göyçək qızlardı. Onlar həmişə
nənələrinin yanına gəlib, iş
-
gücdə ona kömək
edərdilər.
Süsən dolu səhəngi güclə çiyninə qaldırıb nənəsinə su gətirər, ev işləri
görərdi. Sünbül vurağan keçilərdən qorxsa da, nənəsinin keçlərini otarardı,
qazların dişləməyindən çəkinsə də,
onlara dən verərdi.
Beləcənə, qızlardan biri ev, həyət işləri görər, o birisi isə heyvanlara,
toyuğa
-
cücəyə baxardı.
Bir gün çəpərin yanından bir qarı keçirdi. Səltənət nənə də
təndirə çörək
yapırdı. O, qarını görəndə
fikirləşdi ki, qoca arvaddı, isti çörəyə tamahı olar,
qoy çağırım, bir
-iki
tikə yesin. Qarını səslədi:
-
Ay qarı, gəl həyətə, təndir çörəyinə qonaq ol!
Qarı bunu eşitcək həyətə girdi. Səltənət nənə ona «xoş gəldin», eləyib,
süfrə saldı. Təndirdən təzə çıxartdığı çörəkdən, motal pendirdən süfrəyə
qoydu. Sonra isə Süsəni səslədi:
-
Ay Süsən, bağçadan bir az göydən
-
göyərtidən yığ gətir, qonağımız gəlib.
Qarı baxdı ki, daxmadan
qəşəng bir qız çıxdı. Uzaqdan qonağın üzünə
gülümsədi, «xoş gəlmisən, qarı nənə», dedi. Sonra da əlində qab bağa getdi.
Az keçməmişdi ki, bağdan göy
-
göyərti yığıb gətirdi. Göyərtiləri təmizləyib
yudu, süfrəyə qoydu. Qarıya «nuş olsun», demək üçün başını qaldırıb ona
baxdı. Qız diksindi. O, hələ bu vaxta qədər belə eybəcər qarı görməmişdi.
Qarının saçları yoluq
-
yoluq, pırtlaşıq, burnu donqar, əyri gözləri göm
-
göy və
çəp idi. Uzun, eybəcər dırnaqları var idi. Dırnaqlarının içi də dolu idi zir
-
zibillə.
Enli tummanına bəlkə bir yüz yerdən yamaq vurulmuşdu. Qarının gözlərindən
elə bil cin yağırdı.
Süsən qorxaq idi, istədi qaçıb komada gizlənsin. Nənənsi bunu başa
düşdü, bərkdən dedi:
-
Süsən, komaya tərəf baxma, qarıya çay
-
çörək ver.
Qız nənəsini başa düşdü. Qorxudan daha qarının üzünə baxmadı. Çay
süzüb qarının qağağına
qoydu.
Süsənin zirəkliyindən
qarının xoşu gəldi, onun özünə də belə bir işlək qız
lazımdı, soruşdu:
-
Bu qız sənin kənizindi?
Səltənət nənə dedi:
-
Yox, ay qarı, nə kəniz, o mənim nəvəmdir. Özü də, bacısı da bütün
işlərimi görürlər.
Qarı istədi gülsün, tək dişi çox eybəcər göründü. Süsən qarıdan lap
qorxdu. Qarı ondan soruşdu:
-
Bəs sənin o biri bacın hardadır?
Süsən dedi:
-
Sünbül qazları apardı gölə ki, bir az çimsinlər, gətirsin. Harda olsa indi
gələr.
Qız qorxmasın deyə, qarının gözlərinə baxmadı.
Qarı Süsənlə nənəsini danışdıra
-
danışdıra beş çörək yedi. Səltənət nənə
görə
-
görə ki, qarı çörəklərin hamısını yeyir, heç nə demədi. Fikirləşdi yəqin
qarı neçə
gündür ki, acdır.
Qarı yedi, doydu,
sonra isə yeməyin üstündən doyunca çay içdi. Bu vaxt
Sünbül
çubuq əlində, qazlar da qabağında darvazadan içəri girdi.
Sünbülün də qarının gözlərindən xoşu gəlmədi. Ağızucu salam verib girdi
tövləyə, çıxmadı. Gözlədi ki, qarı çıxıb getsin.
Səltənət nənə Süsəni onun dalınca yolladı ki, gəl qonağın yanına.
Sünbül gəldi. Qarı nənə dedi:
-
Balalarım, mən bardaş qurub bir yerdə çox oturanda qılçalarım tutular.
Kömək eləyin qalxım ayağa, gedim komama.
Süsənlə Sünbül qarının qolundan tutdular ki , onu qaldırsınlar. Nə qədər
dartdılar, qaldıra bilmədilər. Qarı zülüm
-
zülüm ağlamağa başladı.
Səltənət nənənin qarıya çox yazığı gəldi. Gedib eşşəyi gətirdi ki, heç
olmasa qarı eşşəklə getsin. Sonra da nəvələri ilə köməkləşib qarını birtəhər
qaldırdı eşşəyin belinə.
Nənə nəvələrinə dedi:
-
Aparın qarını qoyun komasına, qayıdın!
Süsənlə Sünbül hərəsi bir tərəfdən nənələrinin qulağına pıçıldadılar:
Nənə, mən bu qarıdan qorxuram.
Nənə də yavaşdan onlara dedi:
-Qoc
a arvadı komasına aparmasaz, o eşşəkdən düşə bilməz, yıxılar. Siz
də günah qazanarsız. Bir də axı eşşəyimizi qaytarıb gətirmək lazımdır.
Qarı soruşdu:
-
Ay arvad, onlar sənin qulağına nə deyirlər?
Nənə dedi:
-
Deyirlər ki, nənənin
evi uzaqda olsa, biz necə qayıdarıq?
Qarı ağlamsındı:
-
Mənə kömək eləyən olmasa, eşşəkdən düşə bilmərəm. Eşşək məni
yıxar, ölüb qalaram. Nəvəm də yoxdur ki, məni qaldırsın. Amma
siz
qorxmayın. Komam lap yaxındadır. Meşənin qırağında. Bircə tez getmək
lazımdır ki, qayıdanda qaranlığa düşməyəsiniz.
Süsən və Sünbül çar
-
naçar razılaşdılar. Qarı eşşəyə bir çubuq vurdu.
Eşşək yola düzəldi, qızlar da onun arxasınca.
Meşəyə çatmamış taxıl zəmisi vardı. Süsən qaçıb zəmidən bir dəstə
sünbül
yığdı. Bacısı soruşdu:
-
Neyləyirsən bu sünbülləri yığırsan?
Süsən cavab verdi:
-
Bizim adımızı nənəmiz qoyub. Sənin də, mənim də adım sünbüldən
götürülüb, ona görə də sünbüldən xoşum gəlir.
Sünbül dedi:
-
Mənim adımı sünbüldən götürüblər, sənin adını yox!
Süsən bildiyini bacısına da öyrətdi:
-
Nənəm mənə deyib ki, bizim hər ikimizin adımızı sünbüldən götürüblər.
Sünbülün açılmamış vaxtı o hələ qönçə şəklində olur. Ona süsən
-sünbül
deyirlər. Al bax, mənim yığdıqlarım da süsən
-
sünbüllərdir.
Bacılar belə şirin
-
şirin danışdıqları yerdə qarı onlara qışqırdı:
-
Bacı
-
bacı, iki bacı nə danışırsız məndən ?
Bacılar qorxa
-
qorxa dedilər: