BoğAZİÇİ. Boğaz-iÇİ, eski çağlardaki isimleri ile, pontus Euzinus ( Karadeniz) ve Propontis
Yüklə 0,5 Mb. Pdf görüntüsü
|
K u r u - Ç e ş m e . Bundan sonra Defterdar-Burnu 'nu takip eden sahil ile Tezkireci Osman Efendi tarafından yaptırılan camiin yanında bulunup, yolu bozularak uzun müddet susuz kaldığından, Kuru-Çeşme tâbir edilen çeşmeye izafetle, adlanan köy vardır. Evliya Çelebi 'nin zikretmediğine bakılırsa, bu ismi bilâhare XVII. asır nihayetlerine doğru aldığı, ancak, bu çeşme Köprülü Fâzıl Ahmed Paşa 'nın hemşiresi tarafından, yeniden yaptırıldıktan ve suyu getirildikten ( 1682) sonra da, bu ismin devam ettiği anlaşılmaktadır. Burada Damad ibrahim Paşa da bir çeşme yaptırmıştır ( 1-141 ). Havasının ve suyunun letafeti ile mâruf olan bu mahalde, eskiden beri bâzı ricalin yalıları ve köşkleri vardı. Bunlardan Tırnakçı yalısı denilmekle mâruf ve sadrâzam Kara Mustafa Paşa 'dan torunu kapudan Mustafa Paşa 'ya intikal eden yalının arkasındaki yüksek tepeye, padişaha burada bir ziyafet vermek niyeti ile, Damad ibrahim Paşa 'nın tavsiyesi üzerine, kısa bir müddet içinde bir köşk (Kasr-ı Süreyya) yaptırıldı (1726; Çelebi-zâde, s. 480). Kuruçeşme'ye daha sonra, sultanlara mahsus saraylar inşa ettirildi (1763'te Esma Sultan, 1838 'de Atiye Sultan için inşa ettirilen saraylar hakkında bk. Başvekâlet arşivi, Cevdet, Saray, nr. 1661; 2025, 5039). Sahilden 150 m. açıkta ve Ortaköy hududu cihetinde, sığ bir mahalde bir fener kayası olduğu gibi, iskele karşısında takriben 10.000 m2. büyüklüğünde ve hâlen kömür deposu olarak kullanılan, eskiden bir ev ve bir bahçeyi hâvî olan bir adacık ( Serkiz Bey adası) vardır. A r n a v u t - K ö y ü . Gerek Arnavutköyü ( Anaplus ), gerek Akmtı-Burnu ( Hestiai ) adlarını, buraların ilk sakinlerinden almışlardır ( Plinius 'a atfen, Pauly- Wissowa ). Anaplus 'ta, eski çağlarda, civardaki Medea
'nın defne ağacına izafeten, Laurus Medeae denilen bir adak yeri bulunuyordu ki, bilâhare büyük Konstantin tarafından, Mikâil adına klişeye çevrilmiş ve Jus-tinianus tarafından, tecdit edilmiş ve buraya da, bu mâbedden dolayı, Vicus Michaelicus denilmiştir. Akıntı-Burnu 'ndaki kuvvetli akıntıya rumlar Mega rheuma demişlerdir ve buradaki eski adak yerine, Theodora namına bir kilise yapılmıştır. Bu köy Kuru-Çeşme 'yi takiben Akıntı-Burnu 'nun ilerisine kadar uzanan sahilde ve iç taraftaki vadide bulunan oldukça kalabalık bir köydür. Vaktiyle buraya yerleştirilen ar-navutlara izafeten bu adı almışsa da, sonradan daha ziyade burada rumlar ve yahudiler ikamet BOĞAZİÇİ. 677 etmiştir. Evliya Çelebi, 1000 kadar bağlı-bahçeli mâmur haneleri olduğunu söylediği bu mahallin hiç müslüman ahalisi bulunmadığını ve bunun için cami, medrese ve imaretin mevcut olmadığını bildirir. Sonradan Selim III. tarafından h. 1219 'da çok san'atkârane bir çeşme, Mahmud II. tarafından da h. 1248'de, Tevfikiye namı ile, bir cami yaptırıldı. Eski zamanlarda Akmtı-Burnu 'ndan kayıkçılar yedekler ile geçerler ve bâzan fena havalarda, akıntı tehlikeli bir hâl aldığı zamanlarda, yolcular burada kayıktan inerek, boğazın öte taraflarına at ile veya yayan giderlerdi. Arnavut-Köyü 'nde bir de Sarraf-Burnu denen daha az sivri bir burun vardır. Her ikisi arasında küçük bir koy bulunur. Arnavut Köyü 'nün çileği meşhurdur. B e b e k . Akıntı-Burnu 'nun şimâlindeki koy, yolcuların karaya çıkmasını kolaylaştırmak maksadı ile, sahil boyunca inşa edilen kademeleri dolayısiyle, Heiai ve diğer rumca adı ile, Echele tesmiye olunuyordu.
Burada vaktiyle balıkçıların ve avcıların hâmisi Artemis (Dia-na ) adak yeri vardı. Arnavut-Köyü ile Rumeli- Hisarı arasındaki koyun sahilinden ibaret olan bu köyün şimal kısmına — Küçük-Bebek, cenupta kısmen poyraza mâruz tarafına — Büyük-Be-bek denilir. Bu koy, manzarası güzel, sakin ve mahfuz bir koydur. Adını Fâtih 'in buraya tâyin ettiği ve lâkabı Bebek olan bölük-başından alan bu semtte, ona mahsus bulunup, sonradan „Bahçe-i Bebek Çelebi" namı ile has bahçeler arasına katılan ve içerisinde Selim I. 'in bir kasrını ihtiva eden bahçe, uzun zamanlar bakımsız kalmış, köşk de harap olmuştur. Diğer taraftan bu civar, İstanbul 'da dahilî vaziyetin karışık olduğu devirlerde, msl. XVIII. asır başlarında, ayak takımına melce' olmuştu. XVII. asır ortalarında, bu bahçenin ilerisinde yeniçeri ağası Hasan Halife ve daha ileride, bir kaç defa kapudan-ı deryalık yapmış ve Girit 'in fethinde büyük hizmette bulunmuş Deli Hüseyin Paşa ( ölm. 1071 = 1660/1661 ) birer bağ vücuda getirmişlerdi. Naimâ (III, 100 ) "nın, Hasan Halife 'nin, Bebek bahçesini temellük etmek suretiyle vücuda getirdiğini ve o vaktin ricali arasında çok meşhur olduğunu söylediği, fakat, XV. ve XVI. asırlardaki Bebek bahçesinin hudutlarını tesbit edemediğimize göre, her hâlde ondan daha ötede bulunduğu muhakkak olan ( bk. Evliya Çelebi, göst.
1041 (1631/1632 ) 'de yeniçeriler tarafından katledilmesinden sonra, mîrîye alınmış ve has bahçeler arasına girmişti. Boğaziçi'nin yer-yer imâr edildiği, köşkler ve yalılar ile süslendiği bir devirde, burasının bakımsız hâli nazar-ı dikkati çekmiş, aşağısında ve yukarısmdaki köyler gibi, mâmur bir hâle getirilmesi düşünülmüş, bu Yüklə 0,5 Mb. Dostları ilə paylaş:
|