BoğAZİÇİ. Boğaz-iÇİ, eski çağlardaki isimleri ile, pontus Euzinus ( Karadeniz) ve Propontis
Yüklə 0,5 Mb. Pdf görüntüsü
|
başlarında matbah emini Halil Efendi'nin bağı ( Çelebizâde, s. 569) ile XVIII. ve XIX. asırlarda, şeyhülislâmlardan Mekkî Mehmed Efendi ( ölm. 1212 = 1792/1798), Sıdkı-zâde Ahmed Reşid Efendi ( ölm. 1250 = 1834/1835 ) 'nin sâhilhâne-lerini zikretmek mümkündür (Davhat al-maşâ-yih, «.112, 128). Rumeli- Hisarı'mn en yüksek noktasında, tekkelerin kapatılmasına kadar, Nâfi Baba tekkesi adlı bir bektaşî tekkesi bulunduğu gibi, civarındaki şehitlikte meşahirden bir çokları medfundur; meşhur hattatlardan Mustafâ b. 'Abd al-Rahim (ölm. II73) ve Ahıried Vefik Paşa (ölm. 1308) bunlar meyanındadır. Köşkü de burada bulunan Ahmed Vefik Paşa, kendisini Hisar 'in bekçisi sayardı. Abdülaziz zamanında bu kalelerden birisi yıkılarak yerine bir saray inşa edilmesi mevzuubahs olunca, gösterdiği asabiyet ve verdiği eevap, onun, bu muazzam türk âbidesine karşı duyduğu bağlılığın derecesini belirtir (bk. Boğaziçi). Kayalar sırtında Tevfik Fikret'in Âşiyân adlı köşkü bulunmaktadır ki, bu köşk, 1939 'da edebiyat-ı cedide müzesi yapılmak üzere, İstanbul belediyesi tarafından satın alınmıştır. XIX. asrın son senelerinde hassas bir şâir olarak tanınan Ni-gâr Hanım 'in kabri de Kayalar mezarhğındadır. B a l t a - L ima n ı . Rumeli-Hisarı burnundan sonra, kıral Barbys 'in Phaidalia ismindeki kızının, üzerinden atlayarak, intihar ettiği kayaya ve kayanın civarında kâin yere Sinüs Phida-liae (bugünkü Balta- Limanı) adı verilmiştir. Burası, bundan başka Portas Mulierum (Gyna-ikön Iimen „kadınlar limanı") adını taşımış ve Gillius 'a göre, Sarantakopa da tesmiye edilmiştir.
Fâtih 'in kapudan-ı deryası olup, İstanbul fethinde Haliç 'e indirilen gemileri burada inşa eden Balta-oğlu Süleyman Bey 'den adını alan bu koy, Rumeli-Hisarı ve Emirgân arasında, menbaı Levend çiftliğinde olan bir derenin munsabındadır. Burada Paşmakçı Şücâeddin tarafından tesis edilip, minberini İmam-i Sultanî ( Ahmed III. 'in ) adı ile tanınan al-Sayyid Mu-hammed Efendi 'nin yaptırdığı bir cami ile He-zarpâre Ahmed Paşa (sadrazamlığı 1057 = 1647 ) 'nin bir çeşmesi vardır. Selim III. devrinde valide kethüdası giritli Yusuf Ağa da, dere içerisindeki çayırlıkta, bir biniş köşkü yaptırmıştı. Bâzan, sûr-i hümayun münasebetiyle, burada vükelâ için çadırlar kurulur ve eğlenceler tertip edilirdi (Başvekâlet arşivi, Cevdet, saray, nr. 1178). 1236'da Mahmud Iî. devrinde limanın ağızına bir tabya inşa edildi. Baltalimanı XIX. asırda İstanbul zenginlerinin rağbet ettiği bir mevki olduğundan, sahil boyunda bir çok büyük yalılar mevcuttu. Büyük Reşid Paşa tarafından yaptırılan ve sonra yüksek bir fiyatla hükümete satılıp, oğlu Ali Gâlib BOĞAZİÇİ. 679 Paşa ile onun zevcesi Fatma Sultan 'a tahsis edilen büyük kârgir yalı, hâlâ durmakta ise de, yakınında yine o yalı ile birlikte hükümete satılmış olan daha eski ve ahşap kısım yıkılmıştır. Bu kârgir yalı zevcesi Seniha Sultan 'dan dolayı, en son Osmanlı sadrâzamlarından Damad Ferid Paşa (ölm. 1928 ) 'ya intikal etmiş ve mütarekeden sonraki devrede ( 1918—1923 ) siyasî ve millî mücadele aleyhine müzakerelere ve Hürriyet ve İtilâf fırkası içtimalarına sahne olmuştur. Cumhuriyet devrinde burada bir müddet balıkçılık enstitüsü teşkil edilmiş ve bugün bir hastahâne hâline getirilmiştir. Son zamanlarda da Balta-limanı ile Emirgân arasında „Reşid Paşa arazisi" denilen mahalde bir kısım yer ayrılarak Reşid Paşa namı ile yeni bir mahalle tesis edildi. Reşid Paşa, hâriciye nazırlığı zamanında, eski yalısında, 3 ağustos 1838 'de Belçika ile, 16 ağustosta İngiltere ile birer ticaret muahedesi akdetmiş, sadareti esnasında da Rusya ile 1 mayıs 1849 'da Eflâk-Boğdan beylikleri hakkında imzaladığı ahidnâme de, Balta- Limanı muahedesi adını almıştır. B o y a c ı -Kö y ü . Balta-Limanı ile Emirgân arasında bir köydür. Semtin bu ismi almasına sebep, şayak v.s. boyamak ve bu sanatı memlekette tamim etmek üzere, Kırkkilise civarından Selim III. tarafından 1221 (1806/1807 ) 'de 40 hâne muhacir getirilip, burada iskân edilmesi olmuştur. Köyde Topal Husrav Paşa hayratından iki eski çeşme vardır. Bunu takip eden sahile, servi ağaçları ile kapalı olduğu için, Kyparödes (bugünkü Kestane-Korusu ) deniliyordu. Bir kaya üzerinde ilahelerden Hekate 'ye tahsis edilmiş bir adak yeri vardı. M i r g û n ( Emirgân ). Buraya eskiden meşhur
991 = 1583) 'e izafeten Feridun Bey bahçesi ( Feridun Paşa bahçesi ) denirdi. Murad IV. 'in Revan fethi sırasında bu kalenin kumandanı olup, kaleyi kâhyası Murad Bey ile birlikte teslim ve padişaha dehalet ederek, İstanbul 'a gelen, mansıplar ve vezaret hasları alan Emirgûne 'ye burası da tevcih edildi. Onun burada, ara sıra kendisini ziyaret eden padişaha ( Murad IV.) bir taht kurdurmak suretiyle çok san'atkârâne ve İran zevkine göre inşa ve tefriş edilen müzeyyen bir köşk yaptırması ile, bu semt, daha fazla şöhret kazandı. Katlinden (1051 = 1641/1642) sonra Kara Mustafa Paşa Yüklə 0,5 Mb. Dostları ilə paylaş:
|