Camaat namazi
Yüklə 364,92 Kb. Pdf görüntüsü
|
32 imamın yanında deyil arxasında dayanmalıdır. İbn Abdul-Bər demişdir: “Alimlər ittifaq ediblər ki, qadın kişi imamın arxasında tək dayanır. Bu məsələdə sünnə qadının imamın sağında deyil, arxasında durmasındadır”. 88
* Məmunlar iki nəfər və daha çox olduqda isə imamın arxasında, imam isə qabaqda onların ortasında dayanmalıdır. Uşaqlar isə kişilərin arxasında qadınlar da uşaqların arxasında dayanırlar. Əgər uşaqlar səs salırlarsa onda onları kişilərin arasına düzmək lazımdır. 89
İmam nə zaman camaata doğru çönməlidir İmam namazı bitirdikdən sonra üç dəfə “əstağfirullah” deyib duanı oxuduqdan sonra camaata doğru çönməyi sünnədir. Qibləyə sarı çox oturmağı bəyənilmir. Bu əməl sünnəyə müxalifdir. Həmçinin camaat elə başa düşər ki, imam nə isə unudub yadına salmaq istəyir. İmam duanı bitirdikdən sonra istər sağ, istərsə də sol tərəfdən camaata tərəf çönə bilər. Hər iki tərəfdən insanlara tərəf çönmək sünnədə varid olub.
Səfflərin ən əfzəli Namaza başlamazdan əvvəl səfləri düzəltmək vacibdir. Ənəs ibn Malik (r.a) rəvayət edir ki, Peyğəmbər buyurdu: “Cərgələrinizi düzəldin! Həqiqətən, cərgələrin düz olması namazın kamil- liyindəndir”. 90 Ən-Nüman ibn Bəşir (r.a) rəvayət edir ki, Mən Peyğəmbərin (s.ə.s) “Cərgələrinizi düzəldin, yoxsa Allah da sizin qəlblərinizi biri-birindən ayırar”- dediyini eşitdim. 91 Peyğəmbərin cərgələri düzəltməyi bizə əmr etməsi bu əməlin vacib olmasından xəbər verir. Camaat buna riayət etmədiyi təqdirdə günah qazanırlar. Ən əfzəl səff imamın arxasından başlayan birinci səffdir. Peyğəmbər birinci səffin fəzilətini bəyan etmişdir. Əbu Hüreyra (r.a) rəvayət edir ki, Peyğəmbər demişdir: “Əgər insanlar azana
88 əl-İstizkər 6/249 89 əş-Şəhru-l-Mumti alə zadu-l-Mustəqnəi 4/ 391 90 Səhihu-l-Buxari 723, Səhih Müslim 974 91 Səhihu-l-Buxari 717, Səhih Müslim 977 33 cavab verməyin və birinci səffdə durmağın nə qədər fəzilətli olduğunu bilsəydilər və buna nail olmaq üçün püşk atmaqdan başqa bir şey tapmasaydılar, püşk atardılar”. 92
birinci səff mələklərin səfflərinə bənzəyir” 93
Birinci səff səfflərin ən xeyirlisidir. Əbu Hüreyra (r.a) rəvayət edir ki, Peyğəmbər demişdir: “Kişilərin ən xeyirli cərgəsi birincisi, ən şərr (xeyiri az olan) cərgəsi isə axırıncıdır. Qadınların ən xeyirli cərgəsi axırıncısı, ən şərr (xeyri az olan) cərgəsi isə birincisidir” 94 Ən- Nümən ibn Bəşir (r.a) rəvayət edir ki, Peyğəmbər dedi: ”Həqiqətən Allah və mələkləri birinci səffdə dayananlara xeyir dua verərlər”. 95
Aişə (r.a) rəvayət edir ki, Peyğəmbər demişdir: “Həqiqətən, Allah və mələkləri səffin sağ tərəfində duranlara xeyir dua edərlər” 96
dirək arasında camaat namazı qılmaq olar. İmamın və tək namaz qılan şəxsin isə iki dirək arasında durub namaz qılması caizdir. Abdullah bin Ömər (r.a) rəvayət edir ki, Peyğəmbər Kəbəyə gəldikdə iki dirək arasında durub namaz qıldı. 97
Namazda imama tabe olmağın növləri Birinci hal: İmamı qabaqlamaq. İmamı qabaqlamaq dedikdə məmunun namazda edilən hərəkətdə, yaxud da ucadan deyilən sözlərdə imamı qabaqlaması nəzərdə tutulur. İmamı qabaqlamaq haramdır. Əbu Hüreyra (r.a) rəvayət edir ki, Peyğəmbər dedi: “İmamdan əvvəl başını (səcdədən) qaldıran qorxmur ki, Allah da onun başını – və ya surətini – uzunqulağın surətinə çevirər?” 98 İbn Teymiyyə demişdir: “İmamı ötməyin haram olması barədə alimlər
92 Səhihu-l-Buxari 615, Səhih Müslim 137, 139 93 Sunənu Əbu Davud 554, Albani hədisi səhihləşdirmişdir. 94 Səhih Muslim 440 95 Musnədu Əhməd 4/269. Albani hədisi həsənləşdirmişdir.
96
97 Səhihu-l- Buxari 504, Səhih Müslim 1329
98
34 ittifaq etmişlər. İmamdan qabaq rüku və ya səcdə etmək olmaz”. 99
Ənəs ibn Malik (r.a) rəvayət edir ki, Peyğəmbər bir gün bizə namaz qıldırdı sonra üzünü bizə tərəf çevirib dedi: “Ey insanlar mən sizin imamınızam. Məni nə rükuda, nə səcdədə, nə qiyamda, nə də namazı bitirməkdə qabaqlamayın”. 100
Bilərəkdən imamı ötmək isə namazı batil edir. Muhamməd ibn Saleh əl-Useymin demişdir: “Kim imamı bilərəkdən ötərsə namazı batil olar”. 101 Əgər bilmədən, yaxud unudub imamı ötən şəxs qayıdıb təzədən həmin əməli imamdan sonra təkrar etməlidir. Həmin şəxsin namazı səhihdir. İkinci hal: İmamla bərabər hərəkət etmək. İmamla bərabər hərəkət həm sözlərdə, həm də əməllərdə olur. Səssiz namazlarda təkbirətul- ehramdan başqa olan sözləri imamla bərabər demək namazı batil etmir. Təkbirətul-ehramı isə imamla bərabər demək, imamın hələ təkbiri bitirib namaza başlamadığı üçün namazı batil edir. Təkbirdən başqa yerdə qalan sözləri imamla bir demək namazı batil etmir. Məsələn imamın təşəhhüd oxuduğunu eşidib, ondan öndə olmağın heç bir ziyanı yoxdur. Məmunun namazda olan hərəkətləri imamla bərabər etməsi isə bəyənilmir. Təkbiratul-ehramdan başqa namazda olan təkbirləri imamla bərabər etmək isə haramdır. Əbu Hüreyra (r.a) rəvayət edir ki, Peyğəmbər demişdir: “Həqiqətən imam, namazı qıldırmaq üçün seçilib, ona müxalif olmayın! Təkbir etdikdə təkbir, rüku etdikdə də rüku edin! Səmi Allahu limən həmidəh dedikdə Rabbənə və ləkəl həmd deyin! Səcdə etdikdə səcdə edin! İmam namazı oturaraq qılarsa, siz də oturmuş vəziyyətdə qılın!” 102
Üçüncü hal: İmamdan geri qalmaq. Yəni məmun bilərəkdən imam- dan geri qalarsa, imam həmin rüknu tamamlamamışdan qabaq ona yetişərsə onda namazı səhihdir. Lakin bilərəkdən imamı təqib etmədiyi üçün günah qazanır. Məmun imamdan bir və ya daha çox rükn geri qalarsa namazı batil olur və həmin şəxs günah qazanır.
99 Məcmuəl-fətava 23/336 100 Səhih Müslim 1/320
101
əş-Şəhru-l-Mumti alə zadu-l-Mustəqnəi 4/261-262 102
Səhihu-l-Buxari 722,734, Səhih Müslim 920 35 Dördüncü hal: Rükunları imamdan dərhal sonra yerinə yetirmək. Peyğəmbər bizə imamla birlikdə namaz qıldıqda bu cür qılmağımızı əmr etmişdir.
Qadınların camaat namazına gəlməsi Dinimiz qadınların məscidə xeyir işlər üçün getməsinə icazə vermişdir. Onlar da məscidə gəlib camaat namazı qılıb, zikr edib, elm məclislərində otura bilərlər. Fərqi yoxdur istər qadın cavan və ya yaşlı olsun. Peyğəmbərin dövründə qadınlar da camaat namazına gəlir və Peyğəmbər onlara bunu qadağan etmirdi. Aişə (r.a) rəvayət edir ki, Peyğəmbər fəcr namazını qılarkən hicablarına bürünmüş mömin qadınlar da ona qoşulardı. (Namazlarını qıldıqdan) sonra isə evlərinə qayıdar və qaranlıq olduğundan heç kəs onları tanımazdı. 103
bunu ona qadağan etmək haramdır. Abdullah ibn Ömər (r.a) rəvayət edir ki, Peyğəmbər (s.ə.s) dedi: “Sizlərdən birinizin zövcəsi məscidə getmək üçün ondan izn istədiyi zaman, ona mane olmasın”. Bunu eşidən Bilal ibn Abdullah 104 : “Allaha and olsun ki, onlara (məscidə getməyə) mane olacağıq”– dedi. Abdullah (r.a) yaxınlaşıb onu çox sərt danladıqdan sonra dedi: “Mən sənə Rəsulullahdan (s.ə.s) hədis danışıram, sən də deyirsən ki, Allaha and olsun ki, onlara mane olacağıq”. 105 Başqa rəvayətdə: “Allahın qullarına (müsəlman qadınla- ra) məscidə getməyi qadağan etməyin!” 106
Qadın məscidə gəldikdə İslam şəriətinə uyğun tərzdə geyinməlidir. Bunlar isə aşağıdakı şərtlərə əməl etməklə olur: – əl və üzdən başqa bütün bədən üzvlərini örtmək – dar paltar geyməmək – şəffaf paltar geyməmək – cəlbedici paltar geyməmək – kişi və ya kafirlərin geyiminə oxşamamaq
103
Səhihu-l-Buxari 578, Səhih Müslim 1456 104
Bilal ibn Abdullah ibn Ömər ibni-l-Xəttab. 105
Səhihu-l- Buxari 873, Səhih Müslim987,988. 106
Səhih Müslim 989 36 – zinət taxmamaq – ətirlənməmək – fitnəyə səbəb olmamaq
Qadınların camaat namazını qılması Qadınların camaat namazını qılması sünnədir. Qadınlar öz aralarında imamı, kişilər imamı təyin etdiyi kimi təyin edirlər. Ummu Varaqa, Aişə və Ummu Sələmənin qadınlara imam durması sünnədə varid olmuşdur. Kişilər camaatla qıla bilən hər bir sünnə və fərz namazlarını qadınlar da qıla bilərlər. Qadınların evdə camaat namazını qılması məscidə gedib kişilərlə birlikdə qılmasından daha əfzəldir. Səslə qılınan namazlarda imam dayanan qadın naməhrəm kişinin onun səsini eşitmədiyi təqdirdə ucadan oxuya bilər.
Üzr olduqda camaat namazına gəlməmək Bəzi üzrlü səbəblər olduqda camaat namazına gəlməmək olar. Bu üzrlər iki qismə bölünür. Ümumi və xüsusi olan üzrlər. Ümumi üzrlərə güclü yağış, külək, soyuq, isti və buna oxşar səbəbləri misal göstərmək olar. Bu cür üzrü olub camaat namazına getməyən müsəlman günah qazanmır. Xüsusi üzrlərə isə aşağıdakıları misal gətirmək olar: Xəstəlik. O xəstəlik ki, müsəlmanın camaat namazına getməyinə ya mane olur, ya da çətinlik törədir. Uca Allah buyurur: “Allah hər kəsi yalnız qüvvəsi yetdiyi qədər yükləyər (bir işə mükəlləf edər)” 107
Başqa ayədə buyurur: “O (dini üçün) sizi seçdi və dində sizin üçün heç bir çətinlik yeri qoymadı.” 108
Hətta Peyğəmbər xəstələndiyi zaman camaat namazını tərk etmişdir. Qorxu. Müsəlman bir şəxs canına, malına və namusuna görə qorxduqda, yaxud onlara bir zərər dəymək təhlükəsi ilə üzləşdikdə camaat namazına getməyə bilər. Peyğəmbər buyurmuşdur: “Azanı
107
əl-Bəqərə surəsi, 286 108
əl-Həcc surəsi, 78 37 eşidib üzrü olmadığı halda namaza gəlməyən şəxsin namazı yoxdur”. Səhabələr soruşdular: “Ey Allahın elçisi üzr nədir?” Peyğəmbər : “Qorxu və xəstəlik”- deyə cavab verdi. 109
Həmçinin yemək gəldikdə namaz qılan şəxsin fikri yeməyin yanında qalarsa o zaman ilk olaraq yeməyi yeməli sonra isə namazı qılmalıdır. Bir şərtlə ki namazın vaxtı çıxmasın. Bu da İslam dininin sadə və asan olmasına dəlalət edir. Aişə (r.a) rəvayət edir ki, Peyğəmbər dedi: “Şam yeməyi gətirildiyi zaman iqamə verilərsə, əvvəlcə yeməyi yeyin (sonra namaz qılın)”. 110 İbn Ömər sünnədən ən möhkəm yapışan səhabə olduğu halda imamın namaz qılmasının səsini eşidə-eşidə yemək yeyərdi. 111
Cabir ibn Abdullah (r.a) rəvayət edir ki, Peyğəmbər dedi:
“Sarımsaq və yaxud soğan yemiş şəxs məscidimizə yaxınlaşmayıb, evində otursun”. 112
Sələfin camaat namazına münasibəti
müsəlman kimi qarşılaşmaq istəyirsə namaz üçün azan verildikdə ona cavab versin. Çünki bu, hidayət yoludur. Namazları müxaliflər kimi evinizdə qılsanız Peyğəmbərinizin yolunu tərk etmiş olarsı- nız. Peyğəmbərinizin yolunu tərk etdikdə zəlalətə düşərsiniz. Kim gözəl şəkildə dəstəmaz alıb məscidlərdən birinə gedərsə atdığı addımlardan hər biri onun bir günahını silər digəri isə savabını artırar. Camaat namazını nifaqı məlum olan münafiqlər tərk edərdilər”.
109
Beyhəqqinin Sunənil Kubra kitabı 1/185, Sunənu İbn Məcah 793 Albani bu hədisi səhihləşdirmişdir. 110 Səhihu-l- Buxari 5465, Səhih Muslim 1241 111 Səhihu-l-Buxari 672, Səhih Muslim 557 112 Səhihu-l-Buxari 855, Səhih Muslim 1253 38 Muhəmməd ibn Munkədir deyir: “Mənə dünyanın ləzzətindən üç şey qalmışdır. Gecə namazını qılmaq, müsəlman qardaşlarımla birgə olmaq və camaatla namaz qılmaq”. Süleyman ibn Həmzə əl-Məqdisi demişdir: “Fərz namazlarını iki dəfədən başqa həyatım boyu tək qılmamışam”. Süleyman ibn Həmzə doxsan yaşa qədər yaşamışdır. Vakii ibn əl-Cərrah demişdir: “Ə'məş yetmiş ilə yaxın təkbirətul- ehramı tərk etməmişdir”. Təqiyyiddin Süleyman demişdir: “Mən fərz namazını iki dəfə tək qılmışam. Onu qılanda da elə bil ki, qılmamışam”. 113
Muhəmməd ibn Suməə demişdir: “Qırx il bir dəfədən başqa təkbirətul ehramı tərk etməmişəm. Anam öldüyü üçün bir namazı camaatla qıla bilmədim”. 114
məsciddə olurdu. 115
İbrahim ibn Yezid demişdir: “Kim ki, təkbirətul-ehrama tənbəllik edirsə əlini ondan üz”. 116
Allahdan istəyimiz budur ki, bizi Allahın dininin ən mühüm tələblərindən biri olan namazı davamiyyətli və gözəl şəkildə qılanlardan etsin! Həmçinin bu ibadəti öz müsəlman qardaş və bacılarımızla birgə, camaat şəklində qılmağı daima bizə müvəffəq etsin! Yazdığımız bu kitabçanı da xalis Allah üçün olunmuş əməllərdən və müsəlmanlar üçün fayda verən kitablardan etsin! Amin!
113
Zeyl Tabaqat əl-Hənəbilə 2/ 365 114
Təhzib ət-Təhzib 9/ 204 115
Təhzib ət-Təhzib 1/ 173 116
Siyər Əlam ən-Nubələ 5/ 62
39 Mündəricat Camaat namazı ........................................................................................................ 2 Namazın hökmü ..................................................................................................... 2 Namazın ibadətlər arasında yeri .......................................................................... 3 Camaat namazının şəriətdən olması .................................................................... 4 Camaat namazının tarixi ........................................................................................ 4 Camaat namazının qılındığı yer ........................................................................... 5 Camaat namazının fəziləti ..................................................................................... 6 Camaat namazının faydası .................................................................................... 7 Camaat namazı və məscidin ədəbləri .................................................................. 7 Camaat namazı kimlərə vacibdir ......................................................................... 8 Azan verildikdən sonra məsciddən çıxmağın hökmü ...................................... 8 Neçə nəfərlə qılınan namaz camaat namazı sayılır ........................................... 9 Camaat namazına yetişmək .................................................................................. 9 Vacib namazları camaatla qılmağın hökmü ..................................................... 10 Camaatla qılınan namazlar ................................................................................. 11 Camaat namazının məsciddə ikinci dəfə qılınması ......................................... 20 Namazı qıldıqdan sonra camaat namazına qoşulmaq .................................... 21 Namazda imam dayanmaq ................................................................................. 21 Fasiq imamın arxasında qılınan namazın hökmü ............................................ 23 Uşağın arxasında qılınan namazın hökmü ....................................................... 23 Kor adamın arxasında qılınan namazın hökmü ............................................... 24 Qul olan şəxsin imam dayanmasının hökmü ................................................... 24 Quranı yaxşı oxumayanın arxasında qılınan namaz ....................................... 24 Qadının qadınlara imam dayanmasının hökmü .............................................. 24 Kişinin qadınlara imam dayanmasının hökmü ................................................ 25 Qadının kişiyə imam dayanmasının hökmü .................................................... 25 Təyəmmüm edənin dəstəmazlı olana imam dayanmasının hökmü ............. 25 Müsafirin səfərdə olmayana imam dayanmasının hökmü ............................. 25 Səfərdə olmayanın müsafirə imam dayanmasının hökmü ............................. 25 İmamın fərz, məmunun isə sünnə namazı qılmasının hökmü ...................... 26 İmamın sünnə məmunun isə fərz namazı qılmağının hökmü ....................... 26 Dəstəmazı olmayan imamın qıldırdığı namazın hökmü ................................ 26 Nəcasətli halda imam dayanmağın hökmü ...................................................... 26 Namazda olarkən nəcasətin olmasını bilən imam nə etməlidir ..................... 27 Camaatın sevmədiyi imamın arxasında qılınan namazın hökmü ................. 27 40 İmamın namazı çox uzatmasının hökmü .......................................................... 28 Namazın vaxtı çıxdıqdan sonra azan və iqamə oxumağın hökmü ............... 28 Daimi imamı gözləməyin hökmü ....................................................................... 29 Camaat namazında imamın arxasında Quran oxumağın hökmü ................. 29 Məmun imamla qıldıqda dayandığı yer ............................................................ 31 İmam nə zaman camaata doğru çönməlidir ..................................................... 32 Səfflərin ən əfzəli ................................................................................................... 32 Namazda imama tabe olmağın növləri ............................................................. 33 Qadınların camaat namazına gəlməsi ................................................................ 35 Qadınların camaat namazını qılması ................................................................. 36 Üzr olduqda camaat namazına gəlməmək ........................................................ 36 Sələfin camaat namazına münasibəti ................................................................. 37
Hörmətli müsəlman qardaş və bacılar bu kitaba dair təklif və iradlarınızı ramil.soltanov@gmail.com elektron ünvanına göndərə bilərsiniz.
Yüklə 364,92 Kb. Dostları ilə paylaş:
|