C. P. İSayev infeksion xəSTƏLİKLƏR
Yüklə 4,43 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- İNFEKSİON XƏSTƏLİKLƏRİN DİAQNOZU
11
ağırlığından, aparılan müalicənin effektliyindən və s. səbəblərdən asılı olaraq geniş diapazonda dəyişir. Bu dövrdə orqanizmin fiziloji funksiyaları bərpa olur, xəstə sağalır, immunitet yaranır. Sağalma xəstəliyə xas bütün klinik- laborator əlamətlərin çəkilməsi ilə - tam sağalma və müəyyən qalıq əlamətlərlə (bruselloz, toksoplazmoz), törədicilərin orqanizmdən tam təmizlənməməsi (bakteriya-, virus-gəzdirənlik və s.) ilə - natamam sağalma ola bilər.
Müasir dövrdə infeksion xəstəliklərin kliniki gedişində bir sıra dəyişikliklər müşahidə edilir. Belə ki, xəstəliyin silinmiş, atipik formaları daha tez-tez təsadüf edilir. Ağır gedişlərin, uzun sürən formaların xüsusi çəkisi artmışdır. Ona görədə yoluxucu xəstəliklərə vaxtında erkən və dəqiq diaqnoz qoyulması mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Effektli müalicəsinin aparılmasında və xəstəliyə qarşı əks epi-demik tədbirlərin işlənilib hazırlanmasında da erkən və dəqiq diaqnozun qoyulması vacib şərtdir. Diaqnoz xəstənin hər tərəfli, sistemli müayinəsinə əsaslanmalıdır. Ətraflı klinik-anamnestik məlumatlar toplanılıb, müasir laborator-instrumental müayinələrin aparılması önəmli rol oynayır və alınan nəticələrdən istifadə edərək diaqnoz əsaslandırılır. İlk növbədə klinik müayinə aparılır. Ətraflı soruşulmaqla xəstənin şikayəti, xəstəliyin anamnezi, xəstənin həyat anamnezi toplanılır. Bu və ya digər üzv və sistemlərdə olan dəyişikliklər müayinə edilərək öyrənilir. Xəstəliyin başlaması, (kəskin, tədricən), üşütmə-titrəmə, qızdırma, temperaturun xarakteri, müxtəlif xarakterli ağrılar, onların lokalizasiyası və s. araşdırılır, Əlamətlərin ardıcıllığı, inkişafı izlənilir. Bu zaman xəstənin əsas şikayətləri, patoqnomik simptom və sindromların meydana çıxması, inkişafı; qəbul etdiyi dərmanlar, onların effektliyi araşdırılır. Epidemioloji anamnez - yoluxucu xəstəliklərin diaqnozunda əhəmiyyətli rol oynayır. Xəstənin harada, nə vaxt, hansı şəraitdə yoluxması, təmasda olduğu şəxslər və xəstəlik ocağı təyin edilir. Eyni zamanda xəstəliyin ətrafdakılara yoluxma yolları, ehtimalı araşdırılıb əks- epidemik tədbirlər işləyib hazırlamaq üçün məlumatlar toplanılır. Bəzi xəstəliklərin (botulizm, quduzluq, giızaz, malyariya, VH-ləri və s.) diaqnozunda bu müayinənin mühüm əhəmiyyəti vardır. Epidemioloji anamnez toplayarkən aşağıdakılara diqqət yetirilməlidir: - ailədə, iş yerində və digər yerlərdə infeksion xəstələrlə təmas və ya onun istifadə etdiyi əşyalardan istifadə etmək, endemik və en-zootik ocaqda olma - xəstənin vərdişləri, şəxsi gigiyena qaydalarına əməl etməsi; qidalanması - evdə, ümumi yeməkxanada; ərzağın keyfiyyəti, təzə və ya konservləşdirilmiş ərzaqdan istifadə və s. - istifadə edilən su mənbələri - açıq (quyu suyu. çay), mərkəzləşdirilmiş, texniki. Çiy suyun içilməsi. - mənzil-məişət şəraiti - ayrı, fərdi mənzil, kommunal mənzil, yataqxana və ya ümumi həyət evində yaşama; mənzilin ümumi sahəsi, işıqlanması, ailə üzvlərinin sayı və s. -peşə, sənət - məsələn, heyvandarlarda zoonoz xəstəliklərə (bruselloz, qara yara), cərrah və stomatoloqlarda parenteral virus he-patitlərinə yoluxma ehtimalı. Ev heyvanları saxlamaq, heyvani məhsullarından (ət, süd, yun, dəri) istifadə edilməsi downloaded from KitabYurdu.org
12
-əvvəllər keçirilmiş infeksion xəstəliklər, profilaktik peyvəndlər haqqında məlumat Bu məlumatları daha da genişləndirmək olar. Bütün hallarda epidemioloji anamnez fərdi xarakter daşımalı, hər bir xəstəliyin epidemiologivasına müvafiq olaraq toplanmalı və diaqnozu dəqiqləşdirməyə yönəlməlidir. Klinik müayinə - müəyyən ardıcıllığa əməl edilməklə xəstələr diqqətlə - “başdan- ayağa” yoxlanmalıdır. Xəstəni xarici görnüşünə -habitusuna, huşuna, psixikasının vəziyyətinə - oyanıqlıq, eyforiya və ya tormozlanma, hərəkətlərin məqsədyönlü olmasına fikir vermək lazımdır. Xəstənin fiziki vəziyyəti - fəallığı (qarın yatalağında adina-miya, quduzluqda fobiyalar, tctanusda opistotonus və s.) nəzərə alınmalıdır. Bəzi infeksion xəstəliklərdə xəstənin xarakterik xarici görnlişü olur. Məsələn: səpgili yatalaqda - üzün hiperemiyası, dovşan gözlü-li'ık; güzazda sardoik gülüş. Dəri, selikli qişalar çox diqqətlə yoxlanılmalıdır. Bu gündüz, gün işığında aparılmalıdır. Dərinin elastikliyinə - turqoruna, rənginə (hiperemiyalı. subikterik, solğun), nəmliyinə, isti-soyuqluğuna, der-moqrafizmin xarakterinə (solğun ya qırmızı) fikir vermək lazımdır. Dəri və selikli qişalarda səpgilərin - ekzaııtema və enantemaların aşkar edilməsi bir sıra xəstəliklərin diaqnozunun qoyulmasında əhəmiyyətli rol oynayır. Səpginin lokallaşdığı yer, xarakteri (rozeola, pe-texiya, papula), xəstəliyin neçənci günü meydana çıxması, inkişaf mərhələləri, səpgidən sonra yerində ləkənin, çapığın qalması, qabıq-lanma olıuası və s. diqqətlə araşdırılmalıdır. Qızılca, epidemik səpgili yatalaq, su çiçəyi və s. bu kimi xəstəliklərdə meydana çıxan səpgilərin öyrənilməsi diaqnoz üçün əhəmiyyətli məlumatlar verə bilər. Dəri səpgiləri törədici və onun toksininin təsirindən, bəzən isə sinir-reflektor proseslərlə əlaqədar meydana çıxan yerli dəyişikliklərdir. Onlar çox vaxt dəridə iltihab, bəzən ancaq kapilyarların genişlənməsi və keçirici 1 iy inin artması ilə əlaqədar, digər hallarda isə dərinin trofik dəyişiklikləri, infiltrasiyası, qranulyasiyası və s. nətcəsin-də inkişaf edir, ya allergik xarakter daşıyir. Xəstəliyin ağırlıq dərəcəsindən, dövrlərindən asılı oiaraq büruzə veririər. İfeksion xəstəliklər zamanı rast gəlinən aşağıdakı səpgiləri göstərmək olar: Rozeola - kapillyarların genişlənməsindən əmələ gələn, solğun-çəhrayı, qırmızı, bəzən tünd-qırmızı rəngdə, 1-5 mm ölçüdə, girdə, kənarları hamar səpgilərdir. Basdıqda, dərini dartdıqda itir, buraxdıqda yenidən meydana çıxır. Bəzən dəri səthindən yuxarı qalxır - rozeola
yatalağında, paratiflərdə, səpgili yatalaqda; nöqtəvari səpgilər isə skarlatinada, yalançı vərəmdə rast gəlinir.
çəhrayı və ya qırmızı rəngdə, rozeolaya oxşar səpgilərdir. Təzyiq etdikdə itir, buraxdıqda yenidən əmələ gəlir. Kiçik ləkəli - 5-10 mm ölçüdə (qızılcaya bənzər səpgi), iri ləkəli - 10-20 mm (qızılca, Rozenberq infeksion eriteması) ola bilər. Eritema - erythema - 20 mm-dən böyük olan və birləşməyə meyilli qırmızı ya tünd-qırmızı səpgilər eritema hesab edilir. Qızılcada və Rozenberq eri-temasmda rast gəlinir. Hemorragiya - hemorrhagia - müxtəlif ölçü və formaya malik olub, dəriyə qansızma nəticəsində əmələ gəlir. Qırmızı və ya al-qırmızı olur, getdikcə sarımtıl-yaşıl və sarı rəng downloaded from KitabYurdu.org
Yüklə 4,43 Mb. Dostları ilə paylaş:
|