Camaat namazi
Yüklə 364,92 Kb. Pdf görüntüsü
|
29 Əgər namazın vaxtı çıxarsa azan və iqamə verilməsi sünnədir. Yox əgər buraxılan bir neçə namaz olsa onda birinci namaz üçün azan və iqamə verilir, o biri namazlar üçün isə yalnız iqamə verilir. Azanı lent yazısı isə vermək olmaz. Bu adət hal-hazırda müsəlmanların məsciddə etdikləri xətalardan biridir. Azanı lent yazısı ilə verməyin şəriətə bir neçə müxalifliyi vardır. – müəzzin böyük savabdan məhrum olur. – Peyğəmbərin yoluna müxalifdir. Çünki Peyğəmbər demişdir: “Namaz yetişdikdə sizlərdən biriniz azan versin”. 74
dəlinin verdiyi azan niyyətsiz olduğu üçün qəbul deyildir. – bu hərəkət bidət qapısını açan amillərdəndir.
Daimi imamı gözləməyin hökmü Alimlər ittifaq etmişlər ki, daimi imamı olan məsciddə həmin imamdan elmli, təqvalı, və ya ondan hörmətli adam olsa da belə namazı məscidin daimi imamı qıldırmalıdır. İmam məscidin məsul şəxsi olduğu üçün onun izni olmadan ayrısının imam durması haramdır. Peyğəmbər demişdir: “Heç bir kimsə başqa birinin yerində imamlıq etməsin”. 75
Başqasının imam dayanması daimi imamın özünün kimisə imam təyin etdiyi halda, yaxud namaza gəlmədikdə və başqa üzrlü səbəblər olduqda caizdir. Yuxarıda qeyd etdiyimiz kimi camaata namaz qıldırmaq üçün təyin olunan imam sünnəyə uyğun şəkildə seçilməlidir.
Camaat namazında imamın arxasında Quran oxumağın hökmü Camaatla birlikdə qılınan namazlardan bəziləri səsli bəziləri isə səssiz qılınır. Səssiz qılınan namazın hər rükətində fatihə surəsini oxumaq vacib, əvvəlki iki rükətində isə fatihə surəsindən sonra Qurandan bəzi ayə və yaxud surə oxumaq isə sünnədir. Cabir (r.a)
74 Səhihu-l-Buxari 628, 630. Səhih Müslim 674 75 Səhih Muslim 673 30 dedi: “Biz zöhr və əsr namazını qıldıqda imamın arxasında birinci iki rükətdə əl-Fatihə və başqa bir surə, axır iki rükətində isə tək əl- Fatihəni oxuyurduq”. 76
Səslə qılınan namazlarda isə imam uca səslə oxuduğu rükətlərdə məmunun əl-Fatihə surəsini oxuyub oxunmaması barədə alimlər ixtilaf etmişlər. Birinci rəy: imamın arxasında istər səsli, istərsə də səssiz namazda əl-Fatihə surəsini oxumaq vacibdir. Bunu tərk edən adamın namazı batil olur. Bu rəy Şafii məzhəbinin və bəzi Hənbəli alimlərinin rəyidir. Həmçinin Buxari və Şövkaninin bəyəndiyi rəydir. Birinci rəyə aid olan dəlillərdən bir neçəsinə nəzər salaq. Ubədə ibn Samit rəvayət edir ki, Peyğəmbər dedi: “əl-Fatihə surəsini oxumayan şəxsin namazı yoxdur” 77 . Əbu Hüreyra rəvayət edir ki, Peyğəmbər dedi: “Kim namaz qılar və Quranın anasını (əl-Fatihə surəsini) oxumayarsa o (namaz) kamil deyildir”. 78
İkinci rəy: imamın arxasında ümumiyyətlə Qurandan bir şey oxumaq olmaz. Abdullah ibn Şəddəd (r.a) rəvayət edir ki, Peyğəmbər dedi: “Kimin imamı varsa imamın oxuduğu ona kifayətdir”. 79
Qeyd etmək lazımdır ki, bu rəyin əsas dəlili sayılan və Abdullah ibn Şəddədən (r.a) rəvayət edilən hədis zəifdir. Həmçinin bu rəyin özü digər səhih hədislərə müxalif olduğu üçün ən zəif rəy sayılır. Üçüncü rəy: məmun imamın arxasında səssiz namazlarda oxuyur, səsli namazlarda isə imamı dinləyib susur.
Uca Allah buyurur: “Quran oxuyan zaman onu dinləyin və susun ki, ( onun sayəsində) sizə rəhm olunsun”. 80
da o: “Sizlərdən biriniz imamın arxasında namaz qıldıqda onun
76 Sunən ibn Macə 827 77 Səhihu-l-Buxari 756, Səhih Müslim 394, Sünənu Əbu Davud 822, Sünənu-t-Tirmizi 247 78 Səhih Muslim 395 79 Sünənu İbn Məcah 1/ 105, 106. Hədis zəifdir. 80 əl-Əraf, 204 31 qiraəti sizə yetər, tək qıldıqda isə oxusun”- deyə cavab verdi. İbn Ömər özü imamın arxasında oxumazdı. 81
Əksər sələfilərin etimad etdikləri rəy isə ondan ibarətdir ki, əgər məmun imamın oxuduğunu eşidirsə o zaman susmağı oxumağından daha xeyirlidir, yox əgər imamın qiraətini eşitmirsə oxumağı sus- mağından daha xeyirlidir. Doğrusunu isə Allah bilir.
Məmun imamla qıldıqda dayandığı yer * Məmun tək olduqda imamın sağ tərəfində dayanmalıdır. Əgər bilməyərəkdən imamın solunda dayanarsa onda namaz batil olmur, lakin imam onu sağ tərəfinə doğru yönləndirməlidir. * Əgər məmun imamdan qabaqda dayanarsa onda məmunun namazı batil olur. Yer olmadıqda yaxud başqa üzrlü səbəblər olduqda məmunun imamdan öndə durub namaz qılması qəbuldur. Şeyxul İslam ibn Teymiyyə demişdir: “Zəruriyyət olduqda məmunun imamdan öndə qıldığı namaz səhihdir. Başqa halda isə namazı səhih deyildir”. 82 Muhamməd ibn Saleh əl-Useyminin də bəyəndiyi rəy budur. 83
* İki nəfər camaat namazı qıldıqda onlardan biri imam dayanar, o biri isə imamın arxasında tək olaraq namaz qılarsa o zaman məmunun qıldığı namaz batil olur. Həmçinin səffin arxasında bir nəfərin tək qıldığı namaz da batildir. Peyğəmbər bir nəfərin səffin arxasında tək namaz qıldığını görüb ona namazı təzədən qılmağı əmr etdi.
84
Üzrlü səbəbdən məmun imamın arxasında tək dayanarsa qıldığı namaz səhihdir. Bu İbn Teymiyyənin 85 , Sədi
86 və Muhəmməd ibn Saleh əl-Useyminin üstünlük verdikləri rəydir. 87 Qeyd edək ki, camaat namazı qılan iki nəfərdən biri qadındırsa, o zaman qadın
81 Beyhıqqi, Sunənil Kubra 2/ 161 82 Məsmuəl-fətava 23/ 404, 405 83 əş-Şəhru-l-Mumti alə zadu-l-Mustəqnəi 5 4/ 372 84 Sunənu Əbu Davud 682, Sunənu-t-Tirmizi 1004, Musnədu Əhməd 4/228 85 Məcmuəl-fətava 23/ 396 86 əl-Fətava əs-Sədiyyə 1/ 171 87 əş-Şəhru-l-Mumti alə zadu-l-Mustəqnəi 4/ 382 Yüklə 364,92 Kb. Dostları ilə paylaş:
|