Boshqaruv psixologiyasi

2-Mavzu:BOSHQARUV PSIXOLOGIYASI FANI METODLARI
Xujjatlarni taxlil qilish metodi.Biografik metod. Rahbarning ish sharoitini bayon etish metodi.Kuzatish metodi.Qayd etish metodi.Voqelik va xodisani oqilona hal etish metodi. Menejer bilan individual suhbat metodi.Intervyu: Standart va nostandart. Menejer xisoboti metodi: Monologik va diologik. Anketa metodi.
Boshqaruv psixologiyasi metodlari asosan ikkita metodologik tamoyillarga asoslanadi:
Sub’ektiv tamoyil - uzini uzgartirishga karatilgan kasbiy shakllanishga erishishni ta’minlovchi tamoyil.
Ob’ektiv tamoyil - psixik xodisalarni tashki tomonlama anglashning turli tadkikiy vositalari orkali kasbiy shakllanish belgilarini urganishni nazarda tutuvchi tamoyil.
Boshqaruv Psixologiyasida fanida yagona umuman olganda, tadkikotlar metodlarining tulik tasnifi mavjud emas. Kupincha, aloxida metodlar yoki psixologiyada ma’lum muammoni xal etishga tavsiya etiladigan metodlar ruyxati beriladi.Psixologiyaning metodlar tizimini taxlil etgan olimlar kuyidagi metodlar guruxini taklif etadi.
1. Tadkikotni tashkillashtirish va rejalashtirish metodlari, ya’ni tashkiliy metodlar.
2. Dalillar tuplash, ilmiy ma’lumotlar olishga karatilgan empirik metodlar(usullar).
3. Ma’lumotlarni kayta ishlash usullari
4. Interpretatsion metodpar(usullar).
Boshka bir kator psixolog-olimlar psixologiyasining kuyidagi usullarini ajratishadi:
1. Sub’ektiv metodlar (uzini uzi kuzatish);
2. Ob’ektiv metodlar (kuzatishning xar xil turlari; eksperimental, testlar, savol-javob, surovnomalar).
tadkikiy metodlarni tasniflashning asosi sifatida muxim jixatlarini ajratib olish kerak. Bu masalalar 4 xil shaklga ega: tasvirlash, ulchash, tushuntirish va psixik xodisani shakllantirishdan iborat. SHunga muvofik metodlarning 4 ta guruxi taklif etiladi: noeksperimental (klinik), diagnostik, eksperimental va shakllantiruvchi.
Kavzometriya - E.I.Golovaxa va A.A.Kromiklar tomonidan taklif etilgan usul bulib, u shaxsning psixologik vakti va xayotiy sub’ektiv xolatlarini taxdilini tadkik etish metodi xisoblanadi. Bu intervyu kuyidagi jixatlarni uz ichiga oladi: biografik savol-javob, muxim vokealar ruyxatini tuzish, vokealarni keltirib chikargan sabablarini aniklash va boshkalardir. Intervyu natijalari kavzometriya shaklida tasvirlanadi.Kavzometriya kasbiy muammo va inkirozlarni echish uchun kullaniladi.Psixobiografiya -shaxslarning xayot yulini psixologik urganish metodi xisoblanadi. Avval psixobiografiya siyosatchilarining obru-e’tiborini, kishilarning individual kasbiy biografiyalarini urganish maksadida kullanilgan. psixobiografiyani kullash orkali shaxsning kasbiy maksadlarining paydo bulishi, kasbiy shakllanishdagi inkirozlar xakida kimmatli ma’lumotlarni olish imkonini beradi.Anamnez metod - bu insoning mexnat sub’ekti sifatida rivojlanish tarixi xakidagi ma’lumotlarni yigadi. Bu usul E.A.Klimov tomonidan batafsil kurib chikilgan. Kasbiy anamnez mexnat motivlarini urganish, tankidiy vokealarni aniklash, kasbiy faoliyatda obru-e’tibor kozonishni oldindan tashxis kilishda kullaniladi.
PRAKSIMMETRIK USULLAR
Faoliyat maxsulotlari va jarayonlarini taxlil etish yullari bulib, unga B.G.Ananev xronometriya, profesiografiya, bajarilgan ishlar va buyumlar baxosini izoxlashlarni kiritadi. Kasb psixologiyasining bu guruxidan kuyidagi usullar muxim axamiyatga ega.