalaın yaradılmasındakı rolundan asılı olaraq müəyyən etmək olar. Digər tərəfdən, qeyd etdiyimiz müddət ərzində Dünya Ticarət Təşkilatının yaradılması nəzərə alınmalıdır. Dünya Ticarət Təşkilatı beynəlxalq iqtisadi hüququn bərqərar olmasında müəyyən mənada paralel rol oynayan və onun sahəsi kimi qəbul edilən müasir beynəlxalq ticarət hüququnun prinsiplərinin sisteminin daha da təkminləşdirilmişdir. Heç şübhəsiz ki, beynəlxalq iqtisadi hüququn prinsiplərinin sistemi beynəlxalq ticarət hüququnun prinsipləri kontekstinə, lakin daha geniş aspektə (məsələn, iqtisadi yardım və inkişaf hüququ və s. məzmuna) malikdi. Beynəlxalq iqtisadi hüququn prinsiplərinin formalaşdırılmasında beynəlxalq hüquq doktirinası da əhəmiyyətli rola malikdir. Beynəlxalq hüquqçünaslar tərəfindən müəyyən vaxtlarda irəli sürülən və müasir beynəlxalq iqtisadi münasibətlərin hüquqi tənzimetmə funksiyasına malik olan prinsiplər kimi: Yüklə 2,16 Mb. Dostları ilə paylaş:
|