C virus hepatitinin müalicəsi üzrə klinik protokol
Yüklə 233,31 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Virusoloji artım
- 1-ci genotipli, qaraciyər sirrozu olmayan pasiyentlərin müalicə müddəti
- Sabit normal ALT səviyyəsi olan pasiyentlər
19 ►
Virusoloji artım: EVC və ya LVC əldə olunduqdan sonra müalicə zamanı virusemiyanin qayıdışı/ səviyyəsinin artması (HCV RNT-nin təkrar deteksiyası). ►
Residiv: Virusoloji cavab əldə olunmaqla VƏT kursu başa çatdıqdan sonrakı dövrdə virusemiyanın qayıdışı (HCV RNT-nin təkrar deteksiyası). Beləliklə, müalicə zamanı sürətli və erkən virusoloji cavab və tam EVC olmadıqda ləngimiş virusoloji cavabı müəyyən etmək vacibdir (B). Müalicə zamanı erkən supressiyaya nail olunma ilə müqayisədə natamam və ya yubanmış virusoloji cavab zamanı DVC-yə çatma ehtimalı daha azdır. Sürətli və tam erkən virusoloji cavablar sabit virusoloji cavabın prediktorləri qismində nəzərdən keçirilə bilər (B). Əvvəllər müalicə olunmayan pasiyentlərdə SVC əldə olunarkən DVC-nin alınması ehtimalı 80-83% , SVC baş vermədən tam EVC əldə olunduğu hallarda isə 65-76% təşkil edir. EVC/LVC-yə çatma yoxdursa, DVC-nin alınma ehtimalı ≤ 3% təşkil edir. Belə olduğu halda, terapiyanın dinamikasının, ona dözümlülüyün və qaraciyər zədələnməsinin mövcud səviyyəsinin hərtərəfli öyrənilməsindən sonra həkim müalicənin dayandırılması məsələsini pasiyentlə birgə nəzərdən keçirməlidir. Terapiyanın istənilən mərhələsində virusoloji cavabın olmaması halında belə qaraciyərin ağır fibrozu (F 3-4) olan pasiyentlərdə müalicə VƏT-ə qarşı dözümlülükdən asılı olaraq davam etdirilə bilər (D).
Müalicənin müddətini təyin etmək üçün virusun genotipini müəyyən etmək lazımdır. Qəbul edilmiş standartlara görə, 1-ci, 4-cü, 5-ci və 6-cı genotiplər üçün terapiya müddəti 48, 2-ci və 3-cü genotiplər üçün isə 24 həftədir. Klinik göstərişlər olduğu halda terapiyanın müddətinin fərdi qaydada dəyişdirilməsi mümkündür. Virus əleyhinə terapiya (VƏT) başlanmazdan əvvəl ilkin virus yüklənməsini (HCV RNT-nin miqdarı) müəyyən etmək zəruridir. Kəmiyyət müəyyənləşdirilməsi terapiya zamanı da aparılmalıdır. Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır.
20 1-ci genotipli, qaraciyər sirrozu olmayan pasiyentlərin müalicə müddəti
SVC əldə olunarsa, müalicə müddətini fərdi qaydada 24-36 həftəyədək ixtisar etmək olar (D).
SVC olmadığı, lakin tam EVC əldə edildiyi halda müalicə müddəti 48 həftə təşkil edir (A).
Tam EVC olmadığı və yubanmış cavaba nail olunduğu zaman müalicəni 72 həftəyədək uzatmaq tövsiyə edilir (D). 2-ci, 3-cü genotipli, qaraciyər sirrozu olmayan pasiyentlərin müalicə müddəti
Standart müalicə müddəti 24 həftədir (A). 3-cü genotipli və HCV RNT-nin ilkin səviyyəsi > 600 000 BV/ml, yüksək səviyyəli fibroz və/və ya steatoz olan pasiyentlərdə DVC-nin əldə edilməsi ehtimalını VƏT-ni 24 həftədən çox uzatmaqla artırmaq olar (D).
►
Minimal histoloji dəyişiklik müşahidə olunan (F 0-1, A 0-1 METAVIR) pasiyentlərdə qaraciyər xəstəliyinin əhəmiyyətli dərəcədə inkişaf etməsi riski yüksək deyil. Proqnoz və müalicə variantlarının ətraflı müzakirəsindən sonra həkim və pasiyent müalicəsiz müşahidə taktikasını seçə bilərlər. Belə olan təqdirdə, fibroz və histoloji aktivlik səviyyəsini hər il müəyyən etmək lazımdır (qeyri-invaziv metodlarla). Əgər fibroz və histoloji aktivliyin səviyyəsinin qiymətləndirilməsi biopsiya məlumatları əsasında aparılırsa, onda bu prosedur 3-5 ildə 1 dəfədən çox olmamaq şərtilə yerinə yetirilməlidir. Qaraciyər xəstəliyinin proqressivləşməsi müşahidə edilərsə, VƏT-nin başlanması tövsiyə olunur. ►
informasiya verildikdən sonra, fibrozun və xəstəlik aktivliyinin minimal olmasına baxmayaraq pasiyent müalicəyə təkid göstərərsə, virus əleyhinə terapiya aparıla bilər. Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır.
21 ►
Qaraciyər zədələnməsinin ağırlığından asılı olmayaraq, hepatitin qaraciyərdən kənar təzahürləri olan pasiyentlər üçün virus əleyhinə terapiyanın aparılmasının mümkünlüyü mütləq nəzərdən keçirilməlidir. ►
olmanın yüksək ehtimalı, hətta minimal histoloji dəyişiklik olan hallarda VƏT aparılmasını məqsədəuyğun edir.
XCH-li pasiyentlərin təxminən 30%-ində sabit normal ALT səviyyəsi göstəriciləri qeydə alınır. Lakin belə pasiyentlərin orta hesabla 20%-ində ifadə olunmuş fibroz və ya sirroz aşkar edilir. Beləliklə, histoloji qiymətləndirmə olmadan təkcə laborator müayinə, yüngül formalı xəstəliyi geniş yayılmış fibrozdan etibarlı şəkildə fərqləndirməyə imkan vermir. VƏT aparılmasının zəruriliyi haqqında qərar yalnız bütün məlumatlar əldə olunduqdan sonra verilir. Bədən çəkisi artıq olan və/və ya qaraciyər steatozu aşkar edilmiş pasiyentlər Alfa-peqinterferon və ribavirin ilə kombinasiya olunmuş terapiyanın randomizasiya olunmuş və nəzarət edilən tədqiqatlarının nəticələrinə görə, artıq bədən çəkisi olan pasiyentlər (bədən çəkisi indeksi >30 kq/m 2 ) VƏT-ə daha pis cavab verirlər. Qaraciyər steatozu çox zaman metabolik sindrom (insulinə qarşı rezistentlik/şəkərli diabet, hipertriqliseridemiya) və HCV-nin 3-cü genotipi ilə əlaqəlidir. İnterferonoterapiyaya başlamazdan əvvəl metabolik pozuntuların korreksiyasını aparmaq lazımdır, ona görə ki, interferon qeyd olunan xəstəliklərin ağırlaşmasına səbəb ola bilər. ►
Virus əleyhinə müalicənin vacibliyi bədən çəkisi indeksi >30 olan pasiyentlərdə nəzərdən keçirilməlidir (D). ►
pozuntuları olan pasiyentlərdə tez-tez inkişaf edən və yanaşı gedən xəstəliklərin – şəkərli diabet, arterial hipertenziya, hiperlipidemiyanin korreksiyası aparılmalıdır (D). ►
Bundan başqa, xəstələrə həyat tərzini dəyişməyi (fiziki hərəkətlər və çəkinin aşağı salınması) məsləhət görmək lazımdır. Belə ki, Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır. Yüklə 233,31 Kb. Dostları ilə paylaş:
|