12
almamalıdırlar. Autoimmun xəstəlikli pasiyentlərə VƏT müvafiq
mütəxəssislərlə (məsələn, revmatoloq, endokrinoloq) sıx əməkdaşlıq
şəraitində təyin edilməlidir. Autoimmun xəstəlik simptomlarının
pisləşməsi ilə bağlı pasiyentlərin diqqətli monitorinqi aparılmalıdır.
VƏT və hamiləlik
Virus əleyhinə müalicədən əvvəl fertil dövrdə olan bütün
qadınlar hamiləlik testindən keçməlidirlər. Əgər qadın hamilədirsə və
ya hamilə qalmağa hazırlaşırsa, virus əleyhinə müalicəni başlamaq
lazım deyil. Belə ki, ribavirin teratogen təsirə malikdir. Qadının
partnyoru HCV-yə yoluxduğu və virus əleyhinə terapiya aldığı halda
da hamiləlikdən daşınmaq lazımdır. Müalicə dövründə və müalicə
bitdikdən sonra 6 ay müddətində hər iki partnyorun ən azı bir baryer
metodu vasitəsilə kontrasepsiyadan istifadə etməsi zəruridir.
Ribavirin təyini fonunda hamiləlik baş verərsə, preparatın qəbulunun
dərhal dayandırılması lazımdır.
Gözlərin müayinəsi
Tor qişanın zədələnməsi ilə bağlı risk faktorları olmayan
pasiyentlərin müalicəyə qədər oftalmoloji müayinədən keçməsi
məsləhətdir. Gözlərin təkrar müayinəsi müalicə dövründə
retinopatiya baş verdikdə və ya onun ağırlaşması hallarında aparıla
bilər.
Tor qişanın zədələnməsi ilə bağlı risk faktoru olan (məsələn,
arterial hipertenziya, şəkərli diabet) pasiyentlər, interferonoterapiya
zamanı xəstəliyin proqressivləşməsini aşkara çıxarmaq üçün həm
müalicəyə qədər, həm də müalicə vaxtı oftalmoloji müayinədən
keçməlidirlər.
C hepatitinin qaraciyərdən kənar təzahürləri
HCV infeksiyası leykositoklastik vaskulit, membranoproliferativ
qlomerulonefrit və dərinin gecikmiş porfiriyası da daxil olmaqla, bir
sıra qaraciyərdən kənar təzahürlərin inkişafı ilə assosiasiya təşkil
edir. Qaraciyərdən kənar təzahürlərin müalicə olunması nəzərdə
tutulmuş pasiyentlərdə krioqlobulinlərin ilkin səviyyəsi, kreatininin
Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin
İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır.
13
sutkalıq klirensi, sidikdə zülalın sutkalıq miqdarı təyin edilməli,
sidiyin ümumi analizi aparılmalıdır.
İİV-nin təyin olunması üçün test
İİV/HCV ko-infeksiyası qaraciyərin HCV tərəfindən zədələnmə
riskini artırır, HCV infeksiyasının terapiya müddətinin uzanmasına
və davamlı virusoloji cavaba nail olma ehtimalının aşağı düşməsinə
təsir edə bilir. Virus əleyhinə terapiyanın aparılması nəzərdə
tutulmuş bütün XCH-li xəstələr İİV-nin təyini testindən
keçməlidirlər.
Kəskin C hepatitli xəstələrin müalicəsi
Klinik cəhətdən kəskin ifadə olunmuş C virus hepatitli
pasiyentlərdə orqanizmin virusdan öz-özünə təmizlənməsi 67%
hallarda simptomların yaranmasından sonrakı 3-4 ay müddətində baş
verə bilər. Xəstəlik zəif, effektsiz T-hüceyrə cavabı zamanı xroniki
hal alır. Virusun yüksək mutasiya qabiliyyəti, həmçinin humoral
cavabı da çətinləşdirir və infeksiyanın xronikləşmə ehtimalını artırır.
Digər tərəfdən, virusun öz-özünə klirensi aktiv immun cavabla
əlaqədardır və sarılıqla keçən kəskin C hepatitli pasiyentlərin
simptomsuz pasiyentlərlə müqayisədə öz-özünə sağalma ehtimalı
daha böyükdür.
HCV-yə yoluxma faktı müəyyən edildiyi andan etibarən
pasiyentlərin 8-12 həftə ərzində müşahidə edilməsi zəruridir (D).
Əgər bu müddət ərzində öz-özünə sağalma qeyd olunmazsa, onda
VƏT-in təyin edilməsi vacibdir. Kəskin hepatit C-nin müalicəsi
infeksiyanın xronikləşməsinin qarşısının alınması baxımından çox
effektlidir.
VƏT peqilə olunmuş interferonlarla monoterapiya rejimində 24
həftə müddətində aparılır və pasiyentlərdə yüksək səviyyəli DVC
əldə olunmasına zəmin yaradır.
Kəskin C hepatitinin müalicə sxeminə ribavirinin əlavə edilməsi
DVC-yə nail olma tezliyini artırmır. Bəzi hallarda kombinə edilmiş
VƏT fərdi qaydada təyin oluna bilər.
Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin
İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır.
14
Xroniki C hepatitli pasiyentlərin müalicəsi
Əvvəllər VƏT almamış pasiyentlərin müalicəsinə dair
tövsiyələr:
►
Peqinterferon-alfa + ribavirin kombinə edilmiş terapiya sxemi
XCH-nin müalicəsi standartıdır (A).
►
Peroral qəbul edilən ribavirinlə kombinasiyada alfa-2a
peqinterferonun standart dozası 180 mkq/həftə, alfa-2b
peqinterferonun dozası isə 1,5 mkq/kq/həftə təşkil edir (A).
►
Virusun 1-ci genotipi olan pasiyentlərdə alfa-2a peqinterferon ilə
kombinasiyada ribavirinin dozası – 75
kq və ya ondan az bədən
çəkisi üçün 1000 mq/sutka, 75 kq-dan artıq bədən çəkisi üçün
1000-1200 mq/sutka təşkil edir (A). Alfa-2b peqinterferonun
istifadəsi zamanı ribavirinin dozası çəkisi 95 kq-dan çox olan
pasiyentlər üçün 15 mq/kq/sutka (1400 mq/sutka-dan artıq
olmamaq şərtilə) təşkil edir.
►
2/3 genotipli pasiyentlərdə alfa-2a peqinterferonla kombinasiyada
ribavirinin dozası 800 mq/sutka təşkil edir
(A), alfa-2b
peqinterferon ilə kombinasiyada isə ribavirin dozasının bədən
çəkisinə uyğun (15 mq/kq/sutka, 1400 mq/sutka-dan artıq
olmayaraq) hesablanması tövsiyə edilir.
Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin
İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır.