BiZİM ÜÇÜn biZSİz heç NƏ
Yüklə 0,95 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- İnklüziv Qərar Qəbulu üzrə IDEAS Vasitələr Toplusu © “Hökumətin qərar qəbulu prosesində vətəndaş cəmiyyətinin
- Sessiya planı: əlilliyi olan şəxslərə münasibət
- Əlilliyin sosial modeli nədir (video, təqdimat, qrup çalışması, cavab reaksiyası və müzakirə) Sessiya planı: əlilliyin sosial modelini öyrənmək
- © “Hökumətin qərar qəbulu prosesində vətəndaş cəmiyyətinin əlilliyi olan şəxslərin hüquqlarının təşviqatçısı kimi iştirakı” layihəsi
- Sessiya planı: kiçik qruplarda çalışma – müstəqil yaşayış
- İnklüziv qərar qəbuluna maneə və faydaları araşdırmaq (müzakirə aparmaq) Sessiya planı: qrup müzakirəsi - inklüziv qərar qəbuluna maneələr və faydalar
İnklüziv Qərar Qəbulu üzrə IDEAS Vasitələr Toplusu © “Hökumətin qərar qəbulu prosesində vətəndaş cəmiyyətinin əlilliyi olan şəxslərin hüquqlarının təşviqatçısı kimi iştirakı” layihəsi 32 sağlamlıqla bağlı vəziyyətlər, İİV və ya xərçəng kimi digər uzunmüddətli xəstəlikləri olan insanlar barədə fikirləşin. Əlilliyi olan kişi və ya qadınların; etnik və ya dini azlıqlara mənsub əlilliyi olan şəxslərin; əlilliyi olan daha gənc və ya yaşlı şəxslərin; lesbian, gey, biseksual və ya transgender əlilliyi olan insanların üzləşdiyi müxtəlif və ya əlavə maneələr varmı? Sessiya planı: əlilliyi olan şəxslərə münasibət BK-da əlilliyi olan şəxslərə münasibət barədə 2013-cü ildə aparılmış sorğu barədə və əlilliyi olan şəxslərin özlərinin nə istədikləri barədə BK əlillik xeyriyyə təşkilatı Skoupda verilmiş məqaləyə baxın: http://blog.scope.org.uk/2013/10/30/attitudes-meet-actions-how-does-britain-feel-about- disability/ • Məqaləni oxuyan zaman nə fikirləşdiniz? • BK-da əlilliyi olan şəxslər haqqında fikirlərlə sizin ölkənizdəkilər/kontekstinizdəkilər arasında oxşarlıqlar gördünüzmü? • Skoupun (SCOPE) öz kampaniyasında götürdüyü yanaşmadan nə öyrənə bilərsiniz? Əlilliyin sosial modeli nədir? (video, təqdimat, qrup çalışması, cavab reaksiyası və müzakirə) Sessiya planı: əlilliyin sosial modelini öyrənmək (araşdırmaq) – video British Council əlilliyin sosial modelini təsvir etmək və sosial modellə tibbi model arasındakı fərqi izah etmək üçün qısa animasiya filmi istehsal edib. Animasiyaya ingiliscə video saytında baxmaq olar. Film “Əlilliyin sosial modeli animasiyası” adlanır: http://vimeo.com/54598624 Sessiya planı: əlilliyin sosial modeli – təqdimat və kiçik qrup çalışmaları Əlillik barədə düşünmənin çox müxtəlif yolları var, ona nə səbəb olur və onunla əlaqəli problemlər necə həll oluna bilər. Məsələn: • Tibbi yanaşma, yaxud model - əlilliyi olan şəxslərin üzləşdiyi bərabərsizliyin və narahatlığın yalnız sağlamlıq vəziyyətindən irəli gəldiyini düşünür və yalnız sağalmağa «ümid» edir. • Xeyriyyə modeli - əlilliyi olan şəxslərə yaşamaq üçün kifayət qədər vəsait verməklə onlara üzləşdiyi problemlərə görə kompensasiya ödəməyi nəzərdə tutur. © “Hökumətin qərar qəbulu prosesində vətəndaş cəmiyyətinin əlilliyi olan şəxslərin hüquqlarının təşviqatçısı kimi iştirakı” layihəsi İnklüziv Qərar Qəbulu üzrə IDEAS Vasitələr Toplusu 33 • Sosial model - sağlamlıq məhdudiyyətləri olan insanların üzləşdiyi bərabərsizlik və narahatlığın cəmiyyətin insan müxtəlifliyinə adaptasiya oluna bilməməsindən irəli gəldiyini düşünür. İnsanlar münasibət (rəy, fikir), siyasət, fiziki və kommunikasiya maneələri ilə “əlil edilir”. Bunun məlhəmi, dərmanı siyasəti, xidmətləri və insanları müxtəlif yollarla kənarlaşdıran mühiti dəyişdirmək, əlilliyi olan şəxsləri bu dəyişikliklərin həyata keçirilməsinə cəlb etməkdir.
Bu ssenarilərdən birini təsəvvür edin: • Binanın ikinci mərtəbəsində kafe. Kafeyə çıxan pilləkənlər bura yeganə girişdir. Əlil arabasından istifadə edən paraplegiya xəstəsi bir şəxs bir fincan çay içmək istəyir... VƏ YA • Audio elanların olmadığı, yalnız işarələrin olduğu qatar stansiyası. Görmə məhdudiyyətli şəxs münasib qatarların vaxtını bilmək istəyir. 1.
Bu situasiyaya tibbi modelin cavabı nə olardı? (Problem ondan ibarətdir ki, şəxsin paraplegiyaya görə pilləkənləri çıxa bilməməsinə səbəb onun avtomobil qəzasında onurğa sütunundan zədə almasıdır.) (Problem ondan ibarətdir ki, şəxsin qatarlar haqqında məlumatı oxuya bilməməsinin səbəbi onun görə bilməməsidir.) 2.
Xeyriyyə modelinin cavabı nə olardı? (Nə qədər qəmli/faciəlidir ki, bu şəxs pilləkənləri çıxa bilmir/görə bilmir. Onların qayğısına bu kimi insanlar üçün yaradılmış xüsusi mühitdə qalınmalıdır; şəxs «uğursuz situasiyada» yaşadığına görə mərhəmət görməli, onu yedizdirdiyinə və geydirdiyinə görə cəmiyyətə minnətdar olmalıdır. Onlardan nə istədiklərini və ya nəyə ehtiyacları olduğunu soruşmağa lüzum yoxdur- ən yaxşısını biz bilirik.) 3. Sosial modelin cavabı nə olardı? (Bu insanların əlilliyi var (qabil deyil), çünki kafe və qatar stansiyası əlçatımlı, onların girişi üçün uyğunlaşdırılmış deyil. Bu, belə insanların hüquqlarını danmaqdır. Bu, onun ailəsi üçün də narahatlıq doğura bilər, biznes üçün də pisdir, çünki bu insanlar ictimai xidmətlərdən, işə getmək üçün ictimai nəqliyyatdan istifadə edə bilmirlər.) İkinci çalışma Problemlərin tibbi və sosial model baxımından izahlarını verən aşağıdakı iki nümunəyə baxın. Siz daha neçəsi barədə düşünə bilərsiniz? Qavrama məhdudiyyəti, depressiya, məşğulluq, asudə vaxt, səhiyyə kimi həyatın müxtəlif sahələrini və müxtəlif əlillikləri nəzərdən keçirin. Beş dəqiqə ərzində daha çox nümunə gətirən qrup qalib gəlir.
İnklüziv Qərar Qəbulu üzrə IDEAS Vasitələr Toplusu © “Hökumətin qərar qəbulu prosesində vətəndaş cəmiyyətinin əlilliyi olan şəxslərin hüquqlarının təşviqatçısı kimi iştirakı” layihəsi 34
Sessiya planı: kiçik qruplarda çalışma – müstəqil yaşayış 1. Həyatınızı necə yaşamaq məsələsində nələrə dəyər verirsiniz? 2. Kiminlə yaşamaq, saat neçədə durmaq və yatmaq, nə yemək, hara getmək, vaxtı necə keçirmək kimi məsələlərdə seçim və nəzarət nəyin üstündə dayanır? 3. Bu seçimlər və həyatınıza nəzarət hissi sağlamlıq məhdudiyyətindən asılı olmayaraq sizin ömrünüzü insanların həyatının bir parçasına necə çevirə bilər? 4. Bunları ortaya gətirmək üçün nəyi dəyişmək lazımdır? 5. Bunun faydaları nə olardı? İnklüziv qərar qəbuluna maneə və faydaları araşdırmaq (müzakirə aparmaq) Sessiya planı: qrup müzakirəsi - inklüziv qərar qəbuluna maneələr və faydalar İnklüziv qərar qəbulunun maneələri nədir? • İnsanlar razılaşmayacaqlar. • İnsanlar daha çox şey istəyəcəklər. • Bu, daha çox xərc aparacaq. • Biz qərar qəbuluna nəzarət etməliyik, çünki qərarı həyata keçirməliyik. • Biz narazılıq istəmirik.
Mən işə düzələ bilmirəm, çünki beyin iflici keçirməyim avtobusa minib işə getməyimə mane olur. Gənclər klubunun yığıncaqlarında iştirak edə bilmirəm, çünki eşidə bilmirəm. Mənim nitq məhdudiyyətim var. İnsan- lar məni başa düşmək üçün vaxt itirmək istəmirlər və çaşqınlıq hiss edirlər. Mən bütün həyatım boyu valideynlərim, sonra isə bacımla yaşamalı olacağam, çün- ki mənə hərəkət etməkdə və oxumaqda kənardan kömək lazımdır.
Avtobusa minə bilmirəm, çünki bu nəqliyyat vasitəsi uyğunlaşdırılmayıb (əlçatımlı deyil). Gənclər klubu işarə dili tərcüməçisi tap- malıdır ki, mən də orada iştirak edə bilim, bütün yerli gənclərə xidmət göstərməkdə kluba yardım göstərim. Mən iş tapa bilmirəm, çünki işəgötürənlər mənimlə müsahibə keçirmirlər, ona görə ki, nitq məhdudiyyətim var. Mənim kimi insanların müstəqil yaşamasını, ailəsinə və icmasına töhfəsini dəstəkləmək üçün əlil arabalarının girişinin asan olduğu evlər lazımi qədər tikilmir, kifayət qədər dəstək işçiləri yoxdur.
Yüklə 0,95 Mb. Dostları ilə paylaş:
|