© “Hökumətin qərar qəbulu prosesində vətəndaş cəmiyyətinin
əlilliyi olan şəxslərin hüquqlarının təşviqatçısı kimi iştirakı” layihəsi
İnklüziv Qərar Qəbulu üzrə IDEAS Vasitələr Toplusu
35
İnklüziv qərar qəbulunun faydaları nədir?
• [Mümkün ən yaxşı qərarı vermək. Bilik, təcrübə və perspektivlərin geniş spektrında
qərar qəbulu prosesi ən yaxşı nəticələri doğuran seçim etməlidir.
• Effektli şəkildə etmək. Qərar müəyyən vaxt və səy sərf edilməklə tez bir zamanda
verilməlidir.
• Həyata keçirmə üçün müvafiq sövdələşmənin aparılması. İnsanların qərara inanması
lazımdır, inanmasalar, onun səmərəli həyata keçirilmə ehtimalı azdır.]
“Bu maneələri necə dəf etmək və həmin faydaları qazanmağa necə nail olmaq?” barədə
nəsə ƏLAVƏ EDİN
Sessiya planı: qrup müzakirəsi - inklüziv qərar qəbulundan kim
faydalanır?
İnklüziv qərar qəbulunun aşağıdakılara hansı faydası olması barədə düşünə bilərsinizmi?
• Fərdlər və vətəndaş cəmiyyəti təşkilatları
[məs., onlara birbaşa aid olan şeylərə təsir göstərmək imkanı; yeni bacarıqlar öyrənmək;
özü müəyyən etmə; müstəqillik hissinin olması - bu da özlüyündə inamı və səhhəti
yaxşılaşdıra bilər.]
• Yerli və milli hökumət
[məs., baha başa gələn səhvlər etməkdənsə lap başdan düzgün hərəkət etmək; aid
olanlarla məsləhətləşmə aparıldığı üçün daha yaxşı nəticələr əldə etmək; faydalananlarla
birbaşa işləmək məmnunluğu.]
• Media təşkilatları və jurnalistlər
[məs., cəmiyyətin bütün təbəqələri ilə daha yaxşı ünsiyyət; daha yaxşı cəmiyyət
yaradılmasına təsir etmək; işlədilən leksikon və təsvirdən az şikayət.]
İnklüziv qərar qəbuluna maneə və faydaları araşdırmaq (qrup çalışması)
Sessiya planı: kiçik qruplarda çalışma - əlilliyi olan şəxslərin
qərar qəbulundan kənarlaşdırılması və cəlb olunması
Ukrayna hökuməti işəgötürənlər qarşısında hər 10 işçidən 1-nin əlilliyi olan şəxs olması
tələbi qoyan yeni qanunvericilik tətbiq edir. Üstəlik, hökumət qanunvericilik üzrə bu vəzifəni
yerinə yetirməyən işəgötürənləri cərimələmək siyasəti həyata keçirir.
Bu, müxtəlif maraqlı tərəflərin iştiraka necə cəlb olunduğuna, eləcə də hökumətin siyasətinə
və qanunvericiliyə kənardan necə təsir göstərildiyinə dair yaxşı misaldır.
İnklüziv qərar qəbulu səfəri (təqdimat)
Ümümi məlumat bölməsinə baxın.
Biz səfərdə hansı yerdəyik? (müzakirə aparılması)
Əlavə edin
İnklüziv Qərar Qəbulu üzrə IDEAS Vasitələr Toplusu
© “Hökumətin qərar qəbulu prosesində vətəndaş cəmiyyətinin
əlilliyi olan şəxslərin hüquqlarının təşviqatçısı kimi iştirakı” layihəsi
36
Sessiya planı: qrup müzakirəsi - biz indi haradayıq və
hara gedirik?
Məlumatdan tutmuş məsləhətləşmə vasitəsilə inklüziv qərar qəbuluna qədər yolu nəzərdən
keçirəndə sizin təşkilat indi nə yerdə, hansı məqamdadır? Sizin işlədiyiniz və ya təsir etmək
istədiyiniz təşkilatlar haraya qədər gediblər? Əgər onlar hazırda inklüziv qərar qəbulu üzrə
fəaliyyət göstərmirlərsə, maneələr nədən ibarətdir? Onları faydalara nə inandıra bilər?
Məlumat
Məsləhətləşmə
İnklüziv
qərar qəbulu
Sizin təşkilatınız indi
nə yerdə, hansı
məqamdadır?
Tərəfdaşlıq etmək və
ya təsir göstərmək
istədiyiniz təşkilatları
hansı yerə qoyardınız?
Məlumatdan
məsləhətə, məsləhət-
dən də inklüziv qərar
qəbuluna keçmək
üçün siz və bu
təşkilatlar qarşısında
hansı maneələr var?
İnklüziv qərar qəbulu-
na doğru dəyişməyin
(hərəkətin) spesifik
faydaları nədir?
Bu səfəri etmək üçün
təşkilatınıza hansı
metodlar, vasitələr
kömək edərdi?
Tərəfdaşlıq etmək və
ya təsir göstərmək
istədiyiniz təşkilatlara
hansı metodlar, va-
sitələr kömək edərdi?
© “Hökumətin qərar qəbulu prosesində vətəndaş cəmiyyətinin
əlilliyi olan şəxslərin hüquqlarının təşviqatçısı kimi iştirakı” layihəsi
İnklüziv Qərar Qəbulu üzrə IDEAS Vasitələr Toplusu
37
Bölmə 2.
Beynəlxalq və milli qanun və siyasətdə
nə deyilir?
Vasitələr toplusunun bu bölməsi:
•
əlilliyi olan şəxslərə təsiri keçən beynəlxalq və milli qanun və siyasətin icmalını verir
•
əlilliyi olan şəxslərin hüquqlarının təşviqi üçün qanun və siyasətdən necə istifadə
olunmasını və bununla bağlı çətinlikləri göstərən örnəklər verir
İnklüziv Qərar Qəbulu üzrə IDEAS Vasitələr Toplusu
© “Hökumətin qərar qəbulu prosesində vətəndaş cəmiyyətinin
əlilliyi olan şəxslərin hüquqlarının təşviqatçısı kimi iştirakı” layihəsi
38
Beynəlxalq və milli qanunlar və siyasət
barədə ümumi məlumat
Mündəricat
• II dünya müharibəsindən sonra insan hüquqlarının tənzimlənməsi
• Əlilliyi olan Şəxslərin Hüquqlarına dair BMT Konvensiyası
• BMT Konvensiyası və insan haqları
• BMT Konvensiyası nə üçün yaradılıb?
• ƏOŞHDBMTK əlilliyi olan şəxslər üçün niyə vacibdir?
• ƏOŞHDBMTK tərəfindən kimin hüquqları tanınır?
• ƏOŞHDBMTK beynəlxalq ictimaiyyətin qarşısına hansı öhdəlikləri qoyur?
• ƏOŞHDBMTK hökumətlərin üzərinə hansı öhdəlikləri qoyur?
• Qeyd-şərtlər
• ƏOŞHDBMTK-nı həyata keçirmək kimin işidir?
• Əlilliyi olan şəxslərin və onların təşkilatlarının hansı rolu var?
• BMT-nin rolu
• BMT Əlillik Komitəsində insan hüquqları pozuntularına qarşı sorğuya necə başlatmaq
olar?
• ƏOŞHDBMTK bizim milli qanunlarla necə əlaqəlidir?
• Əlillik və gender
• Əlillik və uşaqlar
• Digər əlil qrupları necə?
• Medianın tənzimlənməsi
• BMT Konvensiyası və Britaniya qanunu
II dünya müharibəsindən sonra insan hüquqlarının
tənzimlənməsi
1940-cı illərin ortalarından beynəlxalq səviyyədə aşağıdakılar da daxil olmaqla insan
hüquqları üzrə sazişlər bağlanıb:
• Ümumdünya İnsan Haqları Bəyannaməsi (1948)
• İqtisadi, Sosial və Mədəni Hüquqlara dair Pakt (1966)
• Vətəndaş və Siyasi Hüquqlara dair Pakt (1966)
• İşgəncələrə və digər qəddar, qeyri-insani və ya alçaldıcı rəftar və ya cəzaya qarşı
Konvensiya (1975)
• Qadınlara qarşı Ayrı-seçkiliyin Bütün Formalarının Aradan Qaldırılmasına dair
Konvensiya (1979)
• Uşaq Hüquqlarına dair Konvensiya (1989)
• Bütün miqrant işçilərin və onların ailə üzvlərinin hüquqlarının müdafiəsinə dair
Konvensiya (1990)
• Əqli cəhətdən özünəməxsusluğu olan şəxslərin hüquqlarına dair Bəyannamə (1971)
• Əlilliyi olan şəxslərin Hüquqlarına dair Bəyannamə (1975)
• Əlilliyi olan Şəxslərlə bağlı Dünya Fəaliyyət Proqramı (1982)