Bu layihə avropa İttifaqi tərəfindən maliyyələşdirilib sülh proSeSlərİndə İctİmaİ
Yüklə 1,34 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- İstifadə olunan mənbələr
22 International Alert • İspaniya hökumətinin Basklar Ölkəsinin silahlı qruplaşması ilə apardığı danışıqlar münaqişənin həlli üçün təkan oldu. Xüsusən də İspaniya hökumətinin bu addımı silahlı mübarizənin sona çatmasına və ETA-nın siyasi proseslərə cəlb olunmasına ciddi təsir göstərdi. 1992-1994-cü illərdə danışıqlar əsasında DQ münaqişəsində atəşkəslə bağlı razılıq əldə edildi. Amma danışıqlar prosesinin aparılmasında əsas rol Azərbaycan və Ermənistana məxsusdur. • ETA silahlı qruplaşmasının üzvlərinə qarşı xalq arasında etibarın itməsi, onlara törətdikləri cinayət aktlarına görə xüsusən sağçı qüvvələr tərəfindən göstərilən təzyiq nəticəsində ETA öz mövqeyini dəyişmək məcburiyyətində qaldı. Siyasi mübarizəyə qoşulandan sonra təşkilat terror əməllərinə artıq heç nə ilə haqq qazandıra bilmirdi. Bu səbəbdən insanlar küçələrə çıxıb etiraz edərək, terror aktları törətmiş şəxslərlə danışıqları dayandırmağı tələb edirdilər. • ETA qruplaşması üzvlərinin kütləvi terrora son qoymasına baxmayaraq, İspaniya ilə münasibətlərin yaxşılaşmasını istəyən siyasətçilər, ekspertlər və jurnalistlər hələ də onların hədəfləri olaraq qalırdılar. Bu, münasibətlərin yaxşılaşmasını diləyən səslərin eşidilməməsinə səbəb oldu. Oxşar mənzərə Dağlıq Qarabağda olduğu kimi, Azərbaycanda da müşahidə olunur, burada da sülhün əldə olunması üçün kompromisə çağırış edən təşkilatların və şəxslərin təqib olunması sülh təkliflərinin səsləndirilməsi yolunda ciddi maneəyə çevrilib. • Rəsmi Madrid və Basklar Ölkəsi arasında problemlər mövcud olsa da, onlar vahid siyasi sistem çərçivəsində yaşayırlar. Eyni ərazidə yaşayan, bir qismi Madrid hökumətini dəstəkləyən, digər qismi isə Basklar Ölkəsinin İspaniyadan ayrılmasını istəyən insanlar birlikdə “Atletiko” (Bilbao) komandasına azarkeşlik edir və icmaların problemlərini birgə müzakirə edirlər. 1994-cü ildən Azərbaycan və Ermənistan vətəndaşları arasında birbaşa fiziki təmas qurmaq imkanları olmasa da, ümumi yaddaş daşıyıcıları olan insanlar mövcuddur və onlar gələcəkdə tərəflər arasında münasibətlərin yoluna qoyulmasına öz töhfələrini verə bilərlər. • Dağlıq Qarabağdan fərqli olaraq, Basklar Ölkəsində ispan və bask millətlərinin nümayəndələri mütəmadi təmas şəraitində yaşayırlar. Regional hakimiyyət Basklar Ölkəsinin gələcəyilə bağlı ictimai rəyin parçalanmasının qarşısını almağa can atdığı halda, mərkəzi hakimiyyət İspaniyadan ayrılmaqla bağlı çağırışları boğmağa çalışır. • Basklar Ölkəsində İspaniyadan ayrılma prosesinin müzakirəsinin gedişatında İspaniyanın siyasətini dəstəkləyən insanların, siyasətçilərin və ekspertlərin fikirlərinə lazımı diqqət və hörmətlə yanaşırlar. Dağlıq Qarabağ və Azərbaycan cəmiyyətlərində belə insanlar çox azdır. Onların öz cəmiyyətlərində təqib olunmaları azmış kimi, üstəlik kütləvi informasiya vasitələri üçün də populyar deyillər. • Bask cəmiyyəti terrorçu əməllərdə təqsirləndirilərək həbs olunmuş minlərlə ETA tərəfdarı və siyasi fəalların öz cəzalarını vətənlərindən kənarda çəkmələrindən narahatdır və İspaniya hakimiyyətindən bu vəziyyətin dəyişdirilməsini tələb edir. Sol hərəkatının həyata keçirdiyi bütün tədbirlərdə iştirakçılar məhbusların azad edilməsini, və ya Bilbaoya köçürülməsini tələb edirlər. Bu problemin həlli İspaniya və Basklar Ölkəsi arasındakı gərginliyi azalda bilərdi. Analoji olaraq Dağlıq Qarabağ münaqişəsi zamanı itkin düşmüş insanların axtarışı və bu problemin həlli insanlar arasında etibarın qismən bərpa olunmasına və qarşılıqlı ittihamların azalmasına gətirib çıxara bilərdi. • Basklar Ölkəsinin Avropa Birliyi ilə münasibətlərinin qurulacağı təqdirdə hansı imkanlarının yaranacağı və müstəqillikdən imtina edib Avropa institutlarının işində yüksək muxtariyyət şəraitində iştirak etməsi məsələləri Dağlıq Qarabağ münaqişəsi kontekstində ekspertlər və qərarların qəbul edilməsində iştirak edən şəxslər tərəfindən öyrənilmir. Bu nöqteyi-nəzərdən Basklar Ölkəsinin geniş iqtisadi və siyasi imkanlarının təhlili və bu təhlilin nəticələrinin yayılması Dağlıq Qarabağ münaqişəsinə yeni yanaşmaların formalaşmasına ciddi təsir edə bilər. • Siyasi partiyaların və vətəndaş cəmiyyəti nümayəndələrinin qoşulduğu Sosial Forum Basklar Ölkəsində mövqelərin formalaşması üçün mühüm auditoriya oldu. Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin tərəfləri arasında analoji iş qabiliyyətli institutun olmaması ilə bağlı siyasi partiyalar və ya vətəndaş cəmiyyəti nümayəndələri arasında münaqişəyə dair heç bir polemika aparılmır. Sülh Proseslərində İctimai İştirak və Çoxkanallı Diplomatiya Mexanizmləri 23
1) C.M. Хенкин (2011). Баскский конфликт вчера и сегодня, МГИМО. Доступно по адресу: http://www.mgimo.ru/ 2)
S. Chapman (2006). Report on the Basque conflict: keys to understanding the ETA’s permanent ceasefire. Lokarri. Доступно по адресу: http://www.lokarri.org/files/File/PDF/Inform.pdf 3)
G. E. Idoiaga (2006). The Basque conflict. New ideas and prospects for peace. United States Institute of Peace: Washington. 4) C.M. Хенкин и Е.С. Самсонкина (2011). Баскский конфликт: истоки, характер, метаморфозы, МГИМО (У) МИД России. 5)
J. Zabalo and O. Imaz (2011). The EU and the Basque conflict: opportunities for engagement? Доступно по адресу: http://www.c-r.org/sites/default/files/Accord%2022_9The%20EU%20 and%20the%20Basque%20conflict_2011_ENG.pdf 6)
Basque Peace Process website, www.basquepeaceprocess.info/?tag=conflict-resolution 7)
E.R. Vieytez (2013). ‘Introduction – New perspectives for the Basque Country in a postconflict scenario’, Journal on Ethnopolitics and Minority Issues in Europe, 12(2). Доступно по адресу: www.ecmi.de/fileadmin/downloads/publications/JEMIE/2013/Introduction.pdf 8)
G. E. Idoiaga (2010). The peace processes in the Basque Country and Northern Ireland (1994- 2006): a comparative approach. Institut Català Internacional per la Pau: Barcelona. Yüklə 1,34 Mb. Dostları ilə paylaş:
|